THEPOWERGAME
Παρά τους κινδύνους ενός ατυχήματος για το περιβάλλον και την ανθρωπότητα, η πυρηνική ενέργεια διαφαίνεται ως η ιδανικότερη λύση για την ενεργειακή αυτονομία των χωρών. Αυτό είναι το μήνυμα, εξάλλου, που μεταφέρει η Γαλλία, η οποία ηλεκτροδοτείται κυρίως από πυρηνικούς αντιδραστήρες, ενώ οι ΗΠΑ και η Βρετανία ενσωματώνουν την πυρηνική ενέργεια για να ενισχύσουν την επάρκεια των δικτύων τους. Η στροφή στην πυρηνική ενέργεια έγινε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τη διάλυση των σχέσεων Μόσχας-Δύσης.
Υπάρχει, όμως, ένα παράδοξο στοιχείο σε αυτήν την υπόθεση. Ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται επί τρίτο διαδοχικό έτος και η Δύση έχει μειώσει σε πρωτοφανή βαθμό τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η Rosatom προμηθεύει μέχρι και σήμερα πάνω από το ένα πέμπτο του εμπλουτισμένου ουράνιου σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Η Rosatom είναι ο κολοσσός πυρηνικής ενέργειας της Ρωσίας και μια από τις ισχυρότερες δυνάμεις στον εμπλουτισμό ουρανίου. Το πιο σημαντικό στοιχείο της Rosatom είναι πως είναι η μοναδική εταιρεία που πουλά το Ηaleu. Πρόκειται για το ουράνιο υψηλής ανάλυσης και χαμηλού εμπλουτισμού (high-assay low-enriched uranium), το ισχυρότερο καύσιμο που χρησιμοποιείται από τους αντιδραστήρες τελευταίας γενιάς.
Οι ΗΠΑ εξετάζουν από πέρσι την απαγόρευση εισαγωγών του Haleu και φαίνεται πως σήμερα είναι πιο κοντά από ποτέ στη λήψη αυτής της απόφασης. Από την πλευρά της Urenco, της μεγαλύτερης προμηθεύτριας εμπλουτισμένου ουρανίου στη Δύση, δεν θα υπήρχε κανένα εμπόδιο ως προς τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης διότι έχει συγκεντρώσει τα αποθέματα για να αντικαταστήσει τις εισαγωγές από την Rosatom.
Απεναντίας, μια απαγόρευση των εισαγωγών Haleu από τη Ρωσία θα δώσει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στις δυτικές κυβερνήσεις να ενισχύσουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες τους σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, υποστηρίζει ο Μπόρις Σουχτ, διευθύνων σύμβουλος της Urenco που εκπροσωπεί βρετανικά, γερμανικά και ολλανδικά συμφέροντα. «Δεν υπάρχουν περιορισμοί στο βραχυπρόθεσμο μέλλον κι έτσι είναι εφικτή η αντικατάσταση ρωσικού ουρανίου από τη Δύση», δηλώνει ο ίδιος στο πλαίσιο πρόσφατης συνέντευξης που έδωσε στους Financial Times.
Μεταξύ άλλων, η Urenco έχει προχωρήσει σε σύμβαση της τάξεως των 9,5 εκατ. στερλινών με τη βρετανική κυβέρνηση για την ανάπτυξη Haleu στη μονάδα του Κάπενχερστ, μια περιοχή που ανήκει στην κομητεία του Τσεσάιρ της βορειοδυτικής Αγγλίας. Η επένδυση αυτή συγκαταλέγεται στη στρατηγική της κυβέρνησης του Ρίσι Σούνακ για την «ανάπτυξη καυσίμων
που είναι απαραίτητα για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες επόμενης γενιάς», όπως ανακοινώθηκε μόλις τον προηγούμενο μήνα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Βρετανία δεσμεύει 300 εκατ. στερλίνες, συνολικά, ώστε να μπορεί να παράγει καθαρή και αξιόπιστη ενέργεια 24 γιγαβάτ έως το 2050. Τόσο είναι το ένα τέταρτο των αναγκών ηλεκτροδότησης της χώρας.
Για την εξασφάλιση της «ενεργειακής ανεξαρτησίας» της Γαλλίας, η κυβέρνηση του Μανουέλ Μακρόν σκοπεύει με πρόσφατο νομοσχέδιο να επισπεύσει την κατασκευή τουλάχιστον έξι έως και 14 νέων εργοστασίων πυρηνικής ενέργειας. Στις προτάσεις επιβεβαιώνεται, συγκεκριμένα, πως είναι αυτοί οι αντιδραστήρες αντιπροσωπεύουν μια βιώσιμη, ανταγωνιστική επιλογή δίχως εκπομπές ρύπων.
Μάλιστα, η απουσία ανάλογων δεσμεύσεων για την τόνωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) προκάλεσε έντονη κριτική. Δεδομένου, όμως, ότι η ενέργεια με πρωταγωνιστές τα ορυκτά καύσιμα έχει μετατραπεί σε ισχυρό «χαρτί» στο παγκόσμιο χάρτη των γεωπολιτικών συμφερόντων, η ανάγκη για αυτονομία έχει ανακινήσει ξανά το ζήτημα της πυρηνικής ενέργειας. Οι ΑΠΕ εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες. Συν τοις άλλοις, η μετάβαση μακριά από ορυκτά καύσιμα θεωρείται πια απαραίτητη, σύμφωνα και με τις αποφάσεις της τελευταίας Διεθνούς Διάσκεψης για το Κλίμα του ΟΗΕ (Cop28).
Οι τιμές του ουράνιου αντανακλούν τις προκλήσεις της εποχής
Αρχικά η κυβέρνηση Μπάιντεν στις ΗΠΑ δεν υποστήριζε την απαγόρευση των πυρηνικών καυσίμων από τη Ρωσία καθώς τα 93 εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής εξαρτώνται από την Rosatom. Σήμερα, όμως, υποστηρίζει αυτήν την «αποσύνδεση» διότι συγκεντρώνονται αποθέματα εδώ και μια διετία και δρομολογούνται επενδύσεις από την Urenco, τη γαλλική Orano και την αμερικανική Centrus.
Φιλοδοξίες για την αύξηση παραγωγής πυρηνικής ενέργειας τρέφει, επίσης, η Κίνα. Ήδη κατασκευάζει τους 22 από τους 58 αντιδραστήρες που έχουν ανακοινωθεί, παγκοσμίως. Επί πλέον, η Ιαπωνία προγραμματίζει την αύξηση της παραγωγής παρά το εθνικό τραύμα που άφησε τα πυρηνικά ατυχήματα της Φουκουσίμα το 2011.
Η άνοδος της τιμής του ουράνιου στα 106 δολάρια τη λίβρα, προσεγγίζοντας το υψηλό 16ετίας που είχε σημειωθεί μέσα Ιανουαρίου, αρχές αυτής της εβδομάδας αντανακλά την ισχυρή ζήτηση σε μια περίοδο που η παραγωγή από το Καζακστάν, έναν ακόμη μεγάλο προμηθευτή, αναμένεται να είναι χαμηλότερη κατά 13% μέσα στο 2024. Πάνω απ’ όλα, οι ισχυρές τιμές του ουράνιου αντικατοπτρίζουν τις γεωπολιτικές αλλαγές που συντελούνται σε έναν πολωμένο κόσμο όπου η διεθνής συνεργασία για την ενέργεια γίνεται όλο και πιο απόμακρη.