THEPOWERGAME
Με άκρως κολακευτικά σχόλια για την οικονομία της Ελλάδας μιλά το Reuters σε δημοσίευμά της με τίτλο «Εκτοξεύεται μετά από μια δεκαετία πόνου». Συγκεκριμένα, όπως γράφει τo πρακτορείο, πριν από μια δεκαετία, η Ελλάδα βρισκόταν στη δίνη μιας καταστροφικής κρίσης χρέους που χαρακτηρίστηκε από χρόνια λιτότητας, κακουχιών και αναταραχών. Τώρα, αξιωματούχοι και επενδυτές λένε ότι το 2024 θα μπορούσε να είναι η χρονιά που θα ολοκληρωθεί τελικά η ανάκαμψή του.
Η ελληνική οικονομία προβλέπεται να αναπτυχθεί σχεδόν 3% φέτος, πλησιάζοντας το μέγεθος πριν από την κρίση το 2009 και ξεπερνώντας κατά πολύ τον μέσο όρο της ευρωζώνης του 0,8%.
Το κόστος δανεισμού έχει πέσει κάτω από αυτό της Ιταλίας και οι τράπεζες που διασώθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν πλήρως για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες – μια κίνηση που ορισμένοι από τους μεγαλύτερους επενδυτές της χώρας θεωρούν ως ένα τελευταίο σημάδι ομαλότητας.
«Με τη συμμετοχή του κράτους εκτός πορείας, αυτό είναι ορόσημο», δήλωσε η Wim-Hein Pals της διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων Robeco, η οποία πρόσφατα αγόρασε μετοχές σε ελληνικές τράπεζες.
«Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε καλή κατάσταση για να επωφεληθεί από την περαιτέρω ανάπτυξη στο μέλλον».
Η ανάκαμψη στην Ελλάδα, της οποίας η κρίση χρέους απείλησε να προκαλέσει την κατάρρευση ολόκληρης της ευρωζώνης, είναι έντονη – τουλάχιστον στα χαρτιά. Τώρα η χώρα αντιμετωπίζει ένα νέο πρόβλημα: να συγκρατείται από τη στασιμότητα στους ίδιους γίγαντες της ευρωζώνης που κάποτε επέβαλαν αυστηρές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία της.
Μετά από χρόνια αποκοπής από τις διεθνείς αγορές, η Ελλάδα επέστρεψε στην πιστοληπτική ικανότητα επενδυτικής βαθμίδας το 2023. Όταν το κρατικό ταμείο διάσωσης τον περασμένο μήνα πούλησε το μερίδιό του στην Τράπεζα Πειραιώς (BOPr.AT), ανοίγει νέα καρτέλα, μια από τις μεγαλύτερες της χώρας, η πώληση έγινε υπερεγγραφή οκτώ φορές.
Oι προκλήσεις παραμένουν
Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν. Η πτώση των ποσοστών γεννήσεων και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού απειλούν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές και η εξάπλωση των καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα, όπως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες, έχουν επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά.
Πολλοί απλοί Έλληνες που παρασύρονται από την κρίση λένε ότι βλέπουν μικρή διαφορά καθώς οι οικονομολόγοι λένε ότι τα ευρύτερα οφέλη από την ανάκαμψη θα χρειαστούν χρόνο. Για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, η χώρα πρέπει να διαφοροποιηθεί πέρα από τους τυπικούς οικονομικούς παράγοντες του τουρισμού, των ακινήτων και των υπηρεσιών.
Περισσότερες από τις μισές άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα, οι οποίες ανήλθαν συνολικά σε περίπου 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ (7,98 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2022, προέρχονται από χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, που παλεύουν με ασθενή ανάπτυξη. Οι ελληνικές εξαγωγές, όπως γεωργικά προϊόντα, καύσιμα και φαρμακευτικά προϊόντα – τα δύο τρίτα των οποίων κατευθύνονται στην ΕΕ – μειώθηκαν σχεδόν κατά 9% πέρυσι. Η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνθηκε στο 2% το 2023, εν μέρει ως αποτέλεσμα της υστέρησης των γειτόνων της.
«Οι χαμηλότερες προσδοκίες για ανάπτυξη στην Ευρώπη επηρεάζουν την Ελλάδα με δύο βασικούς τρόπους. Μέσω της πίεσης στις εξαγωγές… και μέσω του υψηλότερου κόστους χρήματος», δήλωσε ο Νίκος Βέττας, επικεφαλής του οικονομικού think tank IOBE.
Οικονομική αναζωογόνηση
Οι δεκαετίες αχαλίνωτης φοροδιαφυγής και υπερκατανάλωσης προκάλεσαν την ύφεση την Ελλάδα το 2009, με την κυβέρνηση να αποκαλύπτει μια τεράστια «τρύπα» στα οικονομικά της που προκάλεσε σοκ στις παγκόσμιες αγορές.
Μέχρι το 2015, είχε υπογράψει τρία προγράμματα διάσωσης με την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ύψους 280 δισ. ευρώ. Σε αντάλλαγμα συμφώνησε σε μέτρα λιτότητας που μείωσαν τους μισθούς και τις συντάξεις του δημόσιου τομέα και προκάλεσαν χρόνια βίαιων διαδηλώσεων.
Η ηρεμία έχει αποκατασταθεί σε μεγάλο βαθμό. Στην κεντρική πλατεία Συντάγματος της Αθήνας, όπου πριν από 10 χρόνια οι διαδηλωτές εκτόξευαν μολότοφ εναντίον των ΜΑΤ σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τα μέτρα λιτότητας, σήμερα οι μουσικοί διασκεδάζουν τους τουρίστες.
Οι επισκέψεις στην Ακρόπολη, τον πιο γνωστό αρχαίο χώρο της Ελλάδας, θα φθάσουν τα 3,8 εκατομμύρια το 2023, αριθμός σχεδόν τετραπλάσιος από αυτόν που είχε παρατηρηθεί στο αποκορύφωμα της κρίσης.
Η ανισότητα παραμένει
Ωστόσο, για πολλούς Έλληνες, η οικονομική ανάκαμψη δεν μεταφράστηκε σε βελτιωμένο βιοτικό επίπεδο. Η ανεργία παραμένει πάνω από το 10%, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ μετά την Ισπανία και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε αγοραστική δύναμη είναι από τα χαμηλότερα στο μπλοκ, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Ο μέσος μηνιαίος μισθός των 1.175 ευρώ είναι 20% χαμηλότερος από ό,τι πριν από 15 χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας. Η Ελλάδα χρειάζεται να αναπτύξει τομείς όπου οι επενδύσεις είναι πιο μακροπρόθεσμες, είπε ο Βέττας από το ΙΟΒΕ, «όπως τα έργα υποδομής και η μεταποίηση».
Τα συνδικάτα πραγματοποίησαν απεργία χθες Τετάρτη ζητώντας υψηλότερους μισθούς. Κάποιοι άνθρωποι δεν έχουν συνέλθει από το γεγονός ότι έχασαν τα πάντα όταν η οικονομία βυθίστηκε.
Ο Περικλής Φρυγανάς πήρε τραπεζικό δάνειο το 2009 για να επεκτείνει το συνεργείο επισκευής μοτοσικλετών του στην Αθήνα, μόνο που η κρίση μείωσε τον κύκλο εργασιών του κατά 90% τα επόμενα έξι χρόνια. Έκλεισε το κατάστημα το 2020 και πρόσφατα έχασε ένα διαμέρισμα που μοιραζόταν με την άνεργη σύζυγό του και τους τρεις γιους του, αφού το χρησιμοποίησε ως εγγύηση για το δάνειο.
«Η κρίση λύγισε πολλούς ανθρώπους και ήμουν ένας από αυτούς. Τα πράγματα βελτιώνονται μόνο για τους “πλούσιους”, όλοι οι άλλοι λιμνάζουν», αναφέρει ο 61χρονος Φρυγανάς.