THEPOWERGAME
Μια συνάντηση σε ένα γιοτ στις Κάννες οδήγησε σε απάτη 1,8 δισ. δολαρίων, τη μεγαλύτερη του 21ου αιώνα. Μπλεγμένοι στο μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς 1MDB είναι ο πρώην πρωθυπουργός της Μαλαισίας και οι επιχειρηματίες Τζο Λόου (έχει ονομαστεί ως ο εγκέφαλος της τεράστιας απάτης), Ταρέκ Ομπάιντ και Πάτρικ Μαχόνι, με το Bloomberg να εξηγεί τα πάντα.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Ειδικότερα, όπως γράφει το Bloomberg, όλα ξεκίνησαν με μια συνάντηση σε ένα γιοτ στα ανοιχτά των Καννών το καλοκαίρι του 2009. Ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός της Μαλαισίας βρισκόταν στο σκάφος έπειτα από πρόσκληση του επιχειρηματία Τζο Λόου (Jho Low) και του Σαουδοελβετού επιχειρηματία Ταρέκ Ομπάιντ (Tarek Obaid). Οι άνδρες είχαν συγκεντρωθεί για να διερευνήσουν συμφωνίες για το νέο ταμείο οικονομικής ανάπτυξης της Μαλαισίας, το 1MDB.
Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, ο πρωθυπουργός βρίσκεται σε φυλακή της Μαλαισίας και εκτίει ποινή φυλάκισης για διαφθορά. Ο Λόου, ο φερόμενος ως εγκέφαλος πίσω από την εξαπάτηση του 1MDB ύψους 4,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, παραμένει ελεύθερος. Και ο Ομπάιντ και ο συνέταιρός του, Πάτρικ Μαχόνι, δικάζονται στο ανώτατο ποινικό δικαστήριο της Ελβετίας, κατηγορούμενοι για τη δημιουργία μιας εικονικής εταιρείας εξερεύνησης πετρελαίου, μέσω της οποίας έκλεψαν περισσότερα από 1,8 δισεκατομμύριο δολάρια από τα κεφάλαια της 1MDB.
Ούτε ο Μαχόνι ούτε ο Ομπάιντ έχουν μιλήσει δημοσίως για τις συμφωνίες τους με τον Τζο Λόου (Jho Low), έναν επιχειρηματία που του έδωσαν το παρατσούκλι Chunk. Η πολύμηνη δίκη, που διεξάγεται στην Ελβετία επειδή οι δύο άνδρες είχαν εκεί την έδρα των επιχειρήσεών τους, μπορεί να αποκαλύψει νέες λεπτομέρειες για τον φυγά, ο οποίος θεωρείται ύποπτος για την πραγματοποίηση της αναμφισβήτητα μεγαλύτερης οικονομικής ληστείας του 21ου αιώνα. Ο Mαχόνι αρνήθηκε τις κατηγορίες και δήλωσε αθώος. Ο δικηγόρος του Ομπάιντ δεν απάντησε σε πολλαπλά μηνύματα για να σχολιάσει τις κατηγορίες.
Είναι επίσης μια ευκαιρία για την Ελβετία, η οποία θεωρείται επιεικής απέναντι στους εγκληματίες του λευκού κολάρου, να αποδείξει ότι μπορεί να είναι σκληρή απέναντι στο οικονομικό έγκλημα. Ένας πρώην τραπεζίτης της Coutts & Co. που κρίθηκε ένοχος το 2020 για την αποτυχία του να επισημάνει τις ανησυχίες για ξέπλυμα χρήματος σε σχέση με μια μεταφορά 700 εκατομμυρίων δολαρίων που πραγματοποίησε ο Λόου τιμωρήθηκε με πρόστιμο μόλις 50.000 ελβετικών φράγκων (55.700 δολάρια).
Οι εισαγγελείς ισχυρίζονται ότι το ζεύγος συνεργάστηκε με τον Λόου για το σχέδιο ήδη από το 2009 και τα ποσά που διακυβεύονται το καθιστούν μία από τις μεγαλύτερες απάτες που ο Low φέρεται να βοήθησε να ενορχηστρωθεί.
Ο Mαχόνι κατηγορείται για εγκληματική κακοδιαχείριση, απάτη, δωροδοκία και διακεκριμένη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, σύμφωνα με το κατηγορητήριο των 213 σελίδων, ενώ ο Ομπάιντ κατηγορείται για όλα αυτά και για πλαστογραφία. Η καταδίκη μόνο για κατηγορίες απάτης επισύρει ποινή φυλάκισης έως και 10 ετών, αν και σε πολλές ελβετικές περιπτώσεις η ποινή αναστέλλεται.
Στο κατηγορητήριο οι Ελβετοί εισαγγελείς περιγράφουν το φερόμενο ως σχέδιο του ζεύγους -το οποίο, όπως λένε, περιελάμβανε διαπραγματεύσεις για λογαριασμό ενός βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, από τον οποίο δεν είχαν καμία εντολή, ενώ διεκδικούσαν τα δικαιώματα σε ένα πετρελαϊκό πεδίο στην Κασπία Θάλασσα, που ποτέ δεν ήλεγχαν- από εκείνη την πρώτη συνάντηση στη Μεσόγειο το 2009.
Η δικηγόρος της Oμπάιντ δεν απάντησε σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για να σχολιάσει τις κατηγορίες εναντίον του πελάτη της. Ο Laurent Baeriswyl, δικηγόρος του Mαχόνι, δήλωσε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ότι το κατηγορητήριο είναι αποτέλεσμα μιας εντελώς μεροληπτικής και ελλιπούς έρευνας.
Η Γενική Εισαγγελία της Ελβετίας «αγνόησε όλα τα γεγονότα που δεν ανταποκρίνονταν στις θέσεις της, αντίθετα με ό,τι απαιτεί ο νόμος» και έτσι «ο πελάτης μας αμφισβητεί συνεπώς έντονα τα γεγονότα όπως προκύπτουν από το κατηγορητήριο και θα υπερασπιστεί τα δικαιώματά του ενώπιον του Ομοσπονδιακού Ποινικού Δικαστηρίου».
Συνδέσεις με τη Σαουδική Αραβία;
Ο Oμπάιντ ίδρυσε την εταιρεία εξερεύνησης πετρελαίου Petrosaudi το 2005 με τον γνωστό του πρίγκιπα Turki Bin Abdullah al Saud, αποφασισμένος να εκμεταλλευτεί τις διασυνδέσεις που θα μπορούσε να επιτρέψει το βασιλικό όνομα.
Αλλά ακόμη και με αυτό να έχει ενσωματωθεί στο πλάνο της εταιρείας, ο φιλόδοξος 30χρονος χρειαζόταν ακόμη μετρητά. Είχε εξασφαλίσει ένα μέτριο δάνειο μέσω του Πάτρικ Μαχόνι, ενός πρώην συμμαθητή του από ιδιωτικό σχολείο στη Γενεύη, ο οποίος θα γινόταν ο ανεπίσημος επικεφαλής επενδύσεων της Petrosaudi το 2009, σύμφωνα με το κατηγορητήριο. Αλλά χρειαζόταν περισσότερα, λένε οι εισαγγελείς, και στράφηκε στον Λόου.
Επικοινωνώντας μόνο μέσω κρυπτογραφημένων μηνυμάτων BlackBerry και ιδιωτικών λογαριασμών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, οι τρεις άνδρες άρχισαν να εργάζονται για την εταιρεία. Αλλά, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, η στρατηγική τους είχε ελάχιστη σχέση με την εξερεύνηση πετρελαίου.
Οι εισαγγελείς ανέδειξαν τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μεταξύ των τριών ανδρών για να προωθήσουν το επιχείρημά τους ότι η Petrosaudi δεν ήλεγχε τα περιουσιακά στοιχεία που δήθεν διέθετε, ούτε είχε την ευλογία του Σαουδάραβα μονάρχη. Σύμφωνα με ένα που εστάλη στα μέσα Σεπτεμβρίου 2009 πριν από μια εισαγωγική κλήση με ένα στέλεχος της 1MDB, ήταν επιτακτική ανάγκη να «υπονοηθεί ότι η PSI ανήκει έμμεσα στον βασιλιά Αμπντάλα».
Ο Τούρκι, έβδομος γιος του εκλιπόντος βασιλιά Αμπντάλα, δεν κατηγορείται για κανένα αδίκημα σε σχέση με την Petrosaudi και δεν ασκούσε κανέναν επιχειρησιακό ρόλο στην εταιρεία, σύμφωνα με τους εισαγγελείς. Ο Toύρκι ήταν ένας από τους πολλούς πρίγκιπες που συνελήφθησαν τον Νοέμβριο του 2017 από τον defacto κυβερνήτη της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, και η σημερινή του τύχη δεν είναι σαφής.
Πετρέλαιο στο Τουρκμενιστάν
Μετά τη συνάντηση στις Κάννες, ο Oμπράιντ πρότεινε στην 1MDB και την Petrosaudi να δημιουργήσουν μια κοινοπραξία για την εκμετάλλευση του μεριδίου της Petrosaudi σε ένα πετρελαϊκό κοίτασμα του Τουρκμενιστάν. Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, ο Ομπάιντ έθεσε εγγράφως ότι η Petrosaudi θα έφερνε «περιουσιακά στοιχεία της στον τομέα της ενέργειας αξίας 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην κοινοπραξία».
Υπήρχε, ωστόσο, ένα πρόβλημα: η Petrosaudi δεν κατείχε το κοίτασμα πετρελαίου ή τα δικαιώματά του, αλλά βρισκόταν σε αδιέξοδες διαπραγματεύσεις με μια εταιρεία που είχε καταβάλει 10 εκατομμύρια δολάρια για να αγοράσει τα δικαιώματα. Αλλά αυτά τα δικαιώματα σε χαρτί ήταν ουσιαστικά άχρηστα, καθώς το κοίτασμα βρισκόταν σε ύδατα των οποίων η κυριότητα αμφισβητούνταν από το Τουρκμενιστάν και το Αζερμπαϊτζάν.
Έτσι, ο Ομπάιντ απευθύνθηκε σε έναν σύμβουλο πετρελαίου και παλιό οικογενειακό φίλο για να εκτιμήσει την αξία του κοιτάσματος. Εννέα ημέρες αργότερα συνέταξε μια έκθεση που έθετε τη «δίκαιη καθαρή παρούσα αξία» των περιουσιακών στοιχείων μεταξύ 2,98 και 4,06 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Με αυτή την υψηλή αποτίμηση γραπτώς και με την υποστήριξη της βασιλικής οικογένειας της Σαουδικής Αραβίας να έχει εδραιωθεί στο μυαλό των στελεχών της 1MDB, το διοικητικό συμβούλιο υπέγραψε στις 26 Σεπτεμβρίου 2009 και δύο ημέρες αργότερα ενέκρινε τη μεταφορά 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων σε τραπεζικούς λογαριασμούς που κατείχε η νέα κοινοπραξία, 1MDB PetroSaudi.
Τριακόσια εκατομμύρια από αυτά πήγαν σε λογαριασμό που ελεγχόταν από τον Oμπάιντ, σύμφωνα με τους εισαγγελείς. Τα υπόλοιπα 700 εκατομμύρια δολάρια πήγαν στην GoodStar, η οποία παρουσιάστηκε ψευδώς ως μονάδα της PetroSaudi, αλλά στην πραγματικότητα ήταν μια οντότητα με έδρα τις Σεϋχέλλες που ελεγχόταν από τον Λόου. Στις 5 Οκτωβρίου ο επιχειρηματίας μετέφερε 85 εκατομμύρια δολάρια από αυτά σε λογαριασμό που τηρούνταν στο όνομα του Ομπάιντ. Ο Ομπάιντ, με τη σειρά του, έστειλε 33 εκατομμύρια δολάρια στον Μαχόνι στις 21 Οκτωβρίου.
Το επόμενο έτος οι εισαγγελείς ισχυρίζονται ότι το ζευγάρι άρχισε να αποσπά πρόσθετα χρήματα από την 1MDB. Ο Oμπάιντ είχε πείσει το ταμείο να μετατρέψει την κοινοπραξία σε δανειακή διευκόλυνση και άντλησε 500 εκατομμύρια δολάρια, δήθεν για να επενδύσει στη γαλλική πετρελαϊκή εταιρεία GDF Suez.
Το ζευγάρι, που μόλις είχε αποκτήσει χρήματα, εμφανίστηκε πρόθυμο να διανείμει τα κεφάλαια γρήγορα, όπως προκύπτει από τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
«Αυτήν τη στιγμή βρισκόμαστε σε καλή κατάσταση επειδή έχουμε αυτά τα χρήματα με καθαρό και σωστό νόμιμο τρόπο, οπότε δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να μας κάνει κανείς», έγραψε ο Μαχόνι στον Oμπάιντ τον Σεπτέμβριο του 2010.
Την επόμενη ημέρα μετέφερε 300 εκατομμύρια δολάρια στον προσωπικό λογαριασμό του Ομπάιντ και τα υπόλοιπα 200 εκατομμύρια δολάρια σε λογαριασμούς της Petrosaudi που ήλεγχε, σύμφωνα με τους εισαγγελείς.
Στη συνέχεια, το 2011, ο Oμπάιντ έκανε εκ νέου ανάληψη, αυτήν τη φορά για 330 εκατομμύρια δολάρια, ισχυρίζονται οι εισαγγελείς. Για να πιέσει τους Μαλαισιανούς να δεχτούν, τους υπενθύμισε πώς ο βασιλιάς Αμπντάλα βοήθησε στην εκκένωση των Μαλαισιανών μουσουλμάνων κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων της Αραβικής Άνοιξης και πως είχε αυξήσει την ποσόστωση των Μαλαισιανών μουσουλμάνων που μπορούν να κάνουν το προσκύνημα στη Μέκκα.
Μεταξύ του 2009 και του τέλους του 2011, οι εισαγγελείς λένε ότι οι άνδρες πήραν συνολικά 1,83 δισεκατομμύριο δολάρια από την 1MDB, με τον Obaid να τσεπώνει προσωπικά 580 εκατομμύρια δολάρια και τον Μαχόνι 37 εκατομμύρια δολάρια.
Φυλακή της Μπανγκόκ
Το κατηγορητήριο των Oμπάιντ και Μαχόνι για το 2023 βασίστηκε εν μέρει στην κατάθεση του Εξέβιερ Τζούστο (Xavier Justo), του τρίτου υπαλλήλου της Petrosaudi. Ύστερα από μόλις έναν χρόνο στην εταιρεία, ο Τζούστο έφυγε και συνελήφθη στην Ταϊλάνδη τον Ιούνιο του 2015. Καταδικασμένος για απόπειρα εκβιασμού σε αυτό που λέει ότι ήταν μια συνωμοσία εκ μέρους του Oμπάιντ, του Μαχόνι και των αρχών της Μαλαισίας για να τον φιμώσουν, ο Ελβετός υπήκοος πέρασε 18 μήνες στη φυλακή, πριν παρέμβει η κυβέρνηση της χώρας του για να τον βοηθήσει να αποφυλακιστεί.
Τα έγγραφα που μοιράστηκε ο Τζούστο με το The Sarawak Report, ένα ιστολόγιο που επικεντρώνεται στη διαφθορά στη Μαλαισία, οδήγησαν στην πρώτη αποκάλυψη του ζεύγους Petrosaudi το 2015. Δημοσίευσε πέρυσι ένα βιβλίο, το οποίο συνέγραψε με τη σύζυγό του, εξιστορώντας την εμπειρία του με τους δύο άνδρες.
Η Επιτροπή Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Μαλαισίας υπέβαλε τα δικά της εντάλματα σύλληψης για τους Oμπάιντ και Mαχόνι στην Ιντερπόλ στις αρχές του 2020. Δεν είναι σαφές αν συνελήφθησαν ποτέ και οι εΕβετοί εισαγγελείς αρνήθηκαν να πουν αν διέταξαν τη σύλληψή τους.
Χρόνια μετά, ο Τζούστο λέει ότι ελπίζει ότι η δικαιοσύνη της χώρας του θα πράξει τώρα το σωστό.
«Αυτή είναι η τέλεια ευκαιρία για την Ελβετία να δείξει στον κόσμο ότι ασχολείται σοβαρά με την καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος και ότι είναι έτοιμη να τιμωρήσει όσους το διαπράττουν», δήλωσε.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
