TikTok Lite: Η ΕΕ ξεκινά έρευνα για εθισμό

Τη Δευτέρα η Κομισιόν κίνησε μια δεύτερη επίσημη διαδικασία κατά του TikTok δυνάμει της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Η διαδικασία κινήθηκε για την αξιολόγηση του κατά πόσον η έναρξη λειτουργίας του TikTok Lite στη Γαλλία και την Ισπανία ενδέχεται να παραβιάζει την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες.

Στο πλαίσιο της πράξης, οι χαρακτηρισθείσες ως «πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες» υποχρεούνται να υποβάλλουν έκθεση έκθεσης κινδύνου και τα μέτρα μετριασμού τυχόν συστημικών κινδύνων, προτού εισαγάγουν νέες λειτουργίες που ενδέχεται να έχουν κρίσιμο αντίκτυπο στους συστημικούς τους κινδύνους.

Η Κομισιόν ανησυχεί ότι το πρόγραμμα ανταμοιβής («Task και Ανταμοιβή Πρόγραμμα») του TikTok Lite , το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να κερδίζουν πόντους όταν εκτελούν συγκεκριμένα «καθήκοντα» στο TikTok -όπως να παρακολουθούν βίντεο, να επισημαίνουν περιεχόμενο πατώντας το κουμπί «Μου αρέσει», να ακολουθούν δημιουργούς, να προσκαλούν φίλους να γράφουν στο TikTok κ.λπ.- ξεκίνησε χωρίς να έχει προηγηθεί επιμελής αξιολόγηση των συνεπακόλουθων κινδύνων και χωρίς να έχει ληφθεί αποτελεσματικά μέτρα μετρήσεων τους, ιδίως δε της εθιστικής επίδρασης των πλατφορμών. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό όσον αφορά τα παιδιά, δεδομένης της εικαζόμενης απουσίας αποτελεσματικών μηχανισμών επαλήθευσης της ηλικίας στο TikTok . Η έλλειψη αποτελεσματικών μηχανισμών επαλήθευσης της ηλικίας και ο εικαζόμενος εθιστικός σχεδιασμός των πλατφορμών διερευνώνται ήδη στο πλαίσιο της πρώτης επίσημης διαδικασίας κατά του TikTok.

Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση: «Η Επιτροπή κίνησε δεύτερη επίσημη διαδικασία κατά της TikTok στο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA). Το σημερινό άνοιγμα είναι να αξιολογηθεί κατά πόσον η εταιρεία ενδέχεται να παραβίασε την DSA κατά την έναρξη λειτουργίας της TikTok Lite στη Γαλλία και την Ισπανία. Στο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες, οι ορισθείσες πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες υποχρεούνται να υποβάλλουν έκθεση αξιολόγησης κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για τον μετριασμό τυχόν δυνητικών συστημικών κινδύνων, πριν από τη δρομολόγηση τυχόν νέων λειτουργιών που ενδέχεται να έχουν κρίσιμο αντίκτυπο στους συστημικούς τους κινδύνους.

Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι το “πρόγραμμα εργασίας και ανταμοιβής” του TikTok Lite, το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να κερδίζουν μόρια κατά την εκτέλεση ορισμένων “καθηκόντων” στο TikTok — όπως η παρακολούθηση βίντεο, το ζωντανό περιεχόμενο, οι δημιουργοί, η πρόσκληση φίλων να συμμετάσχουν στο TikTok κ.λπ. — ξεκίνησε χωρίς να έχει προηγηθεί επιμελής αξιολόγηση των κινδύνων που συνεπάγεται, ιδίως εκείνων που σχετίζονται με την εθιστική επίδραση των πλατφορμών, και χωρίς να λαμβάνονται αποτελεσματικά μέτρα μετριασμού του κινδύνου. Αυτό προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία για τα παιδιά, δεδομένης της εικαζόμενης απουσίας αποτελεσματικών μηχανισμών επαλήθευσης της ηλικίας στο TikTok. Η έλλειψη αποτελεσματικών μηχανισμών επαλήθευσης της ηλικίας και ο εικαζόμενος εθιστικός σχεδιασμός των πλατφορμών διερευνώνται ήδη στο πλαίσιο της πρώτης επίσημης διαδικασίας κατά της TikTok.

Ως εκ τούτου, η παρούσα έρευνα θα επικεντρωθεί στους ακόλουθους τομείς:

Συμμόρφωση της TikTok με την υποχρέωση της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες να διενεργεί και να υποβάλλει έκθεση εκτίμησης κινδύνου πριν από την εγκατάσταση λειτουργικών δυνατοτήτων, στην προκειμένη περίπτωση του προγράμματος “Task and Reward Lite”, οι οποίες ενδέχεται να έχουν κρίσιμο αντίκτυπο στους συστημικούς κινδύνους. Ειδικότερα, αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής υγείας των ανηλίκων, ιδίως ως αποτέλεσμα του νέου χαρακτηριστικού που ενθαρρύνει την εθιστική συμπεριφορά.
Τα μέτρα που έλαβε η TikTok για τον μετριασμό των εν λόγω κινδύνων.

Εάν αποδειχθούν, οι παραλείψεις αυτές θα συνιστούσαν παραβάσεις των άρθρων 34 και 35 της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Η Επιτροπή θα διεξαγάγει τώρα διεξοδική έρευνα κατά προτεραιότητα. Η κίνηση επίσημης διαδικασίας δεν προδικάζει την έκβασή της.

Επιπλέον, η Επιτροπή απέστειλε επίσης στην TikTok επίσημο αίτημα παροχής πληροφοριών, βάσει απόφασης της Επιτροπής, με το οποίο η εταιρεία υποχρεώθηκε να απαντήσει στην αίτηση παροχής πληροφοριών της 17 Απριλίου 2024. Ειδικότερα, η Επιτροπή είχε ζητήσει από την TikTok να υποβάλει έως τις 18 Απριλίου την έκθεση αξιολόγησης κινδύνου για την TikTok Lite, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που έχει θέσει σε εφαρμογή η πλατφόρμα για τον μετριασμό των δυνητικών συστημικών κινδύνων αυτών των νέων λειτουργιών. Η TikTok δεν προσκόμισε το εν λόγω έγγραφο εντός της προθεσμίας.

Η TikTok έχει πλέον προθεσμία έως τις 23 Απριλίου για να υποβάλει την έκθεση αξιολόγησης κινδύνου στην Επιτροπή και έως τις 3 Μαΐου για να παράσχει τις άλλες πληροφορίες που ζητήθηκαν.

Σε περίπτωση που η TikTok δεν απαντήσει στο αίτημα της Επιτροπής για παροχή πληροφοριών με απόφαση εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα έως και 1 % του συνολικού ετήσιου εισοδήματος του παρόχου ή του παγκόσμιου κύκλου εργασιών και περιοδικές κυρώσεις έως το 5 % του μέσου ημερήσιου εισοδήματος του παρόχου ή του παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών.

Τέλος, δεδομένης της αδυναμίας της TikTok να υποβάλει την εκτίμηση κινδύνου που θα έπρεπε να είχε διενεργηθεί πριν από την έναρξη λειτουργίας της TikTok Lite, η Επιτροπή υποπτεύεται εκ πρώτης όψεως παραβίαση της DSA και θεωρεί ότι υπάρχουν κίνδυνοι σοβαρής βλάβης για την ψυχική υγεία των χρηστών. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή κοινοποίησε επίσης στην TikTok την πρόθεσή της να επιβάλει προσωρινά μέτρα που συνίστανται στην αναστολή του προγράμματος επιβράβευσης TikTok Lite στην ΕΕ εν αναμονή της αξιολόγησης της ασφάλειάς του. Θα μπορούσε να ανανεωθεί εάν είναι αναγκαίο και αναλογικό. Πριν από την επίσημη έγκριση της αναστολής, η TikTok έλαβε προθεσμία έως τις 24 Απριλίου για να προβάλει αμυντικά επιχειρήματα τα οποία η Επιτροπή θα αξιολογήσει προσεκτικά.

Επόμενα βήματα

Η κίνηση επίσημης διαδικασίας εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να λάβει περαιτέρω μέτρα επιβολής, όπως προσωρινά μέτρα και αποφάσεις μη συμμόρφωσης. Η Επιτροπή εξουσιοδοτείται επίσης να αποδεχθεί κάθε δέσμευση που ανέλαβε η TikTok για επανόρθωση των ζητημάτων που αποτελούν αντικείμενο της διαδικασίας.

Η κίνηση επίσημης διαδικασίας απαλλάσσει τους συντονιστές ψηφιακών υπηρεσιών, ή οποιαδήποτε άλλη αρμόδια αρχή των κρατών μελών της ΕΕ, από τις εξουσίες τους να εποπτεύουν και να επιβάλλουν την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες σε σχέση με τις εικαζόμενες παραβάσεις.

Ιστορικό

Στις 25 Απριλίου 2023 η Επιτροπή χαρακτήρισε την TikTok ως πολύ μεγάλη διαδικτυακή πλατφόρμα στο πλαίσιο του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες, με βάση τη βάση χρηστών της TikTok, η οποία φθάνει το όριο των 45 εκατομμυρίων μέσων ενεργών χρηστών στην ΕΕ. Από το τέλος Αυγούστου του 2023, η TikTok υπόκειται στη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες.

Το TikTok Lite είναι μια νέα εφαρμογή με μια λειτουργία που απευθύνεται σε χρήστες ηλικίας 18 ετών και άνω, η οποία αναφέρεται ως “πρόγραμμα εργασίας και ανταμοιβής”, η οποία επιτρέπει στους χρήστες να κερδίζουν βαθμούς κατά την εκτέλεση ορισμένων “καθηκόντων” στο TikTok, όπως η παρακολούθηση βίντεο, η αφήγηση περιεχομένου, η παρακολούθηση δημιουργών, η πρόσκληση φίλων να συμμετάσχουν στο TikTok κ.λπ. Τα σημεία αυτά μπορούν να ανταλλάσσονται με ανταμοιβές, όπως κουπόνια Amazon, κάρτες δώρων μέσω του PayPal ή του νομίσματος των κερμάτων του TikTok που μπορούν να δαπανηθούν σε δημιουργούς απόκρυψης. Το TikTok Lite εγκαινιάστηκε στη Γαλλία και την Ισπανία τον τελευταίο μήνα.

Στο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες, οι ορισθείσες πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες υποχρεούνται να υποβάλλουν έκθεση αξιολόγησης κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για τον μετριασμό τυχόν δυνητικών συστημικών κινδύνων, πριν από τη δρομολόγηση τυχόν νέων λειτουργιών που ενδέχεται να έχουν κρίσιμο αντίκτυπο στους συστημικούς τους κινδύνους.

Τον Φεβρουάριο του 2024 η Επιτροπή κίνησε μια πρώτη επίσημη διαδικασία κατά της TikTok προκειμένου να αξιολογήσει κατά πόσον η TikTok ενδέχεται να παραβίασε την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες σε τομείς που συνδέονται με την προστασία των ανηλίκων, τη διαφάνεια της διαφήμισης, την πρόσβαση των ερευνητών σε δεδομένα, καθώς και τη διαχείριση κινδύνου εθιστικού σχεδιασμού και επιβλαβούς περιεχομένου. Η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη.

Δύο άλλες επίσημες διαδικασίες είναι επί του παρόντος ανοικτές βάσει του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες: μία κατά του X και μία κατά της AliExpress.

Από τις 17 Φεβρουαρίου, ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες εφαρμόζεται σε όλους τους διαδικτυακούς μεσάζοντες στην ΕΕ».