THEPOWERGAME
Τα είδη οικιακής φροντίδας και ειδικότερα τα απορρυπαντικά είναι η κατηγορία με τη μεγαλύτερη αύξηση τζίρου στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ και ταυτόχρονα είναι η κατηγορία με τις υψηλότερες ανατιμήσεις, που κυμαίνονται σε διψήφιο ποσοστό, πάνω και από τα γαλακτοκομικά.
Είναι ενδεικτικό ότι στα παραπάνω είδη παρατηρήθηκαν συνολικά αυξήσεις τιμών κατά μέσο όρο 12,3%, με βάση τις πωλήσεις τους στα σούπερ μάρκετ το α’ εξάμηνο του 2023 (στοιχεία Circana). Δηλαδή, η τιμή ανά μονάδα προϊόντος αυξήθηκε από 2,37 ευρώ το 2022 σε 2,66 ευρώ το 2023. Ειδικά στα απορρυπαντικά και στα καθαριστικά του σπιτιού οι τιμές είναι αυξημένες κατά 14%, πάνω δηλαδή και από τα γαλακτοκομικά, όπου μεσοσταθμικά οι αυξήσεις κυμάνθηκαν σε 13,4%, στο α’ εξάμηνο.
Ως προς το ποσοστό ανατιμήσεων, μετά την κατηγορία των απορρυπαντικών και των άλλων ειδών για τη φροντίδα του σπιτιού, ακολουθεί η κατηγορία των προϊόντων προσωπικής υγιεινής και ομορφιάς, με αύξηση 9,8% ανά μονάδα προϊόντος, και μετά τα τρόφιμα με 9,3%. Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν μιλάμε για αυξήσεις τιμών στα σούπερ μάρκετ, το ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως στα τρόφιμα και μετά σε άλλα αγαθά, καθώς πρόκειται για το 76,3% της αξίας αγοράς. Όμως δεν είναι καθόλου αμελητέα η συμπεριφορά των τιμών στο 11,2% της αγοράς, που είναι το μερίδιο των προϊόντων προσωπικής υγιεινής, και στο 9,9% των ειδών για τη λάτρα του νοικοκυριού (με ένα 2,5% να αντιστοιχεί σε άλλα καταναλωτικά αγαθά). Ας ληφθεί δε υπόψη ότι στις συγκεκριμένες κατηγορίες δραστηριοποιούνται κατά βάση οι ίδιες εταιρείες, κάποιες εγχώριες, αλλά και πολυεθνικές με ισχυρά brands, όπως η P&G (με προϊόντα από τα Pampers, Αlways και Gillette μέχρι Tide, Ariel και Lenor) και η Unilever (με brands όπως Dove, AIM, Cajoline, Cif, KLINEX, Skip κ.λπ.).
Στις δύο παραπάνω κατηγορίες, προσωπικής υγιεινής και φροντίδας σπιτιού, οι πωλήσεις αναπτύσσονται με ρυθμό 10,6% και 10,8% αντίστοιχα, λίγο πάνω δηλαδή από το 9,2% του ρυθμού ανάπτυξης της κατηγορίας των τροφίμων (α’ εξάμηνο 2023, Circana), όταν στο σύνολο της περσινής χρονιάς η κατάταξη ήταν εντελώς διαφορετική: οι πωλήσεις στα τρόφιμα αυξήθηκαν 8,4% και ακολούθησαν τα είδη προσωπικής υγιεινής με 4,8% και μετά τα απορρυπαντικά και τα άλλα είδη για τη φροντίδα του σπιτιού με 3,5%. Την ίδια στιγμή, η πτώση στον όγκο πωλήσεων επιβραδύνεται για τα απορρυπαντικά το 2023 σε -1,3% από -4,2% που ήταν στο τέλος της περσινής χρονιάς, ενώ στα είδη προσωπικής φροντίδας έχουμε θετικό πρόσημο, ήτοι 0,7%, από πτώση 3,6% στο σύνολο του περσινού έτους. Όσο για τα τρόφιμα, στο α’ εξάμηνο παρατηρείται ότι οι πωλήσεις σε όγκο είναι ακριβώς στα περσινά επίπεδα. Διαπιστώνεται ότι οι προμηθευτές σε τρόφιμα και απορρυπαντικά συναγωνίζονται στις προσφορές και εκπτώσεις, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων τους όσο ο πληθωρισμός πιέζει τα εισοδήματα και οδηγεί τους καταναλωτές σε πιο μετρημένες αγορές, με προτίμηση στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
Πάντως, αυτόν τον καιρό τα απορρυπαντικά ακριβαίνουν και σε άλλες αγορές, αν και, όπως ανέδειξε έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού το 2022, στην Ελλάδα κάποια προϊόντα της κατηγορίας τα πληρώνουμε έως και 360% ακριβότερα συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρώπης.
Πληθωρισμός κερδών και… κόστος
Οι μητρικές κολοσσών της παγκόσμιας αγοράς καταναλωτικών αγαθών, όπως η Unilever και η P&G, είχαν προειδοποιήσει από την αρχή του έτους για νέες αυξήσεις τιμών και πλέον ανακοινώνουν οικονομικά μεγέθη που εκπλήσσουν θετικά τους αναλυτές, χάρη στην πολιτική αυτήν. Οι διοικήσεις των εταιρειών αποδίδουν τις αυξήσεις τιμών στις επενδύσεις στην καινοτομία και στην εκτόξευση του βιομηχανικού κόστους, το οποίο απορροφούν σε μεγάλο βαθμό, ενώ επισημαίνουν και την αβεβαιότητα για την εξέλιξη των τιμών σε πρώτες ύλες και ενέργεια. Είναι σαφές ότι οι εταιρείες καταναλωτικών αγαθών βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των πληθωριστικών πιέσεων, καθώς τα κόστη έχουν αυξηθεί, ως αποτέλεσμα της διαταραχής στην εφοδιαστική αλυσίδα, που προκάλεσε η πανδημία και ενέτεινε ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία. Πολλές εταιρείες αντιδρούν, αυξάνοντας τις τιμές, αλλά από την άλλη μεριά τα αυξανόμενα εταιρικά κέρδη τις «ενοχοποιούν» για τα υψηλά επίπεδα πληθωρισμού κερδών και την κρίση κόστους ζωής, που πλήττει τους ανθρώπους σε πολλά μέρη του κόσμου.
Και το ζητούμενο είναι αν οι μεγάλοι κατασκευαστές θα συνεχίσουν ες αεί να παράγουν τζίρο και κέρδη, συντηρώντας την πιστότητα των καταναλωτών στις μάρκες τους με επενδύσεις σε προωθητικές ενέργειες. Το 2024 φέρνει αβεβαιότητες για την οικονομία. Οικονομικοί αναλυτές και επιχειρηματικοί παράγοντες σε όλη την Ευρώπη εκφράζουν επιφυλάξεις για το αν οι καταναλωτές θα συνεχίσουν να μένουν πιστοί στα δημοφιλή brands.
Ωστόσο, και πάλι οι μεγάλοι παίκτες θα είναι ρυθμιστές της αγοράς, λόγω της ισχυρής διαπραγματευτικής δύναμης που έχουν με τα σούπερ μάρκετ, αλλά και της μεγάλης γκάμας των προϊόντων που διαθέτουν στα ράφια των αλυσίδων, με premium, αλλά και πιο προσιτά brands σε πολλές κατηγορίες, που τους δίνει ευελιξία κινήσεων.