THEPOWERGAME
Προσδοκίες για θετικό αντίκτυπο στον καταναλωτή -και μακροπρόθεσμα και στη ζήτηση- καλλιεργούν, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, τα νέα μέτρα της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, τα οποία επιχειρούν να βάλουν «φρένο» στις ανατιμήσεις και να ενισχύσουν τη διαφάνεια στις τιμές προς όφελος του υγιούς ανταγωνισμού.
Αν και διατυπώνονται εκτιμήσεις ότι οι συνεχείς ρυθμιστικές αναπροσαρμογές προσθέτουν πολυπλοκότητα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την ελεύθερη λειτουργία της αγοράς, στελέχη του λιανεμπορίου συγκλίνουν στην άποψη ότι τα μέτρα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Τελούν δε εν αναμονή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) που θα αναλύει την εξειδίκευση των μέτρων που ανακοινώθηκαν χθες από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, και τον υπουργό Ανάπτυξης, Κώστα Σκρέκα, προκειμένου να προσαρμοστούν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, όπως και σε σειρά άλλων ρυθμίσεων που προηγήθηκαν.
Δεν ισχύει βέβαια το ίδιο στο δίκτυο των προμηθευτών, προς τους οποίους άλλωστε στοχεύουν εν πολλοίς τα νέα μέτρα, δεδομένου ότι επηρεάζουν τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, κυρίως στο σκέλος που αφορά την εφαρμογή τους.
- Ειδικότερα, το πιο σημαντικό μέτρο, που φαίνεται να θέτει τους προμηθευτές προ των ευθυνών τους, δημιουργώντας ένα ισχυρό ανάχωμα σε νέες ανατιμήσεις, είναι η απαγόρευση προσφορών για τρεις μήνες σε προϊόντα των οποίων οι τιμές έχουν αυξηθεί. Όποια εταιρεία ενσωματώσει ανατίμηση στον τιμοκατάλογό της από σήμερα δεν θα μπορεί να κάνει προσφορά στο συγκεκριμένο προϊόν για τρεις μήνες. Πρακτικά ο προμηθευτής πρέπει να σκεφτεί καλά πριν κάνει αύξηση τιμής. Αν θέλει, μπορεί να το κάνει, αλλά αν κάποιος ανταγωνιστής δεν κάνει ανατιμήσεις και άρα έχει τη δυνατότητα να κάνει προσφορές, τότε θα βγει ζημιωμένος, αφού θα χάσει καταναλωτές. Το μέτρο φαίνεται να δίνει ένα ισχυρό αντικίνητρο για νέες ανατιμήσεις, δυσκολεύοντας τους προμηθευτές, που μέχρι σήμερα έκαναν «εύκολα» ανατιμήσεις και μετά έκαναν και προσφορές στα ίδια προϊόντα.
- Σημαντικά άμεσα οφέλη για τον καταναλωτή αναμένονται από την παρέμβαση στην αγορά του βρεφικού γάλακτος, σε συνέχεια της θέσπισης πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους των προμηθευτών της συγκεκριμένης κατηγορίας. Υπολογίζεται ότι θα προκύψει πτώση τιμών της τάξης του 15-20% μεσοσταθμικά στα προϊόντα της κατηγορίας.
- Στο θέμα των εκπτώσεων οι παρεμβάσεις επηρεάζουν κυρίως απορρυπαντικά, καθαριστικά και είδη προσωπικής φροντίδας, που είναι τα προϊόντα στα οποία οι καταναλωτές συναντούν στα ράφια των σούπερ μάρκετ όλο τον χρόνο προσφορές του τύπου «1+1 δώρο», «50% έκπτωση», «2+1» κ.ο.κ. Με τη νέα ρύθμιση οι προμηθευτές αυτών των κατηγοριών είναι υποχρεωμένοι τις προσφορές που έκαναν το 2023 ανά μονάδα προϊόντος να τις μειώσουν κατά 30%, μειώνοντας ισόποσα την τιμή του τιμοκαταλόγου τους.
Σημειώνεται ότι η έκπτωση σε τέτοιες προωθητικές ενέργειες περνά από τους προμηθευτές στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ για να τη δώσουν στον καταναλωτή. Πλέον αυτή η έκπτωση μειώνεται κατά 30%, προκειμένου αυτή η αξία να μειώσει την τιμή του προϊόντος. Π.χ. για προϊόν αξίας 10 ευρώ από προμηθευτή που θα στείλει Α ποσότητα στο σούπερ μάρκετ με προσφορά «1+1», το τιμολόγιο αφορά 10ΧΑ και 50% έκπτωση. Αυτό το 50% θα πρέπει να μειωθεί κατά 30%, δηλαδή 15%, και αυτό το 15% θα πρέπει να μειώσει την τιμή του προϊόντος, που από 10 ευρώ θα πρέπει να γίνει 8,5 ευρώ στον τιμοκατάλογο. Σε αυτήν τη βάση τιμής μπορεί ο προμηθευτής να κάνει την όποια προσφορά. Οπότε και αυτό το μέτρο μπορεί να βελτιώσει τις τιμές για τον καταναλωτή. - Το μέτρο που αφορά τα νωπά προϊόντα, που έχουν κάθε μέρα διαφορετική τιμή, ουσιαστικά καταργεί τις εκπτώσεις, επιτρέποντας αποκλειστικά την «καθαρή τιμή». Το σούπερ μάρκετ ή ο λιανέμπορας που συναλλάσσεται με παραγωγό ή εισαγωγέα στο εξής θα πρέπει να αναγράφει στο τιμολόγιο την τιμή της τελικής συμφωνίας. Οτιδήποτε άλλο θεωρείται παράνομο.
Οι επιπτώσεις από τα μέτρα Σκρέκα
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σήμερα πολλές μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ αντλούν το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους από προϊόντα που προσφέρονται υπό καθεστώς κάποιου είδους προωθητικής ενέργειας. Οπότε θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι τα νέα μέτρα πιθανόν να προκαλέσουν αναταραχή στην αγορά και πιέσεις στους τζίρους. Δεδομένου όμως ότι οι μεταρρυθμίσεις συζητούνται αρκετό χρονικό διάστημα από εκπροσώπους του κλάδου με την κυβέρνηση, θεωρείται ότι οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς έχουν αναπροσαρμόσει τα στρατηγικά τους πλάνα ώστε να συνεχίσουν να απολαμβάνουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Εκτιμάται ωστόσο ότι οι αλλαγές ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την κερδοφορία αυτών των εταιρειών. Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη, όπως τη διατυπώνει στο powergame.gr ο Απόστολος Πεταλάς, πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος (ESE), ο οποίος, εξηγώντας τις επιπτώσεις της νέας δέσμης μέτρων στην αγορά, αναφέρει ότι επειδή όλα τα μέτρα συνολικά ενδέχεται να βοηθήσουν το διαθέσιμο εισόδημα του καταναλωτή, συνακόλουθα θα αυξήσουν την κατανάλωση. Οπότε συνολικά η επίδραση δεν μπορεί να είναι αρνητική. Θα είναι ή ουδέτερη ή θετική.
Επίσης, σε ό,τι αφορά την επίδραση των μέτρων στην αγορά, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι παρεμβάσεις ήταν σε μεγάλο βαθμό αναμενόμενες, δεδομένου ότι το τελευταίο διάστημα και εν όψει της οριστικοποίησης του νέου πλαισίου, ειδικά για το θέμα των προσφορών, υπήρξε συνεργασία των εκπροσώπων της αγοράς με το επιτελείο του υπουργείου Ανάπτυξης. Εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί ένα διάστημα προσαρμογής, αλλά επικρατεί η άποψη ότι και οι νέες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης θα υιοθετηθούν από την αγορά χωρίς προβλήματα.
Στελέχη από μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ αναφέρουν επίσης στο powergame.gr ότι τα νέα μέτρα αποκαθιστούν μια πιο δίκαιη προσέγγιση της αγοράς εκ μέρους της κυβέρνησης στα μάτια του καταναλωτή, δεδομένου ότι μέχρι πρότινος όλοι θεωρούσαν πως οι ευθύνες για την ακρίβεια είναι στα σούπερ μάρκετ και όχι στους προμηθευτές. Στην πλειονότητά τους τάσσονται επίσης υπέρ των «καθαρών τιμών», θεωρώντας ότι το νέο καθεστώς προσφορών θα πιέσει τις τιμές χαμηλότερα προς όφελος του καταναλωτή.