THEPOWERGAME
«Οι δυσκολίες που συνεπάγεται μια τέτοια αναδιοργάνωση ήταν πολλές και σοβαρές». Με αυτά τα λόγια περιέγραψε το 1893 ο Charles Coffin, ο πρώτος διευθύνων σύμβουλος της General Electric (GE), τη συγχώνευση τριών επιχειρήσεων, η οποία οδήγησε στον μετέπειτα εμβληματικό αμερικανικό όμιλο. Πάνω από 130 χρόνια αργότερα, ο τελευταίος διάδοχος του Coffin, ο Larry Culp, πρέπει να έχει ανάλογα συναισθήματα για την ακριβώς αντίστροφη διαδικασία. Στις 2 Απριλίου η GE διασπάστηκε σε δύο δημόσιες εταιρείες: την GE Aerospace, κατασκευάστρια κινητήρων αεριωθούμενων αεροσκαφών, και την GE Vernova, κατασκευάστρια εξοπλισμού παραγωγής ενέργειας. Η τρίτη, η εταιρεία ιατρικών συσκευών GE Healthcare, αποσχίστηκε τον Ιανουάριο του 2023.
Οι επενδυτές δεν θρηνούν το τέλος της GE όπως τη γνώριζαν οι πατέρες, οι παππούδες τους και οι ακόμα παλαιότεροι. Την παραμονή της διάσπασης η χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας κυμαινόταν σχεδόν στα 200 δισ. δολάρια -και πάνω από 230 δισ. δολάρια, αν προσθέτατε και την αξία της GE Healthcare (βλ. διάγραμμα 1). Τον Νοέμβριο του 2018, λίγο αφότου ο κ. Culp ανέλαβε ως αφεντικό, ολόκληρος ο όμιλος είχε αξία 65 δισ. δολάρια, τη χαμηλότερη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Εκείνον τον Ιούνιο είχε εκδιωχθεί ατιμωτικά από τον Dow Jones Industrial Average (DJIA), τον δείκτη χρηματιστηριακής αγοράς που μετρά την απόδοση των μετοχών 30 μεγάλων εταιρειών εισηγμένων σε χρηματιστήρια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τον τελευταίο χρόνο τόσο η GE όσο και η GE Healthcare έχουν σημειώσει σημαντική υπεραπόδοση στον DJIA. Οι μετοχές τους έχουν επίσης σημειώσει καλύτερη πορεία από εκείνες των περισσότερων αμερικανικών spin-offs (βλ. διάγραμμα 2). Ο κ. Culp λέει ότι ο όμιλος δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι μια «GE που τραγουδάει και χορεύει τα πάντα». Αντίθετα, οι εταιρικοί απόγονοι της GE θα γίνουν λιγότερο γενικοί και, εν μέσω της ενεργειακής μετάβασης, περισσότερο ηλεκτρικοί.
Για μεγάλο μέρος της ιστορίας της η GE υπήρξε συνώνυμο του μεγέθους. Υπό τον Jack Welch, τον διευθύνοντα σύμβουλο που τη διοικούσε από το 1981 έως το 2001, προβαίνοντας σε διάφορες εξαγορές, έγινε η πιο πολύτιμη εταιρεία στον κόσμο. Οι μετέπειτα απώλειες της GE Capital, του διογκωμένου χρηματοπιστωτικού της βραχίονα, και τα προβλήματα στις βασικές βιομηχανικές της δραστηριότητες έριξαν τον γίγαντα στα τάρταρα. Ο Jeff Immelt, ο διάδοχος του Welch, πούλησε τα μέσα ενημέρωσης, τις οικιακές συσκευές και, με καθυστέρηση, τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία της GE, αλλά ξόδεψε 11 δισ. δολάρια για την άκαιρη εξαγορά μιας επιχείρησης ηλεκτρικής ενέργειας και δικτύων της Alstom, ενός γαλλικού ομίλου, και 7 δισ. δολάρια για τη συμμετοχή στην Baker Hughes, μια εταιρεία εξοπλισμού για τη βιομηχανία πετρελαίου. Ο John Flannery, ο οποίος αντικατέστησε τον κ. Immelt το 2017, είχε την ιδέα της απόσχισης του τμήματος υγειονομικής περίθαλψης και της επικέντρωσης στις βασικές δραστηριότητες της GE, τις αερομεταφορές και την παραγωγή ενέργειας. Όμως, μόλις έναν χρόνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, τον «παραίτησαν», καθώς η τιμή της μετοχής της GE κατέρρευσε.
Ως αποτέλεσμα, ο κ. Culp, ο πρώτος εξωτερικός συνεργάτης που διοικεί την GE, κληρονόμησε ένα χάος. Η GE έκλεισε το 2018 με μια απομείωση 23 δισ. δολαρίων της δραστηριότητάς της στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας (κυρίως λόγω της συμφωνίας με την Alstom), ένα κεφαλαιακό έλλειμμα 15 δισ. δολαρίων σε μια αχρήματη αντασφαλιστική επιχείρηση, μια καθαρή ετήσια ζημία 22 δισ. δολαρίων και χρέος άνω των 130 δισ. δολαρίων. Στα χαρτιά το σχέδιο διάσωσής της έμοιαζε με εκείνο του κ. Flannery: αποκοπή της υγείας, διπλασιασμός των κινητήρων αεροσκαφών και της ενέργειας. Ο τρόπος με τον οποίο το υλοποίησε, ωστόσο, ήταν διαφορετικός.
Σταμάτησε την προτεινόμενη από τον προκάτοχό του απόσχιση της επιχείρησης υγειονομικής περίθαλψης, αντιλαμβανόμενος ότι η GE θα ήταν πολύ αδύναμη βραχυπρόθεσμα για να επιβιώσει χωρίς τα έσοδα της μονάδας υγείας. Αντιθέτως, πούλησε την επιχείρηση βιοτεχνολογίας της GE στην παλιά του εργοδότρια, την Danaher, έναντι 21 δισ. δολαρίων. Επιτάχυνε την κίνηση προς την κατεύθυνση της καθαρότερης ενέργειας, εκποιώντας το μερίδιο της Baker Hughes. Επιπλέον, ξεπούλησε τη μονάδα χρηματοδότησης αεροσκαφών της GE για περισσότερα από 30 δισ. δολάρια. Επίσης, μείωσε το τριμηνιαίο μέρισμα από 12 σεντς ανά μετοχή σε ένα σεντ. Συνολικά, οι κινήσεις αυτές μείωσαν το χρέος της GE κατά περίπου 100 δισ. δολάρια.
Ο κ. Culp κατάλαβε ότι η μεταρρύθμιση της GE απαιτούσε όχι μόνο αλλαγές στη δομή της, αλλά και στις λειτουργίες της. Το Six Sigma, μια σειρά από τεχνικές που υπερασπίστηκε ο Welch και είχαν στόχο να διατηρήσουν τα κατασκευαστικά ελαττώματα κάτω από 3,4 ανά εκατομμύριο εξαρτήματα, μετατράπηκε σε εμπόδιο στην καινοτομία και τέθηκε εκτός λειτουργίας. Αντικαθιστώντας το, ο κ. Culp εισήγαγε τη GE στη «λιτή διαχείριση», υιοθετώντας μικρές αλλαγές, που, με την πάροδο του χρόνου, οδηγούν σε μεγάλες βελτιώσεις. Αυτή η προσέγγιση, που πρώτη εισήγαγε η Toyota στην Ιαπωνία, θέλει οι διευθυντές να επιλύουν προβλήματα επισκεπτόμενοι τον χώρο του εργοστασίου ή τον πελάτη τους, όχι από την άνεση του γραφείου τους.
Σήμερα τα στελέχη της GE εμπλουτίζουν τις συζητήσεις τους με ιαπωνικούς όρους, όπως kaizen (μια διαδικασία συνεχούς βελτίωσης), gemba (ο τόπος όπου συμβαίνει η δράση) και hoshin kanri (ευθυγράμμιση της εργασίας των εργαζομένων με τους στόχους της εταιρείας). Το πιο σημαντικό είναι ότι ο κ. Culp και οι υφιστάμενοί του περνούν συνήθως μια εβδομάδα στον χώρο του εργοστασίου μαζί με τους εργάτες. Η εταιρεία χρησιμοποιεί αυτό το σύστημα για να προβεί σε βελτιώσεις, όπως η μείωση της συνολικής απόστασης που διανύει ένα ατσάλινο πτερύγιο για τον αεριοστρόβιλο κατά τη διαδικασία κατασκευής από 5 χιλιόμετρα σε 50 μέτρα και τη μείωση του χρόνου κατασκευής ενός κινητήρα ελικοπτέρου από 75 σε 11 ώρες.
Αυτό θέτει τις δύο θυγατρικές εταιρείες σε θέση να αναπτυχθούν όπως η αδελφή τους, η GE Healthcare. Το 2023 η GE Aerospace και η GE Vernova απέφεραν συνδυασμένα έσοδα 65 δισ. δολαρίων, από 55 δισ. δολάρια το προηγούμενο έτος. Οι κινητήρες της GE Aerospace, του πιο κερδοφόρου τμήματος του ομίλου, το οποίο ο κ. Culp επέλεξε να διευθύνει μετά τη διάσπαση, τροφοδοτούν τα τρία τέταρτα όλων των εμπορικών πτήσεων. Οι τουρμπίνες της GE Vernova παράγουν το ένα τρίτο της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας.
Όπως πολλοί επιτυχημένοι μάνατζερ, ο κ. Culp έχει και την τύχη με το μέρος του. Η ζήτηση για επιβατικά αεροσκάφη -και συνεπώς για τους κινητήρες που τα κρατούν ψηλά- ανακάμπτει κατακόρυφα μετά την πανδημική ύφεση. Με ένα ανεκτέλεστο υπόλοιπο παραγγελιών μέχρι το τέλος της δεκαετίας, η GE Aerospace αναμένει ότι τα προσαρμοσμένα λειτουργικά κέρδη θα εκτοξευθούν από 5,6 δισ. δολάρια το 2023 σε 10 δισ. δολάρια έως το 2028. Η αναταραχή στην Boeing, την οποία η GE προμηθεύει με κινητήρες για τα προβληματικά αεροπλάνα 737 ΜΑΧ της κατασκευάστριας εταιρείας, σημαίνει ότι οι αεροπορικές εταιρείες που αντιμετωπίζουν καθυστερημένες παραδόσεις αυτών των στενών αεροσκαφών θα πρέπει να επεκτείνουν τον υπάρχοντα στόλο τους. Αυτό, επισημαίνει η Sheila Kahyaoglu της επενδυτικής τράπεζας Jefferies, αυξάνει τη ζήτηση η GE Aerospace να διατηρήσει τους παλαιότερους κινητήρες σε λειτουργία. Πέρυσι οι υπηρεσίες αντιπροσώπευαν σχεδόν το 70% των εσόδων του τμήματος.
Οι άνεμοι φαίνονται εξίσου ευνοϊκοί για την GE Vernova. Τα λειτουργικά περιθώρια κέρδους στην επιχείρηση αυξήθηκαν από ένα χαμηλό μονοψήφιο ποσοστό το 2019 σε σχεδόν 8% το 2023. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας εκτιμά ότι η ζήτηση για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θα αυξηθεί περισσότερο από το μισό έως το 2040, καθώς τα ενεργοβόρα κέντρα δεδομένων και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα καταβροχθίζουν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια. Η Αμερική χορηγεί αφειδώς επιδοτήσεις και φορολογικές ελαφρύνσεις σε έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Ο Scott Strazik, ένας βετεράνος της GE που θα διευθύνει την GE Vernova, πιστεύει ότι τα παραπάνω θα βοηθήσουν την εταιρεία να αποκτήσει την απαραίτητη κλίμακα για την κατανομή του υψηλού κόστους κατασκευής ανεμογεννητριών, η οποία εξακολουθεί να είναι ζημιογόνος.
Η καλή τύχη της GE μπορεί να μη διαρκέσει. Οι προβλέψεις για την κίνηση στον διαβόητα κυκλικό κλάδο των αεροπορικών εταιρειών μπορεί να αποδειχθούν υπερβολικά αισιόδοξες. Εάν η Boeing δεν βγει από την κατρακύλα της, τα βιβλία παραγγελιών της GE Aerospace θα μπορούσαν να υποστούν πλήγμα. Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια στην Αμερική, τη μεγαλύτερη αγορά της GE Vernova, υπήρξε άστατη ακόμα και υπό τον Joe Biden, έναν φιλικό προς το κλίμα πρόεδρο. Εάν ο Donald Trump, ο οποίος κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση, επιστρέψει στον Λευκό Οίκο το επόμενο έτος, έχει ορκιστεί να καταργήσει τις πράσινες επιδοτήσεις. Με άλλα λόγια, οι δραστηριότητες της GE έχουν μπροστά τους πολλές και σοβαρές δυσκολίες. Η αναδιοργάνωσή της, όμως, δεν είναι μία από αυτές.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
