THEPOWERGAME
Οι κάτοικοι της Αρχαίας Ρώμης ήταν γνωστοί για την αγάπη τους για το κρασί, τόσο για την καλλιέργειά του όσο και για την κατανάλωσή του. Τι γεύση όμως είχε ακριβώς το κρασί τους; Θα το βρίσκαμε γευστικό σήμερα;
Σε αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει νέα μελέτη, η οποία αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της αρχαίας οινοποίησης και τις εκπληκτικές ομοιότητές της με τη σύγχρονη αμπελοκαλλιέργεια. Για την ακρίβεια, η έρευνα για τις οινοποιητικές πρακτικές της Αρχαίας Ρώμης, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Antiquity του Cambridge University Press, «Making Wine in Earthenware Vessels: A Comparative Approach to Roman Vinification», διαπίστωσε ότι όχι μόνο η ρωμαϊκή οινοποίηση ήταν πολύ πιο προηγμένη απ’ ό,τι είχαν βρει προηγούμενες μελέτες, αλλά και ότι το ρωμαϊκό κρασί είχε περίπλοκες γεύσεις και χρώματα και πολλές ομοιότητες με το σύγχρονο κρασί -καθώς και μερικές αξιοσημείωτες διαφορές.
Η έρευνα παρέχει στοιχεία ότι οι αρχαίοι Ρωμαίοι αμπελουργοί χρησιμοποιούσαν γνωστές πρακτικές, όπως η ανθρακική διαβροχή, η οξείδωση κ.λπ. για να δημιουργήσουν κρασιά σε ποικιλίες και με αρώματα και γεύσεις πολύ πιο εκλεπτυσμένες απ’ ό,τι πιστεύαμε μέχρι πρότινος.
Ο επικεφαλής ερευνητής, δρ Dimitri Van Limbergen, αρχαιολόγος και ειδικός στην αρχαία αμπελοκαλλιέργεια στο Πανεπιστήμιο της Βερόνας, εξηγεί ότι με βάση τα ευρήματά του, τα αρχαία ρωμαϊκά κρασιά θα έμοιαζαν περισσότερο με τα σημερινά Petillant Naturel -που είναι φρουτώδη λευκά κρασιά- και τα κόκκινα, που προκύπτουν από την αρχαία ποικιλία σταφυλιού στη Γεωργία Saperavi, όπου τα λεγόμενα qvevri, δηλαδή τα πήλινα μεγάλα αγγεία εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για ζύμωση και παλαίωση. Τα qvevri είναι παρόμοια με τα αρχαία ρωμαϊκά dolia (κεραμεικά πιθάρια), που ήταν αντικείμενο έρευνας στην εν λόγω μελέτη.
Για την έρευνά τους ο Van Limbergen και η ομάδα του ανέλυσαν προσεκτικά τα dolia που είχαν ανακαλυφθεί σε διάφορες αρχαιολογικές ανασκαφές ρωμαϊκών επαύλεων σε πυκνοκατοικημένα μέρη της αυτοκρατορίας, όπως η ίδια η Ρώμη, καθώς και η Ραβέννα και η Πομπηία. Καθεμία από αυτές τις τοποθεσίες είχε μια πληθώρα από αυτά που είναι γνωστά ως κελάρια dolia defossa -περίπλοκα σχεδιασμένες εγκαταστάσεις αποθήκευσης και παλαίωσης που χρησιμοποιούσαν οι Ρωμαίοι για να διατηρούν τα dolia και το κρασί που περιείχαν σε ένα περιβάλλον ελεγχόμενης θερμοκρασίας, όπως κάνουν ακόμα οι οινοποιοί σε όλο τον κόσμο σήμερα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι αρχαίοι Ρωμαίοι αμπελουργοί χρησιμοποιούσαν πολλές τεχνικές παρόμοιες με εκείνες της σύγχρονης εποχής, όπως ανάδευση οινολάσπης, επαφή με το δέρμα, συμπίεση και παρατεταμένη παλαίωση. Είχαν επίσης κατανόηση για το πώς πολύπλοκες μεταβλητές, όπως ο έλεγχος της θερμοκρασίας και τα επίπεδα οξείδωσης, θα επηρέαζαν το γευστικό προφίλ κάθε κρασιού.
Η πολυπλοκότητα και ο μεγάλος αριθμός των κελαριών dolia defossa οδήγησαν τον Van Limbergen και τους συναδέλφους του να υποθέσουν ότι αυτές οι ανακαλύψεις δείχνουν «την ανάπτυξη μιας βιομηχανίας κρασιού σε κλίμακα που δεν είχε επιτευχθεί ποτέ πριν. Η παρουσία τους επιβεβαιώνει την οικονομική ευημερία στον ρωμαϊκό κόσμο κατά την Ύστερη Ρεπουμπλικανική και Πρώιμη Αυτοκρατορική περίοδο».
«Ταυτόχρονα», είπε ο Van Limbergen, υπάρχει επίσης αρχαιολογική απόδειξη ότι «πολλά νοικοκυριά μπορούσαν να αγοράσουν ένα dolio και η οινοποίηση ήταν πιθανώς μέρος της καθημερινής ζωής σε πολλές οικογένειες». Στη Γεωργία αυτό εξακολουθεί να είναι κοινή πρακτική σήμερα, επισημαίνει. «Πολλά νοικοκυριά στη Γεωργία σήμερα φτιάχνουν το δικό τους κρασί και το διατηρούν δίπλα στην κουζίνα ή σε ένα κελάρι μέσα σε ένα πιθάρι. Αυτό πρέπει να ήταν αρκετά παρόμοιο στον ρωμαϊκό κόσμο».
Ο Van Limbergen είναι ενθουσιασμένος που συνεχίζει την έρευνά του, πραγματοποιώντας περαιτέρω αναλύσεις σχετικά με τα dolia, για να ανακαλύψει ακόμη περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη χημική σύνθεση του ρωμαϊκού κρασιού. Συμμετέχει στο έργο ArchaeoAdWine στην Ιταλία, το οποίο στοχεύει στη μελέτη αρχαίων αμπελουργικών πρακτικών στην περιοχή της βόρειας Αδριατικής μέσω της ανακατασκευής και αναπαραγωγής αρχαιοβοτανικών δεδομένων.