THEPOWERGAME
Όταν ο Ρόνανλτ Ρίγκαν, πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, ανήγγειλε την Πρωτοβουλία Στρατηγικής Άμυνας (SDI) τον Μάρτιο του 1983, οι Δημοκρατικοί χλεύασαν την ιδέα και την αποκάλεσαν «Πόλεμο των Άστρων» σαν την ομότιτλη ταινία του Τζόρτζ Λούκας. Όσο και αν η κατασκευή αντιπυραυλικής ασπίδας θεωρούνταν εξωπραγματική προ 40ετίας, ο Σιδερένιος Θόλος (Iron Dome) διαδραμάτισε σωτήριο ρόλο στην άμυνα του Ισραήλ όταν μέσα Απριλίου του 2024 δέχτηκε αιφνίδια πεντάωρη επίθεση από 320 μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones ή UAVs) και πυραύλους. Εάν οι ΗΠΑ δεν είχαν αφιερώσει κεφάλαια για την ανάπτυξη των αντιπυραυλικών τεχνολογιών τη δεκαετία του ΄80 τότε σήμερα οι απώλειες θα ήταν πολλαπλάσιες και τραγικότερες λόγω της επέλασης των drones στο Ισραήλ και όχι μόνον.
Η Ουκρανία εδώ και μήνες ζητά από τη Δύση να παράσχει περισσότερα αντιπυραυλικά συστήματα καθώς οι επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη αλλάζουν τη φύση του πολέμου. Το Ιράν παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραγωγή drones σε σημείο που εκτιμάται πως θα φτάσει στην κορυφή της λίστας των χωρών με τις μεγαλύτερες εξαγωγές όπλων, με την προοπτική να επισκιάσει τη Ρωσία. Σύμφωνα με πηγές του ερευνητικού κέντρου The Atlantic Council, το Ιράν έχει αυξήσει σε μεγάλο βαθμό τις πωλήσεις drones σε διάφορα σημεία του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης της Αιθιοπίας, της Βολιβίας και της Βενεζουέλας. Διαθέτει, επίσης, drones σε παραστρατιωτικές ομάδες στη Μέση Ανατολή, όπως η Χεζμπολάχ. Οι επιθέσεις των ανταρτών Χούθι σε εμπορικά πλοία που διέρχονται της Ερυθράς Θάλασσας πολλαπλασιάστηκαν πέρσι τον Νοέμβριο χάρις σε drones και πυραύλους που προμηθεύονται από το Ιράν, σύμφωνα με μαρτυρίες.
«Την τελευταία διετία έχει επιταχυνθεί η ανάπτυξη νέων τακτικών και τεχνολογιών στην εκμετάλλευση μη επανδρωμένων αεροσκαφών» δήλωσε ο Μάθιου Μακίνις, πρώην στέλεχος του Πενταγώνου και ειδικός εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για το Ιράν, στους Economic Times της Ινδίας. Από την πλευρά της, η Τεχεράνη αρνείται πως προμηθεύει με στρατιωτικό εξοπλισμό τρίτες χώρες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση και αποποιείται κάθε ευθύνης για το εάν έχει αντιγραφεί η τεχνολογία της.
Ένα από τα πιο δημοφιλή μη επανδρωμένα αεροσκάφη του Ιράν είναι το Shahed-136 που λέγεται πως πωλείται έναντι 20.000 με 40.000 δολαρίων το ένα, ανάλογα με τον εξοπλισμό του. Είναι χαμηλό τίμημα σε σχέση με άλλα οπλικά συστήματα, προσφέροντας ελκυστικότερη επιλογή για τον εξοπλισμό παραστρατιωτικών ομάδων ή χωρών που βρίσκονται σε εμφύλιο πόλεμο. Ένα Shahed-136 έχει πτητική εμβέλεια έως και 2.500 χιλιομέτρων, ενώ μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα έως και 185 χιλιομέτρων την ώρα. Τα Mohajer-6 έχουν χρησιμοποιηθεί από τον στρατό του Σουδάν και της Ρωσίας, έχοντας επίσης την εμβέλεια να καλύψει απόσταση 2.400 χιλιομέτρων με μέγιστο βάρος απογείωσης έως και 670 κιλών.
Οι στενές σχέσεις Ιράν – Ρωσίας
Πηγές του CNN αποκάλυψαν τον περασμένο μήνα πως η Τεχεράνη πούλησε πάνω από 2.000 drones στη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία αν και το ιρανικό καθεστώς το αρνείται. Οι σχέσεις Μόσχας-Τεχεράνης έχουν ενισχυθεί από τον Φεβρουάριο του 2023, με τη Ρωσία να αναδεικνύεται στον μεγαλύτερο ξένο επενδυτή του Ιράν κατά τη διάρκεια του περσινού έτους.
Όντας και οι δυο χώρες επιβαρυμένες με δυτικές κυρώσεις, τα συμφέροντα είναι σχεδόν αμοιβαία. Η Ρωσία επιθυμεί βαλλιστικούς πυραύλους και drones από το Ιράν, το οποίο χρειάζεται επενδύσεις και έσοδα από εμπορικές συναλλαγές. «Χαρακτηρίζουμε στρατηγικές τις σχέσεις με τη Ρωσία και συνεργαζόμαστε από πολλές απόψεις, ιδιαίτερα σε οικονομικό επίπεδο», είχε δηλώσει τον Μάρτιο ο υπουργός Οικονομικών του Ιράν, Εχσάν Χαντούζι, στο πλαίσιο συνέντευξης στους Financial Times.
Ειδήμονες του τομέα αμύνης υπογραμμίζουν πως το πλεονέκτημα του Ιράν στην παραγωγή drones δημιουργεί νέους κινδύνους στη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής. Ας μην λησμονείται πως τον περασμένο Ιανουάριο σκοτώθηκαν τρεις στρατιώτες των ΗΠΑ και τραυματίστηκαν ακόμη 40 από drone ιρανικής προέλευσης στη βάση Tower 22 της Ιορδανίας, καταφέρνοντας να περάσει απαρατήρητο από τα αντιπυραυλικά συστήματα ασφαλείας, σύμφωνα με την ανεξάρτητη οργάνωση ETANA Syria.
Το ειρωνικό είναι πως το Ιράν απέκτησε αυτό το παραγωγικό πλεονέκτημα από τεχνολογία που απέκτησε από τη Δύση παρά τη 40ετή διάρκεια των οικονομικών κυρώσεων εις βάρος του καθεστώτος της Τεχεράνης. Λέγεται πως πια έχει μεταβιβάσει την τεχνογνωσία της και στη Ρωσία. Κατά κοινή ομολογία, πάντως, τα ιρανικά drones εξελίσσονται και έτσι αποτελούν μια ακόμη πηγή προβληματισμού για τη Δύση.