THEPOWERGAME
Με ρυθμό της τάξεως των 170.000 αγοραπωλησιών κατοικιών κινείται φέτος η ελληνική αγορά. Ήδη, με βάση τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και συγκεκριμένα από τις αιτήσεις ηλεκτρονικής υποβολής φόρου μεταβίβασης, προκύπτει ότι έως τις αρχές Αυγούστου είχαν πραγματοποιηθεί 112.000 πράξεις αγοραπωλησίας κατοικιών, ακολουθώντας τον ρυθμό που είχε τεθεί ήδη από το πρώτο φετινό τετράμηνο (56.000 πράξεις). Ως εκ τούτου, αν διατηρηθεί ο ρυθμός αυτός, έως το τέλος του 2023, υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των αγοραπωλησιών μπορεί να προσεγγίσει τις 170.000, αν και το πιθανότερο είναι ότι το τελικό νούμερο θα είναι υψηλότερο, δεδομένου ότι κατά κανόνα το δεύτερο εξάμηνο κάθε έτους πραγματοποιούνται αρκετά περισσότερες συναλλαγές και ιδίως προς το τέλος του χρόνου.
Εφόσον επιβεβαιωθούν τα σχετικά στοιχεία, η ελληνική αγορά κατοικίας θα καταγράψει την καλύτερη επίδοσή της από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, το 2010, και μέχρι σήμερα. Μάλιστα, όπως προκύπτει, η πορεία είναι σταθερά ανοδική τα τελευταία χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2020 των ιδιαίτερων συνθηκών λόγω της πανδημίας και μέχρι σήμερα προκύπτει μια αύξηση της τάξεως του 127%, από τις 74.769 πωλήσεις στις 170.000 (εκτιμώμενες) του 2023. Το 2021 είχαν μεταβιβαστεί 104.740 κατοικίες, ενώ το 2022 είχαν αλλάξει «χέρια» 139.239 κατοικίες. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, κατά το οκτάμηνο του 2023 οι πράξεις που έχουν καταγραφεί έχουν ήδη ξεπεράσει εκείνες που είχαν γίνει στο σύνολο του 2021, δείγμα της ανόδου της αγοράς.
Η πορεία των συναλλαγών κατοικιών
Έτος | Αριθμός Αγοραπωλησιών |
2020 | 74.769 |
2021 | 104.740 |
2022 | 139.239 |
2023 (Ιαν. – Αύγουστος) | 112.000 |
Πού οφείλεται το ελληνικό «παράδοξο» στο real estate
Η αύξηση των συναλλαγών κατά το τρέχον έτος αποδεικνύει τη μεγάλη ζήτηση που παρατηρείται στην αγορά και μάλιστα σε μια περίοδο που δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ιδανική, δεδομένης της αύξησης του κόστους ζωής και της εκτίναξης των επιτοκίων δανεισμού. Ωστόσο, όπως φαίνεται, οι αγοραστές κατοικιών στην Ελλάδα δεν εντάσσονται στις ομάδες εκείνες που επηρεάζονται ιδιαίτερα από τους αρνητικούς αυτούς παράγοντες. Όπως εξηγούν μεσίτες, οι βασικοί αγοραστές κατοικίας δεν είναι μισθωτοί ή συνταξιούχοι. Αντιθέτως, πρόκειται κατά κανόνα για ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες, όπως γιατροί και δικηγόροι, επιχειρηματίες και ανώτερα/ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων. Όσοι μισθωτοί μπορούν να αγοράσουν αυτήν την περίοδο είτε έχουν σημαντικές αποταμιεύσεις από τα προηγούμενα χρόνια, είτε έχουν πωλήσει κάποιο ακίνητό τους, ώστε να χρηματοδοτήσουν την νέα αγορά ακινήτου, σε συνδυασμό ασφαλώς και με τραπεζικό δανεισμό.
Αυτή ακριβώς η «ανθρωπογεωγραφία» των αγοραστών είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο η ελληνική αγορά εμφανίζει σημαντική «αντοχή» στην αύξηση των επιτοκίων, η οποία έχει επιβραδύνει σημαντικά τις περισσότερες αγορές στις χώρες της ΕΕ και τις ΗΠΑ, περιορίζοντας τις αγοραπωλησίες, «φρενάροντας» τις τιμές πώλησης και αυξάνοντας τη ζήτηση για ενοικίαση κατοικιών, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα ενοίκια. Σύμφωνα με φορείς της αγοράς ακινήτων, ο μεγάλος όγκος των πράξεων (τουλάχιστον το 80%) πραγματοποιείται αποκλειστικά με μετρητά και χωρίς καθόλου τραπεζικό δανεισμό.
Το στοιχείο αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι το 2023 έχει μειωθεί σημαντικά ο όγκος των νέων στεγαστικών δανείων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζα της Ελλάδος, σε ετήσια βάση, κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2023 παρατηρήθηκε αρνητική ροή χρηματοδότησης ύψους 646 εκατ. ευρώ στην αγορά στεγαστικής πίστης, ενώ τον Ιούνιο σημειώθηκε πτώση κατά 38 εκατ. ευρώ, συγκριτικά με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Ενώ, λοιπόν, οι αγοραπωλησίες αυξάνονται, ο τραπεζικός δανεισμός μειώνεται, ακριβώς λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων. Έτσι, γίνεται ξεκάθαρο ότι τα μετρητά κυριαρχούν στις συναλλαγές ακινήτων.
Εκτός βέβαια από τους Έλληνες αγοραστές, μεγάλος είναι και ο όγκος των ξένων επενδυτών, το μερίδιο των οποίων στις συνολικές αγοραπωλησίες υπολογίζεται φέτος ότι θα προσεγγίσει, ίσως και να ξεπεράσει το 30% του συνόλου των αγοραπωλησιών. Η «φρενίτιδα» που επικράτησε έως το τέλος Ιουλίου όσον αφορά την εξασφάλιση της επενδυτικής άδειας παραμονής «Χρυσή Βίζα», πριν τεθεί σε ισχύ από την 1η Αυγούστου το νέο και διπλάσιο όριο των 500.000 ευρώ, είναι ένας από τους βασικούς λόγους για την εξέλιξη αυτήν. Μόνο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, από τα στοιχεία που δημοσιεύει το υπ. Μεταναστευτικής Πολιτικής υπολογίζεται ότι αποκτήθηκαν 4.150 ακίνητα, αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ, μέγεθος που αντιστοιχεί σε συναλλαγές συνολικού ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο κατά το φετινό πρώτο τρίμηνο η εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό για την απόκτηση ακινήτων στην Ελλάδα άγγιξε τα 500 εκατ. ευρώ, ενώ το νούμερο αυτό εκτιμάται ότι αυξήθηκε ακόμα περισσότερο κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Συνολικά το 2022 είχαν εισρεύσει στην ελληνική αγορά 2 δισ. ευρώ από ξένους αγοραστές.