THEPOWERGAME
Σε υψηλά επίπεδα θα συνεχίσουν να κινούνται οι τιμές πώλησης και ενοικίασης των κατοικιών το 2024, χωρίς να υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις αποκλιμάκωσης. Η ανοδική πορεία, η οποία ξεκίνησε το 2018 και συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, καταγράφοντας διψήφιο ρυθμό μεταβολής των τιμών, έχει μέχρι και σήμερα ως βασικό κινητήριο μοχλό της το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον των ξένων αγοραστών για τη χώρα.
Οι εισροές άμεσων ξένων κεφαλαίων κατά τη διάρκεια του τελευταίου 12μήνου, και συγκεκριμένα από το τέταρτο τρίμηνο του 2022 μέχρι και το τέλος του 2023, έφτασαν τα 500 εκατ. ευρώ ανά τρίμηνο, γεγονός που εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την έντονα ανοδική πορεία των τιμών των κατοικιών. Αυτή η τάση ωστόσο αποδεικνύει και ότι η Ελλάδα αποτελεί ακόμη ένα εξαιρετικό επενδυτικό προϊόν για τους ξένους, καθώς αποκομίζουν τριπλή απόδοση. Συγκεκριμένα, μπορούν να επωφεληθούν από την υψηλή υπεραξία που προσφέρουν τα ελληνικά ακίνητα, είτε μετατρέποντάς τα σε Airbnbs, είτε ενοικιάζοντας μακροχρόνια, είτε τέλος πουλώντας τα επόμενα χρόνια σε υψηλότερη τιμή.
Η αλόγιστη ωστόσο επέκταση του Airbnb στις περιοχές κυρίως πέριξ του κέντρου της Αθήνας αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες της συνεχούς αύξησης των τιμών των ακινήτων. Συγκεκριμένα, η χώρα μας κατέγραψε το 2023 συνολικά 12,4 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις, που είναι 8,8% περισσότερες από το 2022. Μάλιστα, παρά τα πρόσφατα μέτρα της κυβέρνησης, ώστε να μπει ένα φρένο στις εν λόγω πλατφόρμες, δεν αναμένεται να μειωθεί ο αριθμός τους, ειδικά στο κέντρο. Από τις πλατφόρμες της βραχυχρόνιας μίσθωσης έχουν αρχίσει να βγαίνουν μόνο τα ακίνητα τα οποία βρίσκονται σε μη τουριστικές περιοχές και σε γειτονιές που δεν έχουν Μετρό.
Στο εκρηκτικό κοκτέιλ των υψηλών τιμών πρωταγωνιστικό ρόλο έχει και η Χρυσή Βίζα, η οποία οφείλεται για την εκτόξευση των αξιών στο κέντρο της Αθήνας αλλά και στα δημοφιλή νησιά. Μάλιστα, μετά την αύξηση του ορίου στις 500.000 ευρώ, η στροφή των ξένων σε άλλες περιοχές πέριξ του κέντρου έφτασαν τις τιμές έως και 40% πάνω, όπως στην περίπτωση του Πειραιά. Κάτι που προσπαθεί να περιορίσει τώρα η κυβέρνηση, καθώς, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, το νέο όριο για απόκτηση της Golden Visa θα πάει στις 800.000 ευρώ και θα ισχύει σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και νησιά. Στην υπόλοιπη Ελλάδα, σύμφωνα με πληροφορίες, πιθανολογείται να ανέβει στο ποσό των 400.000 ευρώ. Επίσης, η κυβέρνηση σκέφτεται σοβαρά και την πρόταση Ανδρουλάκη, σύμφωνα με την οποία δεν θα μπορούν να χρησιμοποιούν διαμερίσματα για Airbnb οι κάτοχοι της Golden Visa.
Εκτός από τους ξένους που έρχονται στην Ελλάδα μέσω της Χρυσής Βίζας, πολλοί είναι και οι ψηφιακοί νομάδες (Digital Nomads) που προτιμούν να διαμένουν στη χώρα μας. Πρόκειται για εργαζόμενους οι οποίοι ενοικιάζουν σπίτια για ένα εύλογο χρονικό διάστημα και δουλεύουν εξ αποστάσεως, κάτι που μειώνει το ήδη περιορισμένο απόθεμα κατοικιών, αλλά ταυτόχρονα αυξάνει και τα μισθώματα.
Ένας ακόμη λόγος που οι τιμές παραμένουν στα ύψη είναι το γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχει το μικρότερο απόθεμα κατοικιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς έχει 285 σπίτια ανά 1.000 κατοίκους, ενώ χώρες όπως η Πορτογαλία, η Γαλλία έχουν πάνω από 500 σπίτια ανά 1.000 κατοίκους. Σε αυτό το πρόβλημα έρχεται να προστεθούν και τα 700.000 χιλιάδες κλειστά ακίνητα. Σύμφωνα μάλιστα με τους επαγγελματίες της αγοράς, ο αριθμός των κενών σπιτιών αναμένεται να αυξηθεί μέσα στο 2024, καθώς στην πλειονότητά τους οι ιδιοκτήτες δεν έχουν τους πόρους να τα ανακαινίσουν, ώστε να τα διαθέσουν στην αγορά.
Καθοριστικός παράγοντας επίσης που εξηγεί την αύξηση των τιμών είναι φυσικά το πρόγραμμα «Σπίτι Μου», που «έτρεξε» κατά τη διάρκεια του 2023, προσελκύοντας μάλιστα πολλαπλάσιο αριθμό αιτούντων σε σχέση με τις δυνατότητες της χώρας. Στελέχη της αγοράς κατοικίας επισημαίνουν ότι από την άνοιξη του 2023, όταν και ξεκίνησε το πρόγραμμα, που αφορά τη χρηματοδότηση νέων ηλικίας από 25 έως 39 ετών, με επιδότηση επιτοκίου σε ποσοστό από 75% έως 100%, στις τιμές των κατοικιών που πληρούσαν τα σχετικά κριτήρια, σημειώθηκαν μεγάλες αυξήσεις, καθώς οι ιδιοκτήτες τους θέλησαν να επωφεληθούν της απότομης αύξησης της ζήτησης.
Επιπλέον, σε πρόσφατη ανάλυσή της, η Τράπεζα Πειραιώς σημείωσε ότι από την αγορά κατοικίας «λείπουν» σήμερα 212.000 κατοικίες, με αποτέλεσμα οι τιμές πώλησης να είναι κατά 14% υπερτιμημένες συγκριτικά με το επίπεδο που θα έπρεπε να βρίσκονται, λαμβάνοντας υπόψη τα θεμελιώδη μακροοικονομικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας. Έτσι, σύμφωνα με τους αναλυτές, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και τα πρώτα σημάδια «κόπωσης» της αγοράς, καθώς οι υψηλές τιμές φαίνεται πως έχουν αρχίσει να προκαλούν μείωση των συναλλαγών. Αυτό είναι το πρώτο σημάδι ότι η αγορά κατοικίας πρόκειται να εισέλθει στο επόμενο στάδιο του επιχειρηματικού κύκλου, όπου περαιτέρω αυξήσεις τιμών οδηγούν σε μείωση του αριθμού των αγοραπωλησιών.