THEPOWERGAME
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί η Ευρώπη αισθάνεται την ανάγκη να αντιγράψει τις οικονομικές πολιτικές του προέδρου Joe Biden. Η απώλεια των φθηνών ρωσικών ορυκτών καυσίμων έχει κάνει τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια να μοιάζει με ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, φοβάται ότι η αυτοκινητοβιομηχανία της θα χάσει μερίδιο αγοράς από τις κρατικά επιδοτούμενες εταιρείες κατασκευής ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Κίνα και την Αμερική. Παράλληλα, η οικονομία της Ευρωζώνης υπολείπεται ολοένα και περισσότερο της αμερικανικής. Όπως αναφέρουμε, οι χειρότερα δοκιμαζόμενες ευρωπαϊκές οικονομίες παλεύουν με πληθωρισμό άνω του 10%, ταχεία γήρανση, υψηλά δημόσια και ιδιωτικά χρέη και έκθεση σε απολυταρχίες. Αυτήν την εβδομάδα το ΔΝΤ ανακοίνωσε ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα αναπτυχθεί μόνο κατά 0,7% το 2023, ενώ αναμένει η Αμερική να αναπτυχθεί τρεις φορές ταχύτερα.
Οι Ευρωπαίοι βλέπουν όλο και περισσότερο ως απάντηση τη βιομηχανική πολιτική τύπου Biden. Η ΕΕ χαλάρωσε τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις που περιορίζουν τις επιδοτούμενες επενδύσεις και στοχεύει να θέσει στόχους για την παραγωγή «πράσινων» προϊόντων στο μπλοκ. Η Γαλλία και η Γερμανία βρίσκονται σε αντιπαράθεση για το πώς (και όχι αν) θα επιδοτήσουν την ηλεκτρική ενέργεια για τους βιομηχανικούς χρήστες. Το Εργατικό Κόμμα της Βρετανίας, το οποίο πιθανότατα θα σχηματίσει την επόμενη κυβέρνησή της το 2024, στοχεύει επίσης να δαπανήσει αφειδώς για τη βιομηχανία.
Ωστόσο, η αντιγραφή των Bidenomics είναι λάθος. Όπως και στην Αμερική, η προσέλκυση της μεταποίησης με επιδοτήσεις θα σπαταλήσει χρήματα και, με την πάροδο του χρόνου, θα ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να ανταγωνίζονται για τις επιδοτήσεις, αντί για τους πελάτες. Και αν και είναι αλήθεια ότι η Γαλλία, της οποίας η κατευθυνόμενη οικονομική φιλοσοφία είναι σε άνοδο στις Βρυξέλλες, είχε κάποιες επιτυχίες με τη βιομηχανική πολιτική, το πλέγμα θεσμών και κανόνων που περιορίζουν τις υπερβολές του γαλλικού παρεμβατισμού είναι δύσκολο να αντιγραφεί -όπως ακριβώς το οικονομικό μοντέλο της Γερμανίας δεν μπορούσε να μεταφυτευτεί αλλού όταν προβλήθηκε ως πρότυπο.
Οι πρόσφατες εμπειρίες της Ευρώπης αποτελούν στην πραγματικότητα μια μελέτη περίπτωσης της δύναμης των αγορών. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η γερμανική βιομηχανία ισχυρίστηκε ότι η απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου θα προκαλούσε οικονομική καταστροφή. Εντούτοις, η βιομηχανική παραγωγή διατηρήθηκε, καθώς οι επιχειρήσεις προσαρμόστηκαν γρήγορα. Σε αντίθεση με την Αμερική, η ΕΕ διαθέτει ήδη έναν ενιαίο μηχανισμό τιμολόγησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Έπειτα από ένα δύσκολο ξεκίνημα στη δεκαετία του 2000, το σύστημα εμπορίας εκπομπών (ETS) έχει γίνει τα τελευταία χρόνια το χρυσό πρότυπο για την τιμολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, δίνοντας κίνητρα στον ιδιωτικό τομέα να βρει τους πλέον αποτελεσματικούς τρόπους για τη μείωση των εκπομπών.
Οι καλύτερες πολιτικές για την Ευρώπη θα πρέπει να βασίζονται στη φιλική προς την αγορά προσέγγιση του παρελθόντος. Η ΕΕ οφείλει να προωθήσει μια κοινή και αμφισβητούμενη «πράσινη» ενιαία αγορά -συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών και του κεφαλαίου-, που σημαίνει περιορισμό των κρατικών ενισχύσεων. Θα πρέπει να αφήσει την τιμή του διοξειδίου του άνθρακα για τους νέους τομείς να αυξηθεί ταχύτερα απ’ ό,τι προβλέπεται και να ασχοληθεί σοβαρά με το κλιματικό μέρισμα για τους πολίτες. Επίσης, θα πρέπει να συναλλάσσεται ελεύθερα με τους συμμάχους της, ώστε τα τεράστια καθήκοντα της απαλλαγής από τον άνθρακα, της μείωσης του κινδύνου σε ευαίσθητες εφοδιαστικές αλυσίδες και της ενίσχυσης της άμυνας να μπορούν να αναληφθούν με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Η ΕΕ δεν θα ήταν ούτε ασφαλέστερη ούτε πλουσιότερη αν είχε εθνικούς πρωταθλητές που παρήγαγαν 27 διαφορετικούς τύπους τανκς.
Για την τόνωση της ανάπτυξης, οι νέες κυβερνητικές δαπάνες θα πρέπει να επικεντρωθούν στις υποδομές και όχι στις επιδοτήσεις. Η Γερμανία οφείλει να επιδιορθώσει το σιδηροδρομικό σύστημά της, που έχει σαπίσει σε σημείο κατάρρευσης. Η Γαλλία θα πρέπει να σταματήσει να εμποδίζει τις διασυνδέσεις που θα μπορούσαν να διοχετεύσουν ηλιακή ενέργεια από την ηλιόλουστη Ισπανία στην υπόλοιπη Ευρώπη. Παράλληλα, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να συντάξουν κανόνες προμηθειών που να επιμένουν στο πράσινο ή στην ασφάλεια, αλλά να σέβονται την ενιαία αγορά και τις αρχές του ελεύθερου εμπορίου.
Μπορεί να είναι δελεαστικό για τους Ευρωπαίους να σκεφτούν ότι αν η Αμερική είναι προστατευτική, όλοι οι άλλοι πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμά της, αλλιώς θα φάνε τη σκόνη της. Στην πραγματικότητα, το μακροχρόνιο οικονομικό πλεονέκτημα της Αμερικής έναντι του υπόλοιπου κόσμου οφείλεται στο γεγονός ότι έχει δεσμευτεί περισσότερο έναντι των αγορών, όχι λιγότερο, γεγονός που καθιστά την πρόσφατη στροφή της προς τον κρατισμό παρέκκλιση και όχι παράδειγμα προς μίμηση.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
