THEPOWERGAME
Ο 45ος πρόεδρος της Αμερικής έχει εξαιρετικό γούστο στις μεταφράσεις της Βίβλου. Όταν αποφάσιζε ποια θα υποστήριζε αυτό το Πάσχα, ο Donald Trump επέλεξε την έκδοση του Βασιλέως Ιακώβου, που θεωρείται ευρέως ένα από τα σπουδαιότερα έργα της αγγλικής λογοτεχνίας του 17ου αιώνα. Ή μάλλον, επέλεξε μια σύγχρονη αναδιατύπωσή της με την ονομασία «God Bless the USA Bible» (Ο Θεός να ευλογεί τη Βίβλο των ΗΠΑ), η οποία περιλαμβάνει σε έναν τόμο το Αμερικανικό Σύνταγμα, τους στίχους ενός τραγουδιού της κάντρι με τίτλο «God Bless the USA» και τις γραφές.
«Όλοι οι Αμερικανοί χρειάζονται τη Βίβλο στο σπίτι τους. Εγώ έχω πολλές. Είναι το αγαπημένο μου βιβλίο», τόνισε ο κ. Trump σε ένα διαφημιστικό βίντεο. «Η θρησκεία είναι πολύ σημαντική», πρόσθεσε. «Η Αμερική πρέπει να επιστρέψει ξανά στην προσευχή».
Η επιστροφή έχει φυσικά κάποιο κόστος. Πληρώστε λοιπόν. Το νέο βιβλίο κοστίζει 59,99 δολάρια (συν τα έξοδα αποστολής). Ο κ. Trump δεν το πουλάει απευθείας, αλλά, σύμφωνα με τους New York Times, λαμβάνει ποσοστά με κάθε αγορά. Έτσι, μπήκε στην άκρως ανταγωνιστική προσπάθεια του να βγάλει λεφτά από το ιερό βιβλίο.
Πρόκειται για ένα νέο εγχείρημα για τον κ. Trump, του οποίου οι προηγούμενες προσφορές είχαν την τάση να είναι κάπως πιο «φανταχτερές»: αθλητικά παπούτσια Trump με χρυσό φινίρισμα στα 399 δολάρια, μια δελεαστική κολόνια Trump για 99 δολάρια. Η Βίβλος, εκτός του ότι δεν είναι αντικείμενο πολυτελείας, καταφέρεται εναντίον του πλούτου. Αφηγείται τη ζωή ενός ανθρώπου που είπε πράγματα όπως «μακάριοι οι πτωχοί» και «Αγαπάτε τους εχθρούς σας». Τέτοια συναισθήματα δεν συγχέονται εύκολα με αυτά του κ. Trump, τα οποία περιλαμβάνουν: «Μέρος της ομορφιάς μου είναι ότι είμαι πολύ πλούσιος» και «Το χειρότερο πράγμα που μπορεί να σου συμβεί είναι να μείνεις φαλακρός».
Η αγορά των θρησκευτικών εκδόσεων ακμάζει στην Αμερική: η πρόσφατη ετήσια έκθεση StatShot της Ένωσης Αμερικανών Εκδοτών διαπίστωσε ότι τα έσοδα των θρησκευτικών εκδόσεων αυξήθηκαν κατά 7% τους πρώτους δέκα μήνες του 2023, σε 674 εκατ. δολάρια. Ένα κομμάτι από αυτά θα μπορούσε να καλύψει τουλάχιστον κάποια από τα νομικά έξοδα του κ. Trump, αλλά πρόκειται για μια πολύ ασυνήθιστη αγορά, με εμπόδια για τους νεοεισερχόμενους.
Το μεγαλύτερο είναι ότι πολλοί προμηθευτές επιμένουν να δίνουν δωρεάν το πιο δημοφιλές προϊόν τους. Η οργάνωση Gideons, μια χριστιανική φιλανθρωπική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1899, έχει τοποθετήσει 2,5 δισεκατομμύρια Βίβλους και Καινές Διαθήκες σε ξενοδοχεία, νοσοκομεία, φυλακές και καταφύγια ενδοοικογενειακής βίας σε όλο τον κόσμο -περίπου μία για κάθε χριστιανό άνδρα, γυναίκα και παιδί. Οι κουρασμένοι ταξιδιώτες που λαχταρούν τις αλήθειες του Ευαγγελίου μπορούν να τις βρουν στο συρτάρι του κομοδίνου, δίπλα στο κρεβάτι τους. Άλλες ομάδες έχουν αναρτήσει ολόκληρη τη Βίβλο στο Διαδίκτυο, ώστε οι πιστοί να μπορούν να αναζητήσουν τα αγαπημένα τους εδάφια. Μπορεί ο κ. Trump να ξεπεράσει έναν τέτοιο αθέμιτο ανταγωνισμό με μειωμένες τιμές;
Πιθανώς, και για διάφορους λόγους. Πρώτον, το πεφωτισμένο κείμενο που διαφημίζει δεν υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα -μια έννοια που δεν υπήρχε όταν εκδόθηκε για πρώτη φορά η Βίβλος του Βασιλέως Ιακώβου το 1611. Έτσι, απαιτεί υψηλή τιμή για ένα κείμενο του οποίου οι προ πολλού νεκροί συγγραφείς δεν χρειάζεται να πληρωθούν, για να μη μιλήσουμε για τις σημειώσεις των μικρών προφητών στα περιθώρια των βιβλίων. Τα περιθώρια κέρδους για κάθε αντίτυπο αυτού του βιβλίου θα πρέπει να είναι μεγάλα.
Τίποτε από αυτά δεν θα έχει σημασία αν κανείς δεν αγοράσει τη συγκεκριμένη Βίβλο, η οποία, όμως, έχει δύο διασημότητες να τη διαφημίζουν: ο Lee Greenwood, ο αστέρας της κάντρι που τραγουδάει το «God Bless the USA», συμμετέχει επίσης. Παράλληλα, ο κ. Trump προωθεί τον τόμο κατά τη διάρκεια της δύσκολης του προεκλογικής εκστρατείας, σε έναν τεράστιο αριθμό οπαδών, πολλοί από τους οποίους είναι παθιασμένοι τόσο με τις γραφές όσο και με την υποστήριξη του πρώην προέδρου ενάντια στους διαβολικούς εχθρούς του.
Κι άλλοι στον κλάδο των εκδόσεων αφιερωμάτων αντιμετώπισαν την ίδια πρόκληση με τον κ. Trump -πώς να ανανεώσουν ένα βιβλίο-κλειδί που γράφτηκε πριν από χιλιάδες χρόνια- και βρήκαν ακόμα πιο δημιουργικές λύσεις. Δεν μπορούν να παραγγείλουν συνέχειες από ζωντανούς συγγραφείς, όπως έκαναν τα λογοτεχνικά κληροδοτήματα της Agatha Christie και του Ian Fleming για την παραγωγή νέων ιστοριών του Ηρακλή Πουαρό και του Τζέιμς Μποντ. Μπορούν όμως να αναθέσουν νέες μεταφράσεις (ένα τεράστιο έργο) ή να προσαρμόσουν εκδόσεις για συγκεκριμένο κοινό.
Έτσι, από τη Zondervan, τον χριστιανικό βραχίονα της HarperCollins, μπορείτε να αγοράσετε τη «Βίβλο για αγόρια» («Αηδιαστικά και αιματηρά πράγματα που δεν ξέραμε ότι υπάρχουν στη Βίβλο»). Από μια μικρότερη γερμανική εταιρεία, υπάρχει η «Βίβλος των Μοτοσικλετιστών» («ολόκληρη η Καινή Διαθήκη και ιστορίες ζωής των μηχανόβιων»). Η Βίβλος είναι μεγάλη και συγκεχυμένη: πολλοί σύγχρονοι αναγνώστες λαχταρούν συντομεύσεις για τα χωρία που μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικά και σχόλια για να τους βοηθήσουν στην κατανόηση. Άλλοι αναζητούν την εξειδίκευση: μπορείτε να αγοράσετε τη «Βίβλο της μητέρας» (είναι ροζ) ή Βίβλους σε τοπικές διαλέκτους (μια Γλασκωβιανή αρχίζει με το «In the Beginnin’»). Υπάρχουν ακόμα και γραφές σε φανταστικές γλώσσες, όπως η Klingon, από το “Star Trek”, ή η Quenya, που επινόησε ο J.R.R. Tolkien.
Αυτού του είδους οι πειραματισμοί είναι πολύ ευκολότεροι με τη Βίβλο απ’ ό,τι με το Κοράνι. Είναι, επίσης, πολύ ευκολότεροι σήμερα απ’ ό,τι τους προηγούμενους αιώνες. Τον 16ο αιώνα ο λόγιος William Tyndale μετέφρασε τη Βίβλο από τα εβραϊκά και τα ελληνικά στα αγγλικά με τρόπο που δυσαρέστησε την εκκλησία. Αργότερα κάηκε στην πυρά ως αιρετικός. Η εκκλησία ήταν λιγότερο ανεκτική στις καινοτομίες εκείνη την εποχή και δημιούργησε κυριολεκτικά συγγραφείς-φαντάσματα.
Δεδομένου ότι πολλοί άνθρωποι ακολουθούν τα λεγόμενα της Βίβλου κατά γράμμα, η προσεκτική διόρθωση είναι απαραίτητη. Το 1631 τυπογράφοι στο Λονδίνο δεν περιέλαβαν, από λάθος, τη λέξη «Ου» στην έβδομη εντολή, αποδίδοντάς την ως «Να μοιχεύσεις». Η προτροπή ενθουσίασε πολλούς αναγνώστες, αλλά όχι τις αρχές. Οι τυπογράφοι επιβαρύνθηκαν με καταστροφικά πρόστιμα και έχασαν την άδειά τους. Η «Βίβλος της Διαστροφής» έγινε στη συνέχεια συλλεκτική -τα σωζόμενα αντίτυπα αποτιμώνται σήμερα σε δεκάδες χιλιάδες δολάρια. Το αν οι μελλοντικές γενιές θα εκτιμήσουν τόσο ακριβά τη Βίβλο του κ. Trump, μένει να το δούμε.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
