THEPOWERGAME
Όλο και πιο σύνθετη καθίσταται η επιλογή χρηματοδότησης για την αγορά ή ναυπήγηση νέων πλοίων για τις ναυτιλιακές εταιρείες, καθώς το τοπίο στην ναυτιλιακή χρηματοδότηση συνεχίζει να αλλάζει και να εξελίσσεται, σε ευθεία αντιστοιχία με το πλαίσιο των κανονισμών για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας. Σύμφωνα με την τελευταία τριμηνιαία έκθεση της γερμανικής πλατφόρμας ναυτιλιακής χρηματοδότησης, oceanis, όπου καταγράφονται οι τελευταίες τάσεις στην αγορά, προκύπτει πως τα «πράσινα» δάνεια έχουν αρχίσει να περιορίζονται ως προς το εύρος τους.
Δηλαδή, αφορούν όλο και λιγότερες κατηγορίες πλοίων και συγκεκριμένα, τα νεότευκτα, ή τα πολύ σύγχρονα πλοία, αποκλείοντας έτσι τους μικρότερους πλοιοκτήτες που επιθυμούν να χρηματοδοτηθούν για την απόκτηση παλιότερων πλοίων, ακόμα κι αν αυτά έχουν σύγχρονες τεχνολογίες εξοικονόμησης καυσίμων (π.χ. πλοία ηλικίας 10-15 ετών).
Παράλληλα, μετά την απότομη αύξηση των επιτοκίων, φαίνεται πως τα «πράσινα» ναυτιλιακά δάνεια, δεν προσφέρουν πλέον την ίδια αξία για τους πλοιοκτήτες. Συγκεκριμένα, ενώ προηγουμένως οι όροι χρηματοδότησης ήταν σαφώς φθηνότεροι και ευνοϊκότεροι, συγκριτικά με ένα δάνειο για ένα συμβατικό πλοίο, πλέον η απόσταση αυτή έχει μειωθεί σημαντικά.
Όπως αναφέρει η oceanis, κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, παρατηρούνται μεγάλες αλλαγές στο τοπίο της ναυτιλιακής χρηματοδότησης, με τη στροφή προς την παροχή δανείων για «πράσινα» πλοία να κυριαρχεί.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα, το 70% του παγκόσμιου χαρτοφυλακίου δανείων ναυτιλίας, ανήκει στα 30 πιστωτικά ιδρύματα, που έχουν συνυπογράψει τις «Αρχές του Ποσειδώνα» (Poseidon Principles), μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2019 και αφορά στην στροφή της ναυτιλιακής χρηματοδότησης προς πιο «πράσινες» πρακτικές, ευθυγραμμισμένες με την διαδικασία μείωσης των εκπομπών ρύπων της παγκόσμιας ναυτιλίας, με βάση τους στόχους του Παγκόσμιου Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ).
Ωστόσο, παρατηρούνται και αρκετά παράδοξα, καθώς κάθε τράπεζα, ή πιστωτικός οργανισμός, συχνά εφαρμόζουν διαφορετικές πρακτικές, όσον αφορά το τι ακριβώς αποτελεί «πράσινο» δάνειο για την ναυτιλία. Για παράδειγμα, κάποιες τράπεζες εφαρμόζουν πολύ αυστηρά κριτήρια δανεισμού, αποκλείοντας π.χ. την χρηματοδότηση πλοίων, τα οποία είναι σχεδιασμένα για να μεταφέρουν ορυκτά καύσιμα (π.χ. πετρέλαιο, ή προϊόντα πετρελαίου), ή ακόμα και φορτηγά πλοία μεταφοράς άνθρακα, ή μεγαλύτερα φορτηγά πλοία, που μεταφέρουν π.χ. σιδηρομετάλλευμα. Μάλιστα, σύμφωνα με την oceanis, η λίστα των δανειστών που εφαρμόζουν αυτά τα κριτήρια, αναμένεται να αυξηθεί το 2024, με την προσθήκη νέων φορέων, που ελέγχουν δάνεια συνολικού ύψους 20 δις δολαρίων.
Όπως γίνεται αντιληπτό, το πλαίσιο χρηματοδότησης καθίσταται ιδιαίτερα περίπλοκο. Το πρόβλημα ξεκινά από το ότι δεν υπάρχει ένας σαφής ορισμός του τι συνιστά «πράσινο» και τι όχι. Αυτήν την περίοδο υπάρχουν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις από τους δανειστές. Οι περισσότεροι εξετάζουν τις εκπομπές ρύπων του ίδιου του πλοίου, ακολουθώντας συγκεκριμένους δείκτες. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και άλλοι που εξετάζουν τον τύπο του φορτίου του πλοίου.
Για παράδειγμα, είναι ένα πολύ μεγάλο δεξαμενόπλοιο μεταφοράς αργού πετρελαίου (VLCC), πραγματικά «πράσινο», ακόμα κι αν χρησιμοποιεί αμμωνία (ένα από τα ανερχόμενα «πράσινα» καύσιμα) για την πλοήγησή του; Ασφαλώς, πολλοί αναλυτές θέτουν το ερώτημα, κατά πόσο θα πρέπει τα πλοία που μεταφέρουν πετρέλαιο, να θεωρούνται υπεύθυνα για τα φορτία που μεταφέρουν και πώς αυτά χρησιμοποιούνται (από ποιες βιομηχανίες δηλαδή);
Ένας άλλος λόγος προβληματισμού έγκειται στους νέους κανονισμούς της Ε.Ε., αναφορικά με το πώς οι τράπεζες θα πρέπει να υπολογίζουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Με τους νέους κανόνες, οι τράπεζες θα πρέπει να υπολογίζουν και να δημοσιοποιούν τις εκπομπές ρύπων των χαρτοφυλακίων δανείων τους (με βάση δηλαδή το τι δραστηριότητες έχουν δανειοδοτήσει).
Στην περίπτωση της ναυτιλίας, αν π.χ. μια τράπεζα έχει χρηματοδοτήσει το 50% της αξίας αγοράς ενός πλοίου, θα είναι υπεύθυνη και για το 50% των εκπομπών ρύπων του συγκεκριμένου πλοίου. Αυτό σημαίνει ότι, σταδιακά, οι τράπεζες θα αρχίσουν να μειώνουν τις εκπομπές ρύπων των χαρτοφυλακίων τους, μέσω της χρηματοδότησης περισσότερων «πράσινων» πλοίων, ανεξάρτητα δηλαδή από το αν ακολουθούν τις Αρχές του Ποσειδώνα ή όχι.