THEPOWERGAME
Διπλό χτύπημα από μεγάλους οίκους αξιολόγησης έχει δεχθεί η αμερικανική οικονομία αυτόν το μήνα. Η Fitch υποβάθμισε την 1η Αυγούστου το αξιόχρεο των ΗΠΑ από «ΑΑΑ» σε «ΑΑ+», με φόντο τη νέα αύξηση του ανώτατου ορίου δημόσιου χρέους, και μία εβδομάδα αργότερα η Moody’s υποβάθμισε αρκετές μεσαίου μεγέθους τράπεζες, επικαλούμενη την επιδείνωση των συνθηκών.
Η υποβάθμιση από τη Fitch έρχεται 12 χρόνια μετά τη Standard Poor’s, για να υπενθυμίσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικά ζητήματα, παρά το γεγονός ότι είναι η ισχυρότερη οικονομία στον κόσμο. Ιδιαίτερα εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2024, οι αναλυτές του οίκου Fitch προειδοποιούν ότι δεν πρέπει να ξεφύγουν από τον έλεγχο οι δαπάνες, γιατί θα απειληθεί η δημοσιονομική θέση της χώρας.
Σύμφωνα με τη Fitch, παρατηρείται σταθερή επιδείνωση των προτύπων διακυβέρνησης τα τελευταία 20 χρόνια, κυρίως σε επίπεδο δημοσιονομικής διαχείρισης και χρέους, με αποκορύφωμα τη συμφωνία στο Κογκρέσο για την αναστολή του ορίου χρέους έως τον Ιανουάριο του 2025, περίοδος που καλύπτει και τις προεδρικές εκλογές.
Το διαρκώς αυξανόμενο χρέος και η πολιτική αντιπαλότητα για το θέμα αυτό, που οδηγεί σε περιόδους κρίσης, που καταλήγουν σε συμφωνίες της τελευταίας στιγμής, έχουν υποβαθμίσει την εμπιστοσύνη των οίκων στην ικανότητα των αμερικανικών κυβερνήσεων να διαχειριστούν σωστά τα δημοσιονομικά. Η Fitch προβλέπει ότι το έλλειμα της γενικής κυβέρνησης θα αυξηθεί στο 6,3% του ΑΕΠ το 2023, από 3,7% το 2022, εξαιτίας της μείωσης των ομοσπονδιακών εσόδων, των νέων δαπανών και του αυξανόμενου επιτοκιακιού κόστους. Το έλλειμα αναμένεται να φτάσει στο 6,9% το 2025 και το δημόσιο χρέος στο 118%.
Η αμερικανική οικονομία θα υποχωρήσει σε ύφεση τον ερχόμενο χειμώνα (δ’ τρίμηνο 2023 και α’ τρίμηνο 2024), λόγω της επιδείνωσης των πιστωτικών συνθηκών, του αποδυναμωμένου επιχειρηματικού κλίματος και της επιβράδυνσης της κατανάλωσης. Σε ολόκληρο το 2023 το ΑΕΠ των ΗΠΑ θα ενισχυθεί κατά 1,2%, από 2,1% το 2022, και το 2024 η ανάπτυξη θα υποχωρήσει κι άλλο, στο 0,5%.
Προχθές, η Moody’s δεν αρκέστηκε στο να υποβαθμίσει δεκατρείς μεσαίες αμερικανικές τράπεζες, αλλά παράλληλα προειδοποίησε με υποβάθμιση και μερικά από τα μεγαλύτερα τραπεζικά ονόματα, όπως την Bank of New York Mellon και τη US Bancorp. Η κίνηση της Moody’s προστίθεται στο ήδη επιβαρυμένο κλίμα για τον τραπεζικό κλάδο των ΗΠΑ, μετά τις καταρρεύσεις που σημειώθηκαν την περασμένη άνοιξη. Ο κλάδος είχε καταφέρει να ανακτήσει τη σταθερότητα τον τελευταίο καιρό, καθώς είχε φανεί ότι οι πτωχεύσεις τραπεζών θα περιορίζονταν στις Silicon Valley Bank, First Republic Bank και Signature Bank, οι οποίες συνολικά διέθεταν ενεργητικό άνω των 500 δισ. δολαρίων.
Η Moody’s θεωρεί ότι οι διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων από τη Federal Reserve, που οδήγησαν τα επιτόκια στο υψηλότερο σημείο σε διάστημα 22 ετών, προκαλούν προβλήματα στις αμερικανικές τράπεζες. Διότι μειώνουν την αξία των τίτλων σταθερού επιτοκίου των τραπεζών και των δανείων, την ώρα που ο επιτοκιακός κίνδυνος δεν καλύπτεται όπως θα έπρεπε από τους ρυθμιστικούς κανόνες, κι έτσι η Moody’ s βλέπει ότι υπάρχουν κίνδυνοι ρευστότητας.
Τράπεζες και δημόσιο μπαίνουν στο μικροσκόπιο των οίκων αξιολόγησης και η επόμενη διετία αναμένεται να είναι κρίσιμη, με τις προεδρικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν τον Νοέμβριο του 2024 να αποκτούν άλλο χρώμα και μια πρόωρη προεκλογική περίοδο.