THEPOWERGAME
Με επιδόσεις-ρεκόρ έκλεισε το 2023 για την αγορά tax free shopping (αγορές με επιστροφή ΦΠΑ από πολίτες χωρών εκτός ΕΕ), ήτοι ανάπτυξη 25%, με ώθηση από την ανάκαμψη της τουριστικής κίνησης, σε συνέχεια των προκλήσεων που ανέδειξε τα προηγούμενα χρόνια η πανδημία.
Είναι ενδεικτικό ότι ενώ η αξία της αγοράς αυξήθηκε πέρυσι κατά 25% συγκριτικά με το 2022, ο ρυθμός ανάπτυξης σε σχέση με το 2019 εκτοξεύθηκε στο 80%. Ισχυρή ανάπτυξη καταγράφεται και στον όγκο των συναλλαγών, που σημείωσε πέρυσι αύξηση 20% συγκριτικά με το 2022 και 35% συγκριτικά με το 2019.
Οι επιδόσεις της αγοράς tax free κινήθηκαν υψηλότερα από κάθε άλλη χρονιά, με τους Αμερικανούς να επιβεβαιώνουν τον ηγετικό τους ρόλο. Αναδείχθηκαν στην κορυφή της κατάταξης με βάση το μερίδιο στη συνολική αξία της αγοράς, αφήνοντας πίσω τους Κινέζους, άλλοτε ισχυρούς παίκτες. Υπενθυμίζεται ότι οι Κινέζοι δεν έχουν ανακτήσει το χαμένο έδαφος μετά την πανδημία και τους περιορισμούς στα ταξίδια που επέβαλε το Πεκίνο. Αν και πέρυσι η κινητικότητά τους στην αγορά ήταν περιορισμένη, αφήνουν σημαντικά χρήματα σε πολυκαταστήματα και boutiques, κυρίως της πρωτεύουσας και των κοσμοπολίτικων νησιών, διατηρώντας ένα από τα πιο υψηλά σκόρ στη μέση απόδειξη. Στο τέλος του 2023 τους συναντάμε στην 3η θέση της κατάταξης, με βάση την αξία των αγορών τους.
Οι Ισραηλινοί, από την άλλη μεριά, διατηρούν την 1η θέση της κατάταξης σε αριθμό συναλλαγών (με αύξηση το 2023 10% συγκριτικά με το 2022), πετυχαίνοντας τριπλασιασμό σε σχέση με το 2019, χρονιά κατά την οποία ουσιαστικά έκαναν ντεμπούτο με υπολογίσιμο μέγεθος στην αγορά. Βέβαια, από τον Οκτώβριο, όταν ξέσπασε ο πόλεμος στη Γάζα, δεν είναι ενεργοί ταξιδιώτες, ενώ υπάρχει προβληματισμός για το πότε θα επανέλθουν, δεδομένης της έντασης στην ευρύτερη περιοχή.
Σύμφωνα με στοιχεία που μας παραχώρησε η Global Blue, ισχυρός παγκόσμιος παίκτης στις υπηρεσίες tax free shopping, με ηγετική θέση στην ελληνική αγορά, οι Αμερικανοί διευρύνουν τη συμμετοχή τους στην ελληνική αγορά tax free. Με βάση τις συναλλαγές του 2023, αναδείχθηκαν στη 2η θέση, με αύξηση συναλλαγών 15% και διπλασιασμό μεριδίου, ενώ ακολουθούν 3οι οι προερχόμενοι από τη Βόρεια Μακεδονία.
Το 2023, πάντως, η έκπληξη ήρθε από τους Τούρκους, όπως σχολιάζει την ανάδειξή τους στην 4η θέση της κατάταξης ο Μάνθος Δημόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Global Blue Hellas. Εξηγεί ότι πρόκειται για μια ανερχόμενη εθνικότητα, που μπήκε στο top 10 με σημαντικό μερίδιο τόσο στον όγκο όσο και στην αξία πωλήσεων στην αγορά tax free shopping. Αξιοσημείωτη τάση στην αγορά είναι και η σταθερή ανάπτυξη του μεριδίου των Βρετανών, οι οποίοι μετά το Brexit εξοικειώνονται με την υπηρεσία αγορών με επιστροφή ΦΠΑ.
Τα μερίδια «κλειστά» στην αξία της αγοράς
Εστιάζοντας στην πίτα της αγοράς, οι Αμερικανοί φαίνεται να δίνουν τη μεγαλύτερη ώθηση, με ανάπτυξη 10% από το 2022, τριπλασιάζοντας σχεδόν το μερίδιό τους σε αξία. Ακολουθούν οι Ισραηλινοί, οι οποίοι παρέμειναν ισχυρός κρίκος της αγοράς, δεδομένου ότι παρά την αποδυνάμωση μετά τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις, κατάφεραν να συγκρατήσουν το περσινό τους μερίδιο στο τέλος του 2023, το οποίο μάλιστα αντιστοιχεί στο τριπλάσιο του 2019.
Οι Κινέζοι επανήλθαν στην 3η θέση, με μερίδιο όμως που υπολείπεται του μισού μεριδίου που ήλεγχαν στην αγορά το 2019, με τους Τούρκους στην 4η θέση, με τριπλάσια αξία συναλλαγών σε σχέση με πέρυσι, αλλά και εξαπλάσια από την αντίστοιχη του 2019. Στην 5η θέση συναντάμε τους Βρετανούς, που αυξάνουν σταθερά το αποτύπωμά τους στην αγορά μετά την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ, με αύξηση πέρυσι 15%.
Οι «γαλαντόμοι» της αγοράς
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η μέση αξία απόδειξης, η οποία κυμάνθηκε πέρυσι σε περίπου 480 ευρώ, με τους πιο «χουβαρντάδες» από τις παραπάνω εθνικότητες να αποδεικνύονται οι Κινέζοι. Φέρονται να αφήνουν περί τα 1.500 ευρώ κατά μέσο όρο ανά συναλλαγή, αλλά οι συναλλαγές τους αντιστοιχούν μόλις στο 25% του 2019. Ακολουθούν οι Αμερικανοί, με περίπου 1.300 ευρώ μέση απόδειξη, οι οποίοι λόγω και της αύξησης του αριθμού συναλλαγών που εμφανίζουν αναδεικνύονται σε καταλύτη της αγοράς. Από κοντά ακολουθούν οι Βρετανοί, με μέση απόδειξη περίπου 900 ευρώ, οι Τούρκοι με 400 ευρώ, ενώ με πιο χαμηλά ποσά ακολουθούν οι Ισραηλινοί (περίπου 200 ευρώ ανά συναλλαγή κατά μ.ό.) και άλλες εθνικότητες.