THEPOWERGAME
Τον προβληματισμό τους για το ύψος του δημοσίου χρέους που έχουν συγκεντρώσει τα κράτη της Δύσης εκφράζουν κεντρικές τράπεζες και επενδυτές την ώρα που, όμως, οι συνθήκες προϋποθέτουν την αύξηση των δημοσίων δαπανών λόγω των αναγκών για τόνωση της άμυνας και των πράσινων τεχνολογιών.
Στο πλαίσιο της εξαμηνιαίας έκθεσης για την Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προειδοποίησε για τον κίνδυνο ενός δημοσιονομικού εκτροχιασμού, αφήνοντας έτσι τις ευρωπαϊκές οικονομίες ευάλωτες σ’ ένα περιβάλλον με γεωπολιτική μεταβλητότητα και υψηλά επιτόκια.
Στις ΗΠΑ, παράλληλα, ένας από τους πιο αναγνωρισμένους μεγαλοεπενδυτές στη Wall Street εξέφρασε τις ανησυχίες του για τις επιπτώσεις του υψηλού δημόσιου χρέους των ΗΠΑ στα κρατικά ομόλογα της χώρας ιδιαίτερα όταν η διχασμένη διεθνής κοινότητα μπορεί να αποθαρρύνει την παγκόσμια ζήτηση για αυτά. Σε συνέντευξη που έδωσε ο Ρέι Ντάλιο, ιδρυτής της Bridgewater, στους Financial Times είπε πως «ανησυχώ για τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου» και το ενδεχόμενο να μειωθεί η ζήτηση για αυτά εάν οι ΗΠΑ αποφασίσουν να επιβάλλουν κυρώσεις σε περισσότερες χώρες, όπως συνέβη στην περίπτωση της Ρωσίας μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Σημειωτέον ότι ο Ντάλιο είναι επικεφαλής μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κλάδο αντιστάθμισης του επενδυτικού κινδύνου (hedge funds). To ενεργητικό της Bridgewater φθάνει τα 124 δισ. δολάρια.
Σε ανάλογο μήκος κύματος κινήθηκαν οι τοποθετήσεις του προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), Τζερόμ Πάουελ, και του αντιπρόεδρου της ΕΚΤ, Λουίς Ντε Γκίντος, στο εισαγωγικό σημείωμα της έκθεσης για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα στην Ευρώπη. Αν και ο Ντε Γκίντος τονίζει πως έχει εξασθενίσει ο κίνδυνος μιας βαθιάς ύφεσης με υψηλή ανεργία στην Ευρωζώνη, η δημοσιονομική κατάσταση των κρατών – μελών παραμένει ευάλωτη από δυσάρεστες εκπλήξεις στην ανάπτυξη, όπως οι γεωπολιτικές εντάσεις, διότι το χρέος προς ωρίμανση θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί με υψηλότερα επιτόκια. Στην εκπομπή «60 Minutes» του CBS News στις ΗΠΑ, ο Πάουελ μίλησε για ένα «μη βιώσιμο δημοσιονομικό μονοπάτι».
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, το δημόσιο χρέος στην Ευρωζώνη κινήθηκε στο 88,6% τέλη του 2023, από το 90,8% έναν χρόνο πριν. Σε ορισμένα κράτη – μέλη (ειδικότερα την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία και το Βέλγιο) το δημόσιο χρέος υπερβαίνει το 100% του ΑΕΠ, όταν το πλαφόν είναι 60%. Οι Βρυξέλλες διαβλέπουν πως 11 κράτη – μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Γαλλίας, θα παραβιάσουν το πλαφόν του 3% ως προς το ΑΕΠ που ισχύει για το δημοσιονομικό έλλειμμα. Στις ΗΠΑ το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου προβλέπει πως η αναλογία χρέους ως προς το ΑΕΠ θα υπερβεί το υψηλό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δηλαδή το 106% ως προς το ΑΕΠ, έως τα τέλη της δεκαετίας.
Στον αντίποδα, όμως, πολιτικοί αναλυτές κάνουν λόγο για την επιστροφή της διεθνούς κοινότητας σε μια ψυχροπολεμική εποχή, γεγονός που επιτάσσει τη γενναία επέκταση των προϋπολογισμών για την άμυνα των κρατών – μελών του ΝΑΤΟ. Τα κράτη – μέλη της ΕΕ, ιδιαίτερα όσα έχουν εγγύτητα στο πολεμικό μέτωπο της Ουκρανίας, είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένα, ενώ η άμυνα στην υπόλοιπη Ευρώπη είχε τεθεί στο περιθώριο έως και προ διετίας. Τότε οι κυβερνήσεις δεν υποπτεύονταν πως η Ρωσία θα άνοιγε στην ανατολική Ευρώπη το μεγαλύτερο μέτωπο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έπειτα οι οικονομίες της Ευρώπης χρειάζονται σταθερή χρηματοδότηση εάν είναι να ολοκληρώσουν τη μετάβαση στις πράσινες τεχνολογίες.