THEPOWERGAME
Μεγάλη αύξηση, της τάξεως του 33% κατά μέσο όρο σε σχέση με το 2013, έχει καταγράψει ο παγκόσμιος στόλος των δεξαμενόπλοιων και των φορτηγών πλοίων, που απαρτίζουν και τη μεγάλη πλειονότητα του εμπορικού στόλου. Ειδικότερα, όπως αναφέρει πρόσφατη ανάλυση του ναυλομεσιτικού οίκου Xclusiv, κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας ο στόλος των φορτηγών πλοίων έχει αυξηθεί κατά 36% και των δεξαμενόπλοιων κατά 30%.
Ωστόσο, όπως φαίνεται, καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την εξέλιξη δεν έχουν διαδραματίσει μόνο οι ναυπηγήσεις νέων πλοίων, αλλά ακόμα περισσότερο το γεγονός ότι έχει μειωθεί ο ρυθμός με τον οποίο αποσύρονται τα υπέργηρα πλοία. Αυτό αποτυπώνεται στη μέση ηλικία του στόλου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Xclusiv, το 2013, η μέση ηλικία του στόλου των φορτηγών πλοίων ήταν 9,3 έτη, ενώ το 10% του συνόλου ξεπερνούσε σε ηλικία τα 20 έτη. Αντίστοιχα, η μέση ηλικία των δεξαμενόπλοιων άγγιζε τα 8,9 χρόνια, ενώ το ποσοστό εκείνων που ξεπερνούσαν τα 20 έτη διαμορφωνόταν σε μόλις 8%.
Πέντε χρόνια αργότερα, το 2018, η μέση ηλικία του στόλου των φορτηγών πλοίων άγγιζε τα 9,6 χρόνια, ενώ των δεξαμενόπλοιων τα 10,4 χρόνια. Ωστόσο, τα φορτηγά πλοία που ξεπερνούσαν τα 20 χρόνια ηλικίας είχαν μειωθεί σημαντικά σε μόλις 7% (πτώση 30% έναντι του 2013), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των δεξαμενόπλοιων ήταν μόλις 6%. Από τα στοιχεία αυτά είναι εμφανές ότι το διάστημα 2013-2018 χαρακτηρίζεται από σημαντική αναβάθμιση και ανανέωση του παγκόσμιου στόλου, καθώς τα παλιότερα πλοία αποσύρθηκαν, ενώ υπήρξε και σημαντική εισροή νεότευκτων πλοίων.
Η τάση αυτή φαίνεται πως αντιστράφηκε στα χρόνια που ακολούθησαν. Τον Σεπτέμβριο του 2023 η μέση ηλικία των φορτηγών πλοίων έχει αυξηθεί κατά 2,6 και των δεξαμενόπλοιων κατά 3,6 χρόνια. Έτσι, διαμορφώνεται σε 11,9 χρόνια για τα φορτηγά και σε 12,5 χρόνια για τα δεξαμενόπλοια. Σύμφωνα με την Xclusiv, αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι ένα σημαντικό ποσοστό του στόλου θεωρείται πλέον υπέργηρο, δηλαδή άνω των 20 ετών. Το σχετικό ποσοστό των φορτηγών είναι 12% και των δεξαμενόπλοιων αγγίζει το 13%.
Στην περίπτωση των φορτηγών πλοίων, οι κατηγορίες που συγκεντρώνουν τα πιο μεγάλα σε ηλικία πλοία είναι τα μικρότερα σε μέγεθος και συγκεκριμένα τα Handysize/Handymax, τα Supramac και τα Panamax/Kamsarmax. Στις κλάσεις αυτές τα πλοία που ξεπερνούν τα 20 έτη σε ηλικία αποτελούν το 13% του συνόλου. Αντίστοιχα, στα δεξαμενόπλοια τα πιο μεγάλα σε ηλικία είναι τα πλοία μεταφοράς προϊόντων πετρελαίου της κλάσης MR1, που το 27% ξεπερνά σε ηλικία τα 20 χρόνια, ενώ ακολουθούν τα VLCC (τα πολυ μεγάλα δεξαμενόπλοια μεταφοράς αργού πετρελαίου) με 13% και τα Suezmax με 14%.
Όπως εξηγεί η Xclusiv, κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας έχουν καταγραφεί σημαντικές χρονικές περίοδοι κατά τις οποίες το επίπεδο της ναυλαγοράς ήταν υψηλό, επιτρέποντας κέρδος. Το γεγονός αυτό έδωσε το απαιτούμενο οικονομικό κίνητρο σε πολλούς πλοιοκτήτες ώστε να κρατήσουν τα παλιότερα πλοία τους «εν ζωή», προτιμώντας έστω και τα λίγα κέρδη που αυτά απέφεραν, σε σχέση με την απόσυρσή τους, μέσω της πώλησής τους στα διαλυτήρια, για να μετατραπούν σε σκραπ. Κάπως έτσι, κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους τα φορτηγά πλοία που έχουν πωληθεί για σκραπ δεν ξεπερνούν τους 4 εκατ. τόνους dwt, έναντι 4,3 εκατ. τόνων dwt κατά το αντίστοιχο περσινό διάστημα και 5,21 εκατ. τόνων dwt το 2021. Ακόμα χειρότερη είναι η κατάσταση στα δεξαμενόπλοια, που φέτος έχουν αποσυρθεί μόλις 0,28 εκατ. τόνοι dwt, το χαμηλότερο νούμερο από το 1970.