THEPOWERGAME
Πάνω από 22% της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα αφορά παράνομο εμπόριο, πρόβλημα που εντοπίζεται κυρίως στη διακίνηση, καθώς αποτελεί «δέλεαρ» η μεγάλη διαφορά φορολογικής επιβάρυνσης -πάνω από 4,5 φορές υψηλότερη στην Ελλάδα από γειτονικές χώρες, όπως η Βουλγαρία και η Βόρεια Μακεδονία.
Σημειώνεται ότι 55% της τιμής ενός μέσου αλκοολούχου ποτού στην Ελλάδα είναι φόροι. Μιλάμε για ποτά όπως ουίσκι, βότκα, τζιν, ρούμι, τεκίλα, λικέρ, κονιάκ/brandy, ούζο και τσίπουρο. Η Ελλάδα διαθέτει τον υψηλότερο Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στην ΕΕ με όρους αγοραστικής δύναμης. Ο ΕΦΚ ανά 100 λίτρα αιθυλικής αλκοόλης είναι 2.550 ευρώ στην Ελλάδα, ενώ στη Βουλγαρία είναι 562 ευρώ και στη Βόρεια Μακεδονία 553 ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕΝ.Ε.Α.Π.) ζητεί μείωση κατά 30% του ΕΦΚ σε 3 φάσεις, από 10% ετησίως, για να φτάσουμε στο μέσο επίπεδο της ΕΕ. Θεωρεί ότι με κάθε 10% μείωση του ΕΦΚ τον χρόνο ένα 4% του παράνομου εμπορίου θα περνά στο νόμιμο και όφελος 6% θα έχει η ανάπτυξη της εστίασης. Επιπλέον, οι εταιρείες αλκοολούχων ποτών θα επωφεληθούν με αύξηση πωλήσεων 10% στην τριετία. Σήμερα η βαριά φορολογία υποβαθμίζει τον ανταγωνισμό, ευνοεί το παράνομο εμπόριο, είναι επιζήμια για το τουριστικό μας προϊόν και δεν επιφέρει κάποιο ουσιαστικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα.
Η διαφορά συντελεστών με τις γειτονικές χώρες διαμορφώνει ευνοϊκές συνθήκες για διασυνοριακό εμπόριο, σύμφωνα με τα όσα ανέφεραν στο πλαίσιο παρουσίασης αυτής της πρότασης η Σοφίκα Παπανικολάου, γενική διευθύντρια, και η Έφη Μπούρα (Diageo), αντιπρόεδρος της ΕΝ.Ε.Α.Π. Λαμβάνοντας υπόψη πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ για τον κλάδο, θεωρούν ότι η πρόταση για μείωση του ΕΦΚ δεν θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία, αντιθέτως θα ευνοήσει την ελληνική παραγωγή με επιπλέον ρευστότητα, θα φέρει χαμηλότερη τιμή στο ράφι του σούπερ μάρκετ και θα αποκαταστήσει ένα μέρος της νόμιμης αγοράς, που έχει μετακυλιστεί στην παράνομη.
Πρακτικά σήμερα ένα μπουκάλι επώνυμου ποτού επιβαρύνεται στη Βουλγαρία με φόρο 1,9 ευρώ, ενώ στην Ελλάδα με 11 ευρώ. Η απόσταση είναι μικρή μεταξύ των δύο χωρών, αλλά η ζημιά είναι μεγάλη από την παράνομη διακίνηση, τόσο για την οικονομία, που χάνει έσοδα από ΕΦΚ και ΦΠΑ, όσο και για τις εταιρείες αλκοολούχων ποτών, που χάνουν τζίρο. Οι συνολικές απώλειες φορολογικών εσόδων από το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών ανέρχονται περίπου σε 70 εκατ. ευρώ, όταν στα ταμεία του κράτους μπαίνει περίπου μισό δισ. από φόρους σε αλκοολούχα ποτά και μπίρα. Ένα φορτηγό που θα περάσει παράνομα στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι αντιστοιχεί με 152.000 ευρώ διαφυγόντα έσοδα. Από την άλλη μεριά, λόγω της επιβολής υψηλών συντελεστών ΕΦΚ σε περίοδο ύφεσης και διαδοχικών κρίσεων την περίοδο 2009-2022, ο τζίρος των εταιρειών αλκοολούχων ποτών υποχώρησε 38% και το αποτύπωμα του κλάδου στην οικονομία συρρικνώθηκε κατά πάνω από 800 εκατ. ευρώ με όρους ΑΕΠ, ενώ χάθηκαν 26.800 θέσεις εργασίας. Σημειώνεται ότι ο κύκλος εργασιών των εταιρειών παραγωγής και εισαγωγής αλκοολούχων ποτών εκτιμάται σήμερα γύρω στα 400 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τα στελέχη του κλάδου, η παράνομη διάθεση δεν μπορεί εύκολα να μετρηθεί, ειδικά σε προϊόντα όπως το αλκοόλ, με υψηλά ποσοστά επιτόπιας κατανάλωσης (γύρω στο 70%). Πρακτικά ο καταναλωτής δεν μπορεί να ελέγξει τι πίνει και δεν επιλέγει συνειδητά, ενώ για παράδειγμα στα τσιγάρα μπορεί συνειδητά να επιλέξει νόμιμα ή παράνομα διακινούμενο προϊόν.
Οι εκφάνσεις της παρανομίας και το Lotify
Επίσης, οι μορφές του παράνομου εμπορίου στο αλκοόλ είναι πολλές: νόμιμα προϊόντα που εισέρχονται από άλλες χώρες, χύμα προϊόντα και νοθευμένα. Επιπλέον, το παράνομο εμπόριο συνδέεται με μεγάλα κυκλώματα και κινείται με βάση το κίνητρο. Εν προκειμένω, στα αλκοολούχα ποτά η τιμή είναι πολύ υψηλή λόγω της φορολογικής επιβάρυνσης και φαίνεται να αποτελεί δέλεαρ, σύμφωνα με στελέχη της ΕΝ.Ε.Α.Π., που κάνει υπολογισμούς με βάση στοιχεία διεθνών οργανισμών, της Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος, της διαφοράς νόμιμων πωλήσεων και αγοράς.
Σημειώνεται πάντως ότι ένα ποτό σε ένα μπαρ μπορεί να έχει το ίδιο ποσοστό αλκοόλ με ένα μεγάλο ποτήρι μπίρας ή ένα ποτήρι κρασί. Παρ’ όλα αυτά, δεν επιβαρύνονται το ίδιο φορολογικά, ενώ το κρασί δεν επιβαρύνεται με ΕΦΚ. Στα αλκοολούχα ποτά επίσης η μέση επιβάρυνση στην τιμή από φόρους είναι γύρω στο 55-60% αλλά σε ορισμένα ποτά, όπως π.χ. στο Metaxa φτάνει το 72%.
Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ για τον κλάδο, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, οι τιμές των αλκοολούχων ποτών λόγω των διαδοχικών αυξήσεων του ΕΦΚ και του συντελεστή ΦΠΑ, σημείωσαν κατακόρυφη άνοδο μετά το 2010. Στη λιανική αγορά (off-trade) ήταν υψηλότερες κατά 37,5% το 2022 σε σύγκριση με το 2009, έναντι 31,8% στην μπίρα και 9% στο κρασί.
Όσον αφορά τα μέτρα που λαμβάνει η Πολιτεία για την ενημέρωση των καταναλωτών και την αντιμετώπιση του παράνομου εμπορίου, σημειώνεται ότι με νέες διατάξεις, στα σημεία επιτόπιας κατανάλωσης όπου διαπιστώνεται νοθεία, πέραν του λουκέτου στο κατάστημα, αναρτάται και ανακοίνωση με τους λόγους που επιβλήθηκε η κύρωση στον επιχειρηματία.
Επιπλέον, από τον Φεβρουάριο έχει ενεργοποιηθεί από την ΑΑΔΕ το σύστημα Lotify για τον έλεγχο της αλυσίδας παραγωγής και διακίνησης αλκοολούχων ποτών ως προς τη νόμιμη εισαγωγή ποτών και την καταβολή φόρων. Πρακτικά ελέγχεται η ένδειξη παρτίδας προϊόντος (lot) και καταχωρίζεται σε πλατφόρμα. Είχε προηγηθεί εφαρμογή του συστήματος Lotify σε πιλοτικό στάδιο από το 2019 με τη συμμετοχή των εταιρειών-μελών της ΕΝ.Ε.Α.Π. Αμβυξ, Καρούλιας, Diageo και Pernod Ricard. Πλέον προωθούνται βελτιώσεις, καθώς διαπιστώνονται κάποιες δυσκολίες εφαρμογής, που αναμένεται να αναδειχθούν όταν θα ανοίξει η τουριστική σεζόν, που θα καταχωρίζονται δεδομένα στο σημείο πώλησης.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
