THEPOWERGAME
Η διεκδίκηση αμοιβών των εκδοτών (Τύπου) από τους big tech, κυρίως τους διεθνείς, έχει μπει στο μικροσκόπιο με τις δύο πλευρές να ακονίζουν τα μαχαίρια τους. Η πρώτη πλευρά, αξιοποιώντας τις νέες διατάξεις του νόμου 2121/1993 περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων οι οποίες προστέθηκαν στο τέλος του 2022 με την ψήφιση του v.4996/2022, διεκδικεί περίπου το 10% των εσόδων των big tech που αξιοποιούν το περιεχόμενο των Ελλήνων εκδοτών στις πλατφόρμες τους.
Η άλλη πλευρά, στην οποία πρωτοστατεί η Google, φυσικά δεν συμφωνεί και το θέμα έχει πλέον παραπεμφθεί στον φορέα «διαιτησίας» που έχει οριστεί να είναι η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). Η τελευταία βάσει νόμου, εφόσον οι δύο πλευρές δεν τα βρήκαν μεταξύ τους, ορίστηκε να δημιουργήσει τον μηχανισμό αποζημίωσης των εκδοτών. Ωστόσο, αυτό δεν έχει ακόμη επιτευχθεί.
Για τη δημιουργία του μηχανισμού αποζημίωσης, η ΕΕΤΤ έχει προσλάβει το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ) ως σύμβουλο. Ο σύμβουλος ωστόσο φέρεται να έχει ρίξει «λάδι στη φωτιά», ζητώντας όχι τον υπολογισμό του οφέλους των big tech από το περιεχόμενο των εκδοτών, αλλά τον συμψηφισμό του οφέλους που έχει η κάθε μια πλευρά από την άλλη. Όπως υποστηρίζει, όφελος δεν έχουν μόνο οι big tech από το περιεχόμενο των εκδοτών, αλλά και οι εκδότες από τις πλατφόρμες οι οποίες φέρνουν πελάτες (επισκέπτες) στους εκδότες.
Ο νόμος, ωστόσο, αναφέρεται αποκλειστικά σε αποζημιώσεις των εκδοτών και όχι των παρόχων περιεχομένου στο διαδίκτυο. Παράγοντες κοντά στη διαδικασία, όμως, αναφέρουν ότι τόσο η εισηγητική έκθεση του ν. 4996/2022, αλλά και η Οδηγία (ΕΕ) 2019/790 στην οποία βασίστηκαν οι τελευταίες αλλαγές του ν. 2121/1993, προέβλεπε την εκτίμηση τους οφέλους και από τις δύο πλευρές και στη συνέχεια τον συμψηφισμό τους. Συγκεκριμένα, ενώ στην Αιτιολογική Έκθεση του ν. 4996/2022 γίνεται λόγος για «τα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από τις δημοσιεύσεις και για τα δύο μέρη όσον αφορά την προβολή και τα διαφημιστικά έσοδα», κατά την ψήφιση του νόμου, η διάσταση αυτή έχει αφαιρεθεί.
Συγκεκριμένα, στην Αιτιολογική Έκθεση (παρ. 5, άρθρο 18) αναφέρεται ότι: «Με απόφαση της Ολομέλειας της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) εκδίδεται Κανονισμός, με τον οποίο προσδιορίζονται τα κριτήρια σχετικά με την αμοιβή των εκδοτών από τους παρόχους υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ιδίως τη διαδικτυακή επισκεψιμότητα των αντικειμένων προστασίας, τα έτη δραστηριοποίησης και το μερίδιο στην αγορά των παρόχων υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας και των εκδοτών, τον αριθμό των δημοσιογράφων που απασχολούνται σε κάθε εκδότη, καθώς και τα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από τις δημοσιεύσεις και για τα δύο μέρη όσον αφορά την προβολή και τα διαφημιστικά έσοδα».
Στο ψηφισμένο νομοσχέδιο, η ίδια παράγραφος του συγκεκριμένου άρθρου αναφέρει ότι: «H αμοιβή των εκδοτών από τους παρόχους υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας προσδιορίζεται, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη διαδικτυακή επισκεψιμότητα των αντικειμένων προστασίας, τα έτη δραστηριοποίησης και το μερίδιο στην αγορά των παρόχων υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας και των εκδοτών, τον αριθμό των δημοσιογράφων που απασχολούνται σε κάθε εκδότη, τα οικονομικά οφέλη, καθώς και οποιοδήποτε άλλο κριτήριο θεωρηθεί πρόσφορο για τον υπολογισμό της. Με απόφαση της Ολομέλειας της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) εκδίδεται Κανονισμός, με τον οποίο εξειδικεύονται τα κριτήρια του προηγούμενου εδαφίου».
Η πλευρά της Google υποστηρίζει ότι από τις πλατφόρμες (π.χ. Google News) έχουν όφελος και οι εκδότες, αφού πολλοί χρήστες εισέρχονται πρώτα στις πλατφόρμες αυτές και στη συνέχεια μέσω των πλατφορμών μπαίνουν στα επιμέρους μέσα ενημέρωσης. Όπως όμως και να έχει η κατάσταση, νόμος του κράτους είναι οι ψηφισμένες διατάξεις και όχι οι εισηγητικές διατάξεις του νόμου.
Το διακύβευμα σήμερα εκτιμάται στα 40 εκατ. ευρώ, μόνον για τη Google. Αυτό υποστηρίζει η πλευρά των εκδοτών (Ένωση Ιδιοκτητών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών, ΕΙΗΕΑ), η οποία έχει προσλάβει ως σύμβουλο την Grant Thorton. Η τελευταία έχει υπολογίσει ότι το σύνολο των διαφημιστικών εσόδων της Google στην Ελλάδα ανέρχεται περίπου στα 400 εκατ. ευρώ ετησίως. Η διεκδίκηση επομένως της εύλογης αμοιβής ανέρχεται στα 40 εκατ. ευρώ, ποσό που φέρεται να μην αποδέχεται η Google.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η αμερικανική εταιρεία έχει έρθει σε ξεχωριστή συμφωνία με τον όμιλο της εφημερίδας «Καθημερινή».