Μελέτη της ΕΕΕΠ: Υπό κατάρρευση η εγχώρια αγορά καζίνο

Υπέρογκα χρέη, «καταστροφικά» ζημιογόνα αποτελέσματα και αποεπένδυση σε πάγια περιουσιακά στοιχεία χαρακτηρίζουν την εγχώρια αγορά καζίνο. Οι 10 νόμιμες επιχειρήσεις της χώρας, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησε η Επιτροπή Εποπτείας & Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ) στο τέλος του 2021, είχαν συνολικές υποχρεώσεις που αντιστοιχούσαν σε 9 φορές τα (ακαθάριστα) έσοδά τους, καθιστώντας την ανάκαμψη ορισμένων από αυτά αδύνατη.

Τα απόλυτα μεγέθη και οι δείκτες είναι αποθαρρυντικά για κάθε χρηματοοικονομικό αναλυτή. Το 92% περίπου των υποχρεώσεων του κλάδου, στο τέλος του 2021, το χρωστούσαν τέσσερα καζίνο (Λουτρακίου 253 εκατ. ευρώ, Ρίου 225 εκατ. ευρώ, Θράκης 173 εκατ. ευρώ και Θεσσαλονίκης 101 εκατ. ευρώ). Οι όποιες δε μεγάλες μεταβολές των υποχρεώσεων στη διάρκεια της 8ετίας 2014-2021 οφείλονται σε «αναδιαρθρώσεις» των χρεών των καζίνο Θεσσαλονίκης και Λουτρακίου και όχι σε εξοφλήσεις υποχρεώσεων. Μεγάλοι «χαμένοι» από τις συγκεκριμένες αναδιαρθρώσεις (κουρέματα) είναι το Δημόσιο και οι τράπεζες.

Η μελέτη ακόμη αναφέρει ότι το 90% περίπου των υποχρεώσεων στο Δημόσιο και τον ΕΦΚΑ στο τέλος του 2021 οφείλονταν από τα καζίνο Λουτρακίου (114 εκατ. ευρώ ή περίπου 53%) και τα καζίνο του Ομίλου Vivere (Ρίο, Θράκη, Κέρκυρα 79 εκατ. ευρώ ή περίπου 37%).

Επίσης, η ίδια μελέτη δείχνει ότι κατά την 8ετια 2014-2021 είχαν συσσωρεύει ζημίες ύψους 375 εκατ. ευρώ. Τις μεγαλύτερες ζημίες στην 8ετία, σύμφωνα με την ΕΕΕΠ, τις παρουσίασαν τα καζίνο Λουτρακίου, Θεσσαλονίκης και Ρίου.

Όσον αφορά τα ίδια κεφάλαια, το 2021, τα πέντε από τα 10 καζίνο είχαν αρνητικά ίδια κεφάλαια ποσού περίπου 600 εκατ. ευρώ. Το 99% αυτού του ποσού αφορά το καζίνο Λουτρακίου και τα τρία καζίνο του επιχειρηματία Κώστα Πηλαδάκη, Ρίου, Κέρκυρας και Θράκης.

Το μόνο καζίνο με σχετικά υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια στο τέλος του 2021 ήταν αυτό της Πάρνηθας. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει η ΕΕΕΠ, η θετική αυτή καθαρή θέση προέρχεται κυρίως από παλαιότερες επενδύσεις που είχαν γίνει την εποχή που ήταν στον έλεγχο του Δημοσίου, ενώ κατά στην περίοδο 2014-2021 μειώθηκε από 85 εκατ. σε 39 εκατ. ευρώ περίπου. Για δύο καζίνο (Πόρτο Καρράς, Φλώρινα) δεν υπάρχουν στοιχεία, ενώ οριακά θετική καθαρή θέση εμφανίζουν τα καζίνο Ρόδου και Σύρου.

Την ήδη αρνητική κατάσταση, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕΕΠ, επιβάρυνε ιδιαίτερα η τελευταία πανδημική κρίση. Οι ζημίες είναι τέτοιες, που σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕΕΠ, για κάθε 100 ευρώ που εισπράττουν τα 10 καζίνο ξοδεύουν 121,5 ευρώ. «Είναι μία “καταθλιπτική” εικόνα, που καταδεικνύει πως η αγορά στο σύνολό της είναι μη βιώσιμη, με τον τρόπο που λειτουργεί», διαπιστώνουν οι συγγραφείς της μελέτης.

Αναπόφευκτα παρατηρείται μια διαρκής και μεγάλη «αποεπένδυση» στις συγκεκριμένες επιχειρήσεις. Τα συνολικά αναπόσβεστα πάγια του κλάδου από 280 εκατ. ευρώ το 2014, μειώθηκαν σε 166 εκατ. ευρώ το 2021 ή σε ποσοστό περίπου 40% περίπου. «Στο σύνολο της αγοράς, όχι μόνο δεν έγιναν νέες επενδύσεις που να υπερκαλύπτουν το ύψος των αποσβέσεων, αλλά δεν καλύφθηκε με νέες επενδύσεις ούτε η απαξίωση που δημιούργησαν οι αποσβέσεις», αναφέρει η μελέτη.

Η μεγαλύτερη αποεπένδυση στην 8ετία έγινε από τα καζίνο Θεσσαλονίκης (-36 εκατ. ευρώ), Πάρνηθας (-35 εκατ. ευρώ) και Λουτρακίου (-28 εκατ. ευρώ). Είναι εντυπωσιακό και πρέπει να επισημανθεί πως, παρά τη σημαντική αποεπένδυση, τα έσοδα από τυχερά παίγνια του κλάδου (GGR) μειώθηκαν μόνο κατά 10,1% στις «κανονικές» περιόδους (2014-2019). Το 2021, όπως αναφέρει η έκθεση, αξιόλογες πάγιες επενδύσεις άνω των 10 εκατ. ευρώ είχαν μόνο τα καζίνο Πάρνηθας, Λουτρακίου, Θεσσαλονίκης και Ρόδου (153 εκατ. ευρώ) ή περίπου 92% του συνόλου.

Συνολικά η αγορά έχει ακαθάριστα έσοδα της τάξης των 250 εκατ. ευρώ. Αναφερόμαστε σε έσοδα μετά την απόδοση των κερδών στους παίκτες, τα γνωστά Gross Gaming Revenues (GGR). Εξ αυτών τα τρία μεγαλύτερα καζίνο, Πάρνηθας, Θεσσαλονίκης και Λουτρακίου, εμφανίζουν το 82% του GGR. Σύμφωνα με την ΕΕΕΠ τα ακαθάριστα των καζίνο είναι «ανθεκτικά» και φαίνεται ότι το 2022 θα επανέλθουν στα επίπεδα του 2019.

Η ΕΕΕΠ και ο πρόεδρός της, Δημήτρης Ντζανάτος, σημειώνουν ότι για την αρνητική κατάσταση που κυριαρχεί στα καζίνο δεν ευθύνεται ο έμμεσος ανταγωνισμός, δηλαδή τα διαδικτυακά τυχερά παίγνια που γιγαντώνονται ή το δίκτυο παιγνιομηχανημάτων τύπου VLT του ΟΠΑΠ. Και αυτό επειδή δεν υπήρξε ραγδαία μείωση του τζίρου (GGR) από καμία από αυτές τις αιτίες. Αντίθετα, υπάρχει σχετική σταθερότητα.

«Πιθανόν η παράμετρος του αυξανόμενου ανταγωνισμού να έπαιξε ρόλο στη μη αύξηση του τζίρου. Οι ανταγωνιστικοί κλάδοι, ωστόσο, δεν “πήραν” πελάτες από τα καζίνο, που προσφέρουν ένα ιδιαίτερο προϊόν», αναφέρεται στη μελέτη. Σημειώνει δε ότι υπάρχει διέξοδος, αρκεί να δράσουν μεθοδικά οι επιχειρηματίες και να υπάρξει σχετική υποστήριξη από την Πολιτεία. Προς την κατεύθυνση αυτήν, η ΕΕΕΠ υπόσχεται να φέρει σύντομα προτάσεις που θα μεταβάλουν την κατάσταση, αρκεί βεβαίως να υπάρχει και από την πλευρά των επιχειρήσεων συνετή διοίκηση.