THEPOWERGAME
Ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας Ραφαέλ Γκρόσι πέταξε τη Δευτέρα στο Ιράν ελπίζοντας να ενισχύσει την εποπτεία του οργανισμού του επί των ατομικών δραστηριοτήτων της Τεχεράνης μετά από διάφορες αποτυχίες, αλλά αναλυτές και διπλωμάτες λένε ότι έχει περιορισμένη επιρροή και πρέπει να είναι προσεκτικός σε κενές υποσχέσεις.
Η απόφαση του τότε προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ το 2018 να εγκαταλείψει μια συμφωνία-ορόσημο μεταξύ του Ιράν και των μεγάλων δυνάμεων που αντάλλασσε πυρηνικούς περιορισμούς με την ανακούφιση από τις κυρώσεις προκάλεσε τη διάλυση αυτής της συμφωνίας. Έκτοτε το Ιράν επιτάχυνε τον εμπλουτισμό ουρανίου και μείωσε τη συνεργασία του με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας αναφέρει το Reuters.
«Το επίπεδο επιθεώρησης στο Ιράν δεν είναι στο επίπεδο που θα έπρεπε να έχουμε», δήλωσε ο Γκρόσι στο Sky News τον περασμένο μήνα.
«Δεδομένου του βάθους και του εύρους του προγράμματος, θα έπρεπε να έχουμε πρόσθετες δυνατότητες παρακολούθησης», δήλωσε ο Γκρόσι, ο οποίος πρόκειται να συναντηθεί με αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων ο επικεφαλής των πυρηνικών διαπραγματεύσεων Ali Bagheri Kani και ο υπουργός Εξωτερικών Hossein Amirabdollahian.
Το Ιράν εμπλουτίζει το ουράνιο σε καθαρότητα έως και 60%, κοντά στο 90% περίπου του οπλικού βαθμού. Εάν το υλικό αυτό εμπλουτιστεί περαιτέρω, θα αρκούσε για δύο πυρηνικά όπλα, σύμφωνα με επίσημο μέτρο του ΙΑΕΑ.
Το Ιράν έχει επίσης περιορίσει την ικανότητα του ΙΑΕΑ να κάνει σωστά τη δουλειά του. Αντιμετωπίζει μια σειρά από προβλήματα, από τη συνεχιζόμενη αποτυχία της Τεχεράνης να εξηγήσει τα ίχνη ουρανίου που βρέθηκαν σε μη δηλωμένες τοποθεσίες μέχρι τον αποκλεισμό σχεδόν όλων των κορυφαίων εμπειρογνωμόνων του ΙΑΕΑ για τον εμπλουτισμό.
Όταν επέστρεψε από το τελευταίο του ταξίδι στο Ιράν τον Μάρτιο του 2023, ο Γκρόσι πίστευε ότι είχε εξασφαλίσει σαρωτικές παραχωρήσεις από την Τεχεράνη που περιγράφονταν σε μια ασαφώς διατυπωμένη «κοινή δήλωση».
Από τις εκθέσεις του ΙΑΕΑ προς τα κράτη μέλη προκύπτει ότι προέκυψαν ελάχιστα.
Ο Γκρόσι ήλπιζε ότι η δήλωση αυτή θα οδηγούσε στην επανεγκατάσταση των καμερών παρακολούθησης και άλλου εξοπλισμού παρακολούθησης που αφαιρέθηκαν με εντολή του Ιράν το 2022. Αντ’ αυτού, επανεγκαταστάθηκε μόνο ένα κλάσμα των καμερών που ήθελε ο ΙΑΕΑ.
Αμφιβολίες
Η ΙΑΕΑ έχει πλέον χάσει την εποπτεία των τμημάτων του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν για τα οποία η συμφωνία της έδωσε εποπτεία, όπως ο αριθμός των φυγοκεντρικών μηχανών – μηχανές που εμπλουτίζουν ουράνιο – που διαθέτει το Ιράν. Ο ΙΑΕΑ το περιγράφει αυτό στις εκθέσεις του ως απώλεια της «συνέχειας της γνώσης».
Αυτό έχει προκαλέσει φόβους ότι η Τεχεράνη θα μπορούσε να δημιουργήσει μια μυστική τοποθεσία εμπλουτισμού, αν και δεν υπάρχει καμία ένδειξη για κάτι τέτοιο, λένε διπλωμάτες.
«Η ΙΑΕΑ δικαιολογημένα ανησυχεί περισσότερο για το αόρατο, παρά για το ορατό μέρος του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν», δήλωσε ο Ali Vaez της International Crisis Group.
Ο επικεφαλής των ιρανικών πυρηνικών δυνάμεων Μοχαμάντ Εσλάμι, μιλώντας για την επίσκεψη του Γκρόσι, δήλωσε την 1η Μαΐου ότι η Τεχεράνη ελπίζει να ενισχύσει τη συνεργασία με τον ΙΑΕΑ, όπως μετέδωσαν τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης.
Η απροθυμία της κυβέρνησης Μπάιντεν να αντιμετωπίσει σοβαρά το Ιράν στο Συμβούλιο των Διοικητών του ΙΑΕΑ των 35 χωρών, το οποίο συνεδριάζει εκ νέου σε ένα μήνα, έχει τροφοδοτήσει τις αμφιβολίες σχετικά με τη μόχλευση του Γκρόσι.
«Είναι πιθανό να πετύχει κάτι; Δεν ξέρω”, δήλωσε ένας διπλωμάτης, απηχώντας τον ευρέως διαδεδομένο σκεπτικισμό μετά την Κοινή Δήλωση.
Πρόσθεσαν, ωστόσο, ότι ο Γκρόσι δεν θα πήγαινε κανονικά χωρίς να έχει σαφή αίσθηση του τι είναι διατεθειμένο να συμφωνήσει το Ιράν.
«Όλοι γνωρίζουν ότι αυτό είναι ένα παιχνίδι που παίζει το Ιράν πριν από τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου των Διοικητών, όπου συνήθως υπόσχεται υπερβολικές υποσχέσεις προκειμένου να αποφύγει τη λογοκρισία και στη συνέχεια υπολείπεται», δήλωσε ο αναλυτής Eric Brewer της Πρωτοβουλίας για την Πυρηνική Απειλή.
«Ο Γκρόσι γνωρίζει πολύ καλά και αυτή τη στρατηγική. Το βασικό ερώτημα είναι αν μπορεί να πάρει κάτι συγκεκριμένο από το Ιράν».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
