THEPOWERGAME
Σε μια μοντέρνα αγορά τροφίμων στη Βαρσοβία, την πρωτεύουσα της Πολωνίας, δύο γυναίκες μηχανικοί συζητούν το πόσο δύσκολο είναι να γνωρίσουν έναν ωραίο, ψαγμένο άνδρα. Η Paulina Nasilowska πήρε μια μεγάλη αύξηση μισθού πριν από μερικά χρόνια. Ο φίλος της τη ρώτησε: «Μήπως κοιμήθηκες με το αφεντικό σου;» Τώρα είναι πρώην.
Η φίλη της κας Nasilowska, η Joanna Walczak, θυμάται έναν άνδρα που γνώρισε στο Tinder και ο οποίος της αποκάλυψε ότι ήταν τύπος του «κόκκινου χαπιού» (αναφορά στην ταινία “The Matrix”, που σημαίνει κάποιον που βλέπει καθαρά την πραγματικότητα. Στην «ανδρόσφαιρα», μια παγκόσμια διαδικτυακή κοινότητα θυμωμένων ανδρών, σημαίνει ότι συνειδητοποιεί ότι οι άνδρες καταπιέζονται). Πίστευε ότι οι δουλειές του σπιτιού και η φροντίδα των παιδιών ήταν γυναικεία δουλειά και ότι οι γυναίκες δεν μπορούσαν να είναι ηγέτες. Για δεύτερο ραντεβού ούτε λόγος.
Τυπικά, οι νεαρές Πολωνές, η κ. Nasilowska και η κ. Walczak υποστηρίζουν κόμματα της φιλελεύθερης αριστεράς, τα οποία λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τα γυναικεία ζητήματα και υπόσχονται να νομιμοποιήσουν τις αμβλώσεις. Οι νεαροί Πολωνοί, όπως καταγγέλλουν, είναι περισσότερο δεξιοί ή ακόμα και ακροδεξιοί. Δείτε τις περσινές εκλογές. Η πρώτη επιλογή των ανδρών ηλικίας 18-29 ετών ήταν η Συνομοσπονδία (Confederation), ένα κόμμα που υποστηρίζει την οικονομία της ελεύθερης αγοράς και τις παραδοσιακές κοινωνικές αξίες. (Ένα από τα συνθήματά του είναι: «Κάτω οι φεμινίστριες. Ζήτω οι αληθινές γυναίκες»). Το υποστήριξε περίπου το 26% των νέων ανδρών σε αντίθεση με μόνο 6% των γυναικών αντίστοιχης ηλικίας.
Οι νεαροί Πολωνοί έχουν τα δικά τους παράπονα. Ο φεμινισμός παράγινε, λένε δύο πυροσβέστες σε μια μικρή πόλη, γύρω 20. Ο Lukasz λέει ότι κάποτε μπορούσε να πάει σε ένα πάρτι στο χωριό και «να βρει γυναίκες για σπίτι». Σήμερα «αναρτούν όλες αυτές τις προκλητικές φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», λέει με παράπονο. Τα μέσα ενημέρωσης είναι «όλα προκατειλημμένα και σπρώχνουν την κουλτούρα προς τα αριστερά», παραπονιέται ο Mateusz (κανένας από τους δύο δεν ήθελε να δώσει το επώνυμο του). Κανείς δεν παραδέχεται πλέον ότι οι άνδρες και οι γυναίκες συχνά θέλουν να κάνουν διαφορετικές δουλειές.
Σε μεγάλο μέρος του ανεπτυγμένου κόσμου, οι στάσεις των νέων ανδρών και γυναικών είναι πολωτικές. Ο Economist ανέλυσε στοιχεία δημοσκοπήσεων από 20 πλούσιες χώρες, χρησιμοποιώντας την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα, τη Γενική Κοινωνική Έρευνα της Αμερικής και την Κοινωνική Έρευνα της Κορέας. Πριν από δύο δεκαετίες υπήρχε μικρή διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών ηλικίας 18-29 ετών σε μια αυτοαναφερόμενη κλίμακα 1-10 από πολύ φιλελεύθερη έως πολύ συντηρητική. Όμως η ανάλυσή μας διαπίστωσε ότι μέχρι το 2020 η διαφορά ήταν 0,75 (βλ. διάγραμμα 1 ). Για να καταλάβουμε τη διάστασή του, είναι περίπου διπλάσιο από το μέγεθος του χάσματος γνώμης το ίδιο έτος μεταξύ ατόμων με και χωρίς πτυχίο.
Με άλλα λόγια, το 2020 οι νέοι άνδρες ήταν ελάχιστα πιθανότερο να περιγράψουν τους εαυτούς τους ως φιλελεύθερους από ό,τι ως συντηρητικούς, με διαφορά μόλις δύο ποσοστιαίων μονάδων. Οι νεαρές γυναίκες, ωστόσο, ήταν πολύ πιθανότερο να κλίνουν προς τα αριστερά από ό,τι προς τα δεξιά, με μια τεράστια διαφορά 27 ποσοστιαίων μονάδων.
Σε όλες τις μεγάλες χώρες που εξετάσαμε, οι νέοι άνδρες ήταν πιο συντηρητικοί από τις νέες γυναίκες (βλ. διάγραμμα 2). Στην Πολωνία η διαφορά ήταν 1,1 μονάδες σε μια κλίμακα 1-10. Στην Αμερική ήταν 1,4, στη Γαλλία 1, στην Ιταλία 0,75, στη Βρετανία 0,71 και στη Νότια Κορέα 0,74. Οι άνδρες και οι γυναίκες ανέκαθεν έβλεπαν τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο. Αυτό που προκαλεί εντύπωση, όμως, είναι το τεράστιο χάσμα στις πολιτικές απόψεις, καθώς οι νεότερες γυναίκες γίνονται σαφώς πιο φιλελεύθερες, ενώ οι άνδρες συνομήλικοί τους όχι.
Για τις νέες γυναίκες, οι θρίαμβοι των προηγούμενων γενεών φεμινιστριών, που αύξησαν σημαντικά τις ευκαιρίες των γυναικών στον εργασιακό χώρο και τη δημόσια ζωή, ανήκουν στο παρελθόν. Ανησυχούν για τις συνεχιζόμενες αδικίες, από την ανδρική βία μέχρι τους δρακόντειους νόμους περί αμβλώσεων (σε ορισμένες χώρες) και τις διαφορές στις αμοιβές μέχρι τις γυναίκες που επωμίζονται δυσανάλογα μεγάλο μερίδιο των οικιακών εργασιών και της φροντίδας των παιδιών. Πολλοί άνδρες είναι σε γενικές γραμμές υποστηρικτικοί. Αλλά ένα σημαντικό μέρος τους δεν το διατυμπανίζει. Ο ένθερμος φιλελευθερισμός των νεαρών γυναικών μπορεί να πηγάζει από την αίσθηση ότι υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει και ότι η αντίσταση θα είναι σκληρή.
Το χάσμα δεν μεταφράζεται ευθέως σε μοτίβα ψήφου, αλλά είναι ορατό. Μια δημοσκόπηση διαπίστωσε ότι το 72% των νεαρών Αμερικανίδων που ψήφισαν στις εκλογές για τη Βουλή των Αντιπροσώπων το 2022 υποστήριξαν τον υποψήφιο των Δημοκρατικών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των νεαρών ανδρών ήταν περίπου 54%. Το 2008 δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου διαφορά. Στην Ευρώπη, όπου πολλές εκλογές προσφέρουν μια ευρεία γκάμα κομμάτων, οι νεαρές γυναίκες είναι πιθανότερο να υποστηρίξουν τα αριστερότερα κόμματα, ενώ οι νέοι άνδρες τη δεξιά ή ακόμα και τη ριζοσπαστική δεξιά.
Στη Γαλλία το 2022 οι νέοι άνδρες υπήρξαν πολύ πιο ενθουσιώδεις από ό,τι οι νέες γυναίκες απέναντι στον Eric Zemmour, έναν υποψήφιο πρόεδρο που έγραψε ένα βιβλίο αντικρούοντας τη Simone de Beauvoir, την πιο γνωστή φεμινίστρια της Γαλλίας. Σύμφωνα με τον Ansgar Hudde του Πανεπιστημίου της Κολωνίας, στις εκλογές της Γερμανίας το 2021 παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη διαφορά αριστεράς-δεξιάς μεταξύ των ψήφων των νεαρών γυναικών και ανδρών. Στην Πορτογαλία, το ακροδεξιό κόμμα Chega σημείωσε μεγάλη άνοδο στις εκλογές της 10ης Μαρτίου, καθώς υποστηρίχθηκε από νέους, άνδρες και λιγότερο μορφωμένους. Επίσης, η Νότια Κορέα το 2022 εξέλεξε έναν ανοιχτά αντιφεμινιστή πρόεδρο. Τον ψήφισαν πάνω από το 58% των ανδρών ηλικίας 20 ετών. Το 58% περίπου των γυναικών ηλικίας 20 ετών υποστήριξαν τον αντίπαλό του.
Νέοι και δύστροποι
Το χάσμα στάσεων μεταξύ των δύο φύλων είναι επίσης ορατό στο πώς βλέπουν ο ένας τον άλλον. Σε 27 ευρωπαϊκές χώρες ρωτήθηκαν αν συμφωνούν ότι «η προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών έχει παρατρβήξει, απειλώντας τις ευκαιρίες των ανδρών και των αγοριών». Όπως ήταν αναμενόμενο, οι άνδρες ήταν πιο πιθανό να συμφωνήσουν σε σχέση με τις γυναίκες. Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι οι νέοι άνδρες ήταν πιο αντιφεμινιστές από τους μεγαλύτερους σε ηλικία, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τη δημοφιλή αντίληψη ότι κάθε γενιά είναι πιο φιλελεύθερη από την προηγούμενη. Οι Gefjon Off, Nicholas Charron και Amy Alexander του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ χρησιμοποιούν μια ολλανδική αναλογία για να απεικονίσουν τη διαφορά μεταξύ των νέων (18-29) και των ηλικιωμένων (65+) Ευρωπαίων ανδρών. Είναι τόσο μεγάλη, σε αυτό το ερώτημα, όσο το χάσμα μεταξύ του μέσου υποστηρικτή του ριζοσπαστικού δεξιού Κόμματος για την Ελευθερία του Geert Wilders και των Φιλελεύθερων Δημοκρατών.
Παρόμοιο μοτίβο ισχύει και σε άλλες προηγμένες χώρες. Παρόλο που ένα μεγαλύτερο ποσοστό των νέων Βρετανών πιστεύει ότι είναι πιο δύσκολο να είσαι γυναίκα από ό,τι άνδρας από ό,τι πιστεύει το αντίθετο (35% έναντι 26%), οι ηλικιωμένοι Βρετανοί είναι πιθανότερο να δηλώνουν ότι είναι πιο δύσκολο να είσαι άνδρας από ό,τι γυναίκα. Οι νεαρές Βρετανίδες είναι πιθανότερο να πιστεύουν το αντίθετο από τις μητέρες τους. Σχεδόν το 80% των Νοτιοκορεατών ανδρών ηλικίας 20 ετών δηλώνουν ότι οι άνδρες υφίστανται διακρίσεις σε βάρος τους. Μόλις το 30% των ανδρών άνω των 60 ετών συμφωνεί, γεγονός που καθιστά τις απόψεις τους δυσδιάκριτες από εκείνες των γυναικών στα 20 ή στα 60 τους.
Στην Κίνα οι δημοσκόποι δεν ρωτούν για την πρόθεση ψήφου, αλλά διαπιστώνουν μια παρόμοια απόκλιση μεταξύ των νέων ανδρών και γυναικών όσον αφορά τους ρόλους των δύο φύλων (βλ. διάγραμμα 3). Οι Yue Qian του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας και Jiaxing Li του Πανεπιστημίου Ιατρικής και Επιστημών Υγείας της Σαγκάης εξέτασαν στοιχεία έρευνας για 35.000 Κινέζους. Στην ανάλυσή τους διαπίστωσαν ότι οι νέοι άνδρες ήταν πολύ πιθανότερο από τις νεαρές γυναίκες να συμφωνήσουν με δηλώσεις όπως «οι άνδρες πρέπει να βάζουν πρώτα την καριέρα, ενώ οι γυναίκες την οικογένεια» και «όταν η οικονομία είναι κακή, οι γυναίκες εργαζόμενες πρέπει να απολύονται πρώτες».
Οι απόψεις των νεαρών Κινέζων ανδρών δεν διέφεραν πολύ από εκείνες των μεγαλύτερων σε ηλικία, ενώ οι απόψεις των νεαρών γυναικών ήταν πολύ πιο εξισωτικές από εκείνες των μητέρων τους. Η Claire, μια ερευνήτρια αγοράς στο Πεκίνο (που χρησιμοποιεί αγγλικό όνομα για να διατηρήσει την ανωνυμία της), λέει ότι θέλει έναν σύντροφο που θα της φέρεται ως ισότιμη και θα μοιράζεται τις δουλειές του σπιτιού. «Νομίζω ότι οι περισσότεροι Κινέζοι άνδρες θα αποτύγχαναν σε αυτό το τεστ», δηλώνει με απογοήτευση. Η δρ Qian σημειώνει ότι όταν οι Κινέζοι γονείς πηγαίνουν σε «γωνιές γνωριμιών» στα πάρκα, καυχιούνται για τις δουλειές και τα πτυχία των γιων τους, αλλά κρύβουν τα επιτεύγματα των θυγατέρων τους, φοβούμενοι ότι θα αποτρέψουν τους πιθανούς μνηστήρες.
Τι συμβαίνει; Οι πιο πιθανές αιτίες αυτής της αυξανόμενης διαίρεσης είναι η εκπαίδευση (οι νέοι άνδρες λαμβάνουν λιγότερα από τις νέες γυναίκες), η εμπειρία (οι προηγμένες χώρες έχουν γίνει λιγότερο σεξιστικές και οι άνδρες και οι γυναίκες το βιώνουν αυτό με διαφορετικό τρόπο) και οι «θάλαμοι ηχούς» (τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιδεινώνουν την πόλωση). Επίσης, στις δημοκρατίες, πολλοί πολιτικοί της δεξιάς υποδαυλίζουν επιδέξια τα παράπονα των νέων ανδρών, ενώ πολλοί αριστεροί μόλις και μετά βίας αναγνωρίζουν ότι οι νέοι άνδρες έχουν πραγματικά προβλήματα.
Αλλά έχουν, ξεκινώντας από την εκπαίδευση. Αν και οι άνδρες στην κορυφή τα πάνε καλά, πολλοί από τους υπόλοιπους παλεύουν για να τα καταφέρουν. Στις πλούσιες χώρες, το 28% των αγοριών, αλλά μόνο το 18% των κοριτσιών αποτυγχάνουν να φτάσουν το ελάχιστο επίπεδο ικανότητας ανάγνωσης, όπως ορίζεται από το διεθνές πρόγραμμα αξιολόγησης μαθητών PISA. Οι γυναίκες έχουν επίσης ξεπεράσει τους άνδρες στα πανεπιστήμια (βλ. διάγραμμα 4). Στην ΕΕ, το ποσοστό των ανδρών ηλικίας 25 έως 34 ετών με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μεταξύ 2002 και 2020, αυξήθηκε από 21% σε 35%. Για τις γυναίκες αυξήθηκε ταχύτερα, από 25% σε 46%. Στην Αμερική, το χάσμα είναι περίπου το ίδιο: οι νέες γυναίκες που αποκτούν πτυχίο είναι δέκα ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες από ό,τι οι άνδρες.
Οι διαφορές στην εκπαίδευση οδηγούν σε διαφορές στη συμπεριφορά: οι άνθρωποι που φοιτούν σε πανεπιστήμια είναι πιθανότερο να αποκτήσουν μια φιλελεύθερη, ισότιμη αντίληψη. Το εκπαιδευτικό χάσμα οδηγεί επίσης σε διαφορές στον τρόπο με τον οποίο οι άνδρες και οι γυναίκες βιώνουν τη ζωή, την εργασία και τον έρωτα. Δηλαδή, όταν μια γυναίκα αποφοιτά από το πανεπιστήμιο σε μια πλούσια χώρα, το πιθανότερο είναι να βρει μια δουλειά γραφείου και να είναι σε θέση να συντηρήσει τον εαυτό της. Όταν όμως βγει στην αγορά των ραντεβού (υποθέτοντας ότι είναι ετεροφυλόφιλη), διαπιστώνει ότι, επειδή υπάρχουν πολύ περισσότερες γυναίκες απόφοιτοι από ό,τι άνδρες, η προσφορά φιλελεύθερων, μορφωμένων ανδρών δεν ανταποκρίνεται στη ζήτηση. Η Charelle Lewis, μια 26χρονη εργαζόμενη στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στην Ουάσινγκτον, παραπονιέται ότι οι άνδρες της ηλικίας της έχουν «νοοτροπία μικρού αγοριού».
Τα ραντεβού μπορεί επίσης να είναι αποτυχημένα για τους άνδρες που δεν σπούδασαν σε πανεπιστήμιο. Οι γυναίκες με ανοδική πορεία τους απορρίπτουν. Ο Michal Pazura, ένας νεαρός Πολωνός γαλακτοπαραγωγός, κάνοντας ένα διάλειμμα από το φούσκωμα των ελαστικών του τρακτέρ, θυμάται μια φίλη του που «δεν της άρεσε η μυρωδιά» της φάρμας και τον άφησε για να ζήσει σε μια πόλη. «Ήθελα έναν παραδοσιακό, σταθερό τρόπο ζωής. Εκείνη ήθελε διασκέδαση». Οι άνδρες αγρότες δυσκολεύονται τόσο πολύ να βρουν σύζυγο, ώστε το ριάλιτι με τίτλο «Αγρότης μόνος ψάχνει» είναι ένα από τα πιο δημοφιλή στην πολωνική τηλεόραση. «Είναι δύσκολο να πει κανείς τι θέλουν οι νέες γυναίκες από έναν άνδρα στις μέρες μας», λέει ο Lukasz, ο Πολωνός πυροσβέστης. Παλαιότερα, ήθελαν απλώς έναν άνδρα με «σταθερό εισόδημα, που να μπορεί να φτιάχνει πράγματα στο σπίτι… και να έχει δίπλωμα οδήγησης».
Θα επηρεάσει το χάσμα στις συμπεριφορές το πόσοι από τους σημερινούς νέους θα παντρευτούν και θα κάνουν παιδιά; Είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε, αλλά για όσους πιστεύουν ότι η πτώση των ποσοστών γεννήσεων στον πλούσιο κόσμο αποτελεί πρόβλημα, τα πρώτα σημάδια είναι αποθαρρυντικά. Στην Αμερική, οι Daniel Cox, Kelsey Hammond και Kyle Gray του Κέντρου Έρευνας για την Αμερικανική Ζωή διαπίστωσαν ότι η γενιά Z (που συνήθως ορίζεται ως όσοι γεννήθηκαν μεταξύ του τέλους της δεκαετίας του 1990 και των αρχών της δεκαετίας του 2000) έχει την πρώτη της ρομαντική σχέση χρόνια αργότερα από ό,τι οι Millennials (που γεννήθηκαν μεταξύ του 1980 και των τελών της δεκαετίας του 1990) ή η γενιά X (που γεννήθηκαν στη δεκαετία περίπου μέχρι το 1980) και είναι πιο πιθανό να αισθάνονται μοναξιά. Επίσης, οι γυναίκες της Gen Z, σε αντίθεση με τις μεγαλύτερες γυναίκες, είναι πολύ πιθανότερο να περιγράψουν τον εαυτό τους ως ΛΟΑΤΚΙ (31% έναντι 16%) από τους άνδρες συνομηλίκούς τους. Μένει να δούμε αν αυτή η αναντιστοιχία θα διαρκέσει, και αν ναι, πώς θα επηρεάσει τη δημιουργία οικογενειών στο μέλλον.
Η αντίδραση κατά του φεμινισμού μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονη μεταξύ των νέων ανδρών, επειδή αισθάνονται ότι απειλούνται περισσότερο από την πρόοδο των γυναικών. Οι καλύτερες θέσεις εργασίας για τις γυναίκες δεν σημαίνουν απαραίτητα χειρότερες για τους άνδρες – αλλά πολλοί άνδρες πιστεύουν ότι ισχύει. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνδρες ενοχλούνται λιγότερο, καθώς είναι πιθανότερο να έχουν εδραιώσει την επαγγελματική τους θέση ή να έχουν συνταξιοδοτηθεί. Οι νεότεροι άνδρες, αντίθετα, μόλις ξεκινούν, οπότε «είναι πιο πιθανό να αντιλαμβάνονται τον ανταγωνισμό των γυναικών ως πιθανή απειλή για τη μελλοντική πορεία της ζωής τους», υποστηρίζουν οι Dr Off, Dr Charron και Dr Alexander. Σε πρόσφατη μελέτη τους διαπίστωσαν ότι οι νέοι Ευρωπαίοι άνδρες είναι ιδιαίτερα πιθανό να δυσανασχετήσουν με τις γυναίκες (και να αισθανθούν ότι ο φεμινισμός έχει παρατραβήξει) εάν η ανεργία έχει αυξηθεί πρόσφατα στην περιοχή τους και εάν θεωρούν ότι οι θεσμοί της κοινωνίας τους είναι άδικοι. Οι αντιφεμινιστικές απόψεις, προσθέτουν, είναι λίγο πολύ ένας προγνωστικός δείκτης για τις δεξιές αυταρχικές απόψεις.
Η δυσανασχέτηση των ανδρών δεν είναι παντού αβάσιμη. Σε ορισμένες χώρες, τα δικαστήρια τείνουν, στα διαζύγια, να ευνοούν τη μητέρα όσον αφορά την επιμέλεια των παιδιών. Σε άλλες, οι συνταξιοδοτικοί κανόνες είναι στρεβλοί. Οι άνδρες εισέρχονται νωρίτερα στην αγορά εργασίας και πεθαίνουν νεότεροι, αλλά η ηλικία συνταξιοδότησης για τις γυναίκες στις πλούσιες χώρες είναι κατά μέσο όρο ελαφρώς χαμηλότερη. Στην Πολωνία είναι πέντε χρόνια νωρίτερα, οπότε ένας Πολωνός αναμένεται να εργαστεί τρεις φορές περισσότερο από όσο θα ζήσει μετά τη συνταξιοδότησή του, ενώ για μια Πολωνή η αναλογία είναι 1,4, σημειώνει ο Michał Gulczyński του Πανεπιστημίου Bocconi. Αυτό φαίνεται άδικο σε πολλούς άνδρες. Ο Mateusz, ο Πολωνός πυροσβέστης, θυμάται όταν μια αριστερή νομοθέτης ρωτήθηκε, αφού ήταν τόσο πρόθυμη για ίσα δικαιώματα, τι θα έλεγε να εξισώσει την ηλικία συνταξιοδότησης; «Άλλαξε θέμα συζήτησης», αναφέρει επιτιμητικά.
Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει ιδιαίτερα τους νέους άνδρες είναι η στρατιωτική θητεία. Είναι οι πρώτοι που καλούνται. Οι γυναίκες συχνά εξαιρούνται. Στη Νότια Κορέα, όπου η στρατιωτική θητεία είναι καθολική για τους άνδρες και διαβόητα εξαντλητική, οι άνδρες αισθάνονται μεγάλη δυσαρέσκεια. Στην Ευρώπη η θητεία δεν είναι πλέον κοινή, αλλά η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει κάνει τους νέους άνδρες στις γειτονικές χώρες, όπως η Πολωνία, να φοβούνται περισσότερο ότι μπορεί να επιστρατευθούν, λέει ο κ. Gulczyński.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο φακός μέσα από τον οποίο οι νέοι βλέπουν όλο και περισσότερο τον κόσμο, μπορεί να έχουν επιδεινώσει την πόλωση. Πρώτον, αφήνουν τους ανθρώπους να σχηματίσουν «θαλάμους ηχούς». Όταν ομοιογενείς ομάδες ομοϊδεατών συζητούν ένα θέμα, τείνουν να γίνονται πιο ακραίες, καθώς τα άτομα διεκδικούν επιβεβαίωση επαναδιατυπώνοντας την κεντρική θέση της ομάδας τους με όλο και πιο δυνατούς όρους και απορρίπτοντας όσους την αμφισβητούν.
Όταν ομάδες απογοητευμένων νεαρών ανδρών συνδέονται στο διαδίκτυο, η συζήτηση συχνά καταλήγει σε μισογυνισμό. Στα ανδροκρατούμενα κινεζικά chatrooms η φράση «φεμινίστρια πόρνη» είναι από τις συνηθισμένες, μαζί με ένα λογοπαίγνιο που εισάγει τον χαρακτήρα του “fist” (γροθιά) στη λέξη «feminist» για να την κάνει να ακούγεται πιο επιθετική.
Μόλις ένας άνδρας ενταχθεί σε μια οργισμένη διαδικτυακή ομάδα, η πίεση να παραμείνει σε αυτή είναι ισχυρή. Ο Benjamin, φοιτητής στην Ουάσινγκτον, λέει ότι κάποτε ήταν ένας «τύπος red pill (αναφορά στην ταινία The Matrix) … που δούλευε ως επιστάτης, έτρωγε McDonalds και βυθιζόταν στην αυτολύπηση». Παρακολουθούσε μαθήματα στο διαδίκτυο για το πώς να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του και να ρίξει γυναίκες. Όταν εγκατέλειψε την ανδρόσφαιρα, οι φίλοι του τον χλεύαζαν ως «blue-pill» (κάποιος που ξεγελάστηκε από το κατεστημένο) ή «cuck» (αδύναμος).
Δεύτερον, οι αλγόριθμοι συνδέουν τους χρήστες με περιεχόμενο που τρομοκρατεί ή εξοργίζει, κάνοντας τον κόσμο να φαίνεται πιο τρομακτικός και πιο άδικος από ό,τι είναι. Οι γυναίκες που κάνουν κλικ σε ιστορίες #MeToo θα δουν περισσότερες ανάλογες – το ίδιο και οι άνδρες που κάνουν κλικ σε ιστορίες για άνδρες που κατηγορούνται άδικα για βιασμό. Έτσι,ο καθένας μπορεί να αποκτήσει μια διαμορφώσει μια υπερβολική άποψη για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει σε προσωπικό επίπεδο.
«Όταν μπαίνεις σε ένα γυμναστήριο για να γυμναστείς και μια γυναίκα βρίσκεται στο οπτικό σου πεδίο, την κοιτάς και ξαφνικά γίνεσαι διαβόητος στο TikTok για σεξουαλική παρενόχληση ή κάτι τέτοιο», λέει ο Kahlil Rose, ένας 28χρονος συντηρητικός άνδρας στην Ατλάντα. Βέβαια, δεν έχει συμβεί σε κανέναν γνωστό του, αλλά το έχει δει στο τηλέφωνό του, οπότε προβάλλει έντονα στη συνείδησή του. Ο Benjamin, ο φοιτητής στην Ουάσινγκτον, αναφέρει μια παρόμοια ζοφερή προοπτική: «Οι άντρες της ηλικίας μου φοβούνται να παντρευτούν επειδή ακούνε μια προειδοποιητική ιστορία: η γυναίκα απατά, κάνει αίτηση διαζυγίου και του παίρνει τα πάντα».
Οι γυναίκες βλέπουν έναν διαφορετικό κόσμο στο διαδίκτυο. Η Julia Kozik, φοιτήτρια στη Βαρσοβία, ακολουθεί μια συμβουλή που είδε στο TikTok. Όταν μπαίνει σε ταξί, ξεριζώνει μια τούφα από τα μαλλιά της και την βάζει κάτω από το κάθισμα σε περίπτωση που την απαγάγουν και η αστυνομία χρειαστεί στοιχεία DNA. «Προσπαθώ να αποφεύγω τους άνδρες όσο περισσότερο μπορώ», λέει.
Η πολιτική αριστερά έχει κάνει καλή δουλειά στο να πείσει τις γυναίκες ότι ενδιαφέρεται για τα προβλήματά τους. Ωστόσο, δεν έχει καταλάβει πώς να μιλήσει στους άνδρες, υποστηρίζει ο Richard Reeves, ένας φιλελεύθερος μελετητής, στο βιβλίο του «Of Boys and Men». Οι προοδευτικοί συχνά υποθέτουν «ότι η ανισότητα των φύλων μπορεί να έχει μόνο μία κατεύθυνση, δηλαδή σε βάρος των γυναικών». Παράλληλα, βάζουν ετικέτες όπως «τοξική αρρενωπότητα» τόσο αδιάκριτα, ώστε να υποδηλώνουν ότι υπάρχει κάτι εγγενώς κακό στο να είσαι άνδρας. Αντί να παρασύρουν τα ανώριμα αγόρια και τους άνδρες σε διάλογο για τη συμπεριφορά τους, «η προσέγγιση αυτή, είναι πολύ πιθανότερο να τους στείλει στη διαδικτυακή ανδρόσφαιρα, όπου θα καθησυχαστούν ότι δεν έκαναν τίποτα κακό και ότι οι φιλελεύθεροι βρίσκονται στο κατόπι τους».
Να ξανακάνουμε την Αμερική αρρενωπή
Ορισμένοι πολιτικοί της δεξιάς, αντίθετα, έχουν βρει τρόπους να συνδεθούν με τους δυσαρεστημένους άνδρες. Ο Donald Trump αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Καλλιεργεί «μια εικόνα αρρενωπότητας και ανδρισμού», υποστηρίζει ο κ. Cox του Κέντρου Έρευνας για την Αμερικανική Ζωή. Απευθύνθηκε σε νέους άνδρες που δεν παρακολουθούν τις ειδήσεις, εμφανιζόμενος σε εκδήλωση του Ultimate Fighting Championship. Τείνει επίσης «να παίρνει το μέρος των ανδρών σε συγκρούσεις που σχετίζονται με την κουλτούρα». Το 2018 κατήγγειλε αυτό που χαρακτήρισε ως μετατόπιση του βάρους της απόδειξης σε περιπτώσεις βιασμού και σεξουαλικής επίθεσης: «Είναι μια πολύ τρομακτική εποχή για τους νέους άνδρες στην Αμερική, όταν μπορείς να είσαι ένοχος για κάτι για το οποίο μπορεί να μην είσαι… Αυτό είναι ένα από τα πολύ, πολύ κακά πράγματα που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή». Οι προοδευτικοί μπορεί να απορρίψουν τη δήλωσή του ως την ιδιοτελή αγανάκτηση ενός κατά συρροή παραβάτη. Ωστόσο, υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η μάτσο συμπεριφορά του κ. Trump «βρίσκει απήχηση στους νέους άνδρες», λέει ο κ. Cox.
Αυτό που καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει κάνει καλά είναι να αντιμετωπίσει τα βασικά προβλήματα που απομακρύνουν τους νέους άνδρες και τις γυναίκες. Το πιο σημαντικό είναι ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να σκεφτούν περισσότερο για το πως θα κάνουν τα σχολεία να λειτουργούν για τα αγόρια με χαμηλές επιδόσεις. Ο κ. Reeves προτείνει την πρόσληψη περισσότερων ανδρών δασκάλων, και τα αγόρια να ξεκινούν το σχολείο ένα χρόνο αργότερα, εξ ορισμού, δεδομένου ότι ωριμάζουν πιο αργά από ό,τι τα κορίτσια. Επίσης, δεδομένου ότι «η άρση του διαχωρισμού της αγοράς εργασίας ήταν σχεδόν εξ ολοκλήρου μονόδρομος», το κράτος θα μπορούσε να ενισχύσει την επαγγελματική κατάρτιση για να προετοιμάσει τους νέους άνδρες για επαγγέλματα που σήμερα αποφεύγουν, όπως αυτά που αφορούν την υγεία, την εκπαίδευση ή τα διοικητικά καθήκοντα. Αν τέτοιες μεταρρυθμίσεις βοηθήσουν περισσότερα αγόρια και άνδρες να προσαρμοστούν σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες θα βγουν περισσότερο κερδισμένοι.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
