THEPOWERGAME
Έπειτα από ένα δύσκολο 2023, τα πρώτα δείγματα γραφής της κινεζικής οικονομίας για το 2024 υποδεικνύουν ότι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη επουλώνει τις πληγές που τις άφησαν τα πρωτοφανή lockdowns και ετοιμάζεται να παίξει πιο αποτελεσματικά τον ρόλο της ατμομηχανής της παγκόσμιας οικονομίας. Όμως το Πεκίνο δεν θέλει απλώς να ανακάμψει οικονομικά, αλλά και να αναβαθμίσει τα κινεζικά προϊόντα για να ανταγωνιστούν τις κορυφαίες επιχειρήσεις του πλανήτη.
Σε μία εποχή που οι άμεσες ξένες επενδύσεις έχουν υποχωρήσει σε χαμηλό 30 ετών και ο ανταγωνισμός για φθηνά προϊόντα μαζικής παραγωγής έχει αυξηθεί, στην Κίνα συντελείται μία ιστορική μεταμόρφωση. Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ θέλει μέσα στα επόμενα χρόνια να εξελιχθεί σε μία υψηλής ποιότητας οικονομία, που θα έχει αναβαθμίσει το «Made in China» και παράλληλα θα αξιοποιεί την καταναλωτική της δυναμική, θα δίνει έμφαση στην πράσινη ανάπτυξη και θα εστιάζει στον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Η Κίνα βίωσε τον ταχύτερο ρυθμό αστικοποίησης στην ιστορία τις τελευταίες δεκαετίες, φτάνοντας στο 66% στο τέλος του 2023, από 20% το 1980. Η διαδικασία αυτή οδήγησε σε τεράστια ανάπτυξη της οικονομικής παραγωγής και δημιούργησε νέα ζήτηση για κατοικίες, υποδομές και υπηρεσίες. Το debate που κυριαρχεί σήμερα στην Κίνα αφορά το κατά πόσο η χώρα έχει ήδη φτάσει στο απόγειο της αστικοποίησης, όμως οι περισσότεροι συμφωνούν ότι δεδομένα ο ρυθμός θα επιβραδυνθεί σημαντικά. Γι’ αυτό οι αρχές προσανατολίζονται στην ενίσχυση της ποιότητας της αστικοποίησης, παρά στην ταχύτητά της, μία διαδικασία που περιλαμβάνει ροές κατοίκων από πόλη σε πόλη και όχι μόνο από αγροτικές σε αστικές περιοχές.
Ένα ακόμη σημαντικό χαρακτηριστικό της Κίνας είναι ότι ωφελήθηκε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα από την παγκοσμιοποίηση στα τέλη του 20ού και στις αρχές του 21ου αιώνα. Έγινε η πρώτη χώρα σε εξαγωγές στον κόσμο και παράλληλα ωφελήθηκε από τις ξένες επενδύσεις και την εισαγωγή τεχνογνωσίας για νέες τεχνολογίες. Εντούτοις, την τελευταία δεκαετία η άνοδος του κλίματος λαϊκισμού και αντιπαγκοσμιοποίησης περιόρισε τα οφέλη. Η πανδημία και οι γεωπολιτικές εντάσεις, κυρίως με τις ΗΠΑ, που επέβαλαν κυρώσεις, ήρθαν να επιφέρουν νέα πλήγματα. Από τη στιγμή που οι καλύτερες ημέρες της παγκοσμιοποίησης αποτελούν παρελθόν, η Κίνα πρέπει να βρει νέες διεξόδους για να γίνει η μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη.
Η αναβάθμιση του brand της χώρας αποτελεί κεντρικό στόχο. Όταν κάποιος αναφέρεται στο «Made in China», είναι αλήθεια ότι ενστικτωδώς σκέφτεται προϊόντα μαζικής παραγωγής, χαμηλού κόστους και ποιότητας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι για δεκαετίες κυριαρχούσε η μεταποιητική δραστηριότητα χαμηλού επιπέδου, λόγω ορισμένων σημαντικών πλεονεκτημάτων. Η ING χωρίζει τα πλεονεκτήματα αυτά σε δύο ομάδες των τριών. Τα τρία πρώτα είναι το χαμηλού κόστους αλλά υψηλής ποιότητας εργατικό δυναμικό, οι χαλαροί περιβαλλοντικοί κανόνες και η μεταφορά τεχνολογίας μέσω ξένων επενδύσεων. Τα πλεονεκτήματα αυτά εξασθενούν στις μέρες μας, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητα της Κίνας στη χαμηλού επιπέδου μεταποίηση, η οποία κατευθύνεται σε άλλες αναδυόμενες οικονομίες.
Τα υπόλοιπα τρία πλεονεκτήματα, ωστόσο, συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν την Κίνα και σε αυτά θα στηριχθεί για να πρωταγωνιστήσει στην υψηλού επιπέδου μεταποίηση και να αναβαθμίσει το «Made in China». Αυτά είναι η υιοθέτηση βιομηχανικής πολιτικής (στρατηγική κατανομή πόρων για την ταχύτατη ανάπτυξη επιλεγμένων κλάδων), οι πιο ολοκληρωμένες υποδομές μεταποίησης και logistics του κόσμου και η τεράστια εγχώρια καταναλωτική της βάση. Κι άλλες χώρες έχουν καταφέρει στο παρελθόν να αναβαθμίσουν την οικονομία τους, με κορυφαίο παράδειγμα την Ιαπωνία, που και αυτή αρχικά είχε εστιάσει στη χαμηλού επιπέδου μεταποίηση.
Στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης, η αναβάθμιση της οικονομίας δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ψηφιακού μετασχηματισμού. Η μετάβαση στην ψηφιακή οικονομία τρέχει με ιλιγγιώδη ρυθμό και σήμερα θεωρείται η δεύτερη μεγαλύτερη ψηφιακή οικονομία στον κόσμο, με μέγεθος 7,5 τρισ. δολάρια. Οι αγορές ηλεκτρονικών πληρωμών και ηλεκτρονικού εμπορίου της Κίνας είναι μεταξύ των καλύτερων και πιο αποτελεσματικών που υπάρχουν.
Η Κίνα διαθέτει 6 από τις μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες στον κόσμο, το ποσοστό διείσδυσης του διαδικτύου διαμορφώνεται στο 76,4%, ενώ οι χρήστες του διαδικτύου υπολογίζονται σε 1,08 τρισεκατομμύρια. Επίσης, είναι πρώτη στον κόσμο σε τζίρο ηλεκτρονικού εμπορίου, αλλά και σε πατέντες. Στα πεδία που θέλει να αναβαθμιστεί είναι της έρευνας και ανάπτυξης ως ποσοστό του ΑΕΠ, όπου κατατάσσεται 14η, και στη λίστα καινοτομίας Global Innovation Ranking, όπου καταλαμβάνει τη 12η θέση.
Για να καταφέρει να αλλάξει επίπεδο, η Κίνα πρέπει να βρει νέα πεδία να στηρίξει την επόμενη φάση της ανάπτυξης. Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία μετάβασης από την «ανάπτυξη με κάθε κόστος» σε μία «υψηλής ποιότητας ανάπτυξη». Η «νέα οικονομία» της Κίνας ξεπερνά ήδη σε ρυθμούς το ΑΕΠ της χώρας. Την περίοδο 2017-2023 η νέα οικονομία αναπτύχθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 10,2% όταν ολόκληρη η οικονομία αναπτύχθηκε με μέσο ρυθμό 5,5%.