THEPOWERGAME
Οι ηλικίες της Γης είναι γνωστές από το πότε άρχισαν. Η συμφωνία για το ακριβές σημείο εκκίνησης κάθε συγκεκριμένης συλλαβής του εγγεγραμμένου χρόνου είναι ένα θεμελιώδες, συχνά αμφιλεγόμενο και ιδιαίτερα χρονοβόρο κομμάτι της γεωλογικής επιστήμης. Η Κρητιδική περίοδος, για παράδειγμα, προσδιορίστηκε για πρώτη φορά από τον Βέλγο γεωλόγο Jean Baptiste Julien d’Omalius d’Halloy το 1822. Ωστόσο, ποια πετρώματα ήταν τα πρώτα που ανήκουν σε αυτήν, παραμένει ακόμα σε εκκρεμότητα. Μια ομάδα εργασίας της Διεθνούς Υποεπιτροπής Κρητιδικής Στρωματογραφίας πέρασε πρόσφατα μια ολόκληρη δεκαετία διερευνώντας τα υπέρ και τα κατά μιας επάνθησης στις Γαλλικές Άλπεις. Στο τέλος η Υποεπιτροπή θεώρησε ότι δεν ήταν σε θέση να αποδεχτεί τα ευρήματά της και η ομάδα διαλύθηκε. Μια ανασυγκροτημένη ομάδα εργασίας προσπαθεί τώρα ξανά. Τα βάθη του γεωλογικού χρόνου χρειάζονται υπομονή.
Στις μέρες μας, όμως, ο γεωλογικός χρόνος έχει ταχέως ρέοντα αβαθή. Το 2000 ο Paul Crutzen, ένας Ολλανδός γεωεπιστήμονας, απηύθυνε δημόσια έκκληση να καταστεί σαφής ο ρόλος που διαδραματίζει πλέον η ανθρωπότητα στη διαμόρφωση της Γης. Η επιστήμη οφείλει να αναγνωρίσει την έλευση της Ανθρωπόκαινου, «της πρόσφατης εποχής του ανθρώπου».
Το 2009 η ομάδα εργασίας για την Ανθρωπόκαινο της Υποεπιτροπής Τεταρτογενούς Στρωματογραφίας ανέλαβε να αποφασίσει αν η μεταμόρφωση της Γης από τα ανθρώπινα χέρια είναι αρκετά σημαντική ώστε να κηρύξει την έναρξη μιας νέας εποχής. Το 2016 η ομάδα εργασίας απάντησε «ναι» και δήλωσε ότι ξεκίνησε στα μέσα του 20ού αιώνα. Στις 11 Ιουλίου του τρέχοντος έτους ανακοίνωσε ότι επέλεξε το κομμάτι του βράχου που θα πρέπει να θεωρηθεί ότι σηματοδοτεί αυτήν την απαρχή. Πρόκειται για ένα στρώμα ιζήματος που αποτέθηκε στη λίμνη Κρόφορντ, κοντά στο Τορόντο, το 1950, λίγο μετά την έναρξη της πυρηνικής εποχής.
Η ιδέα της Ανθρωπόκαινου εποχής αποτελεί την χαρακτηριστική έκφραση μιας βαθιάς αλήθειας. Η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει επιπτώσεις που θα είναι ορατές για χρονικές περιόδους πολύ μεγαλύτερες από την καταγεγραμμένη ιστορία. Οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για φυσικές, χημικές και βιολογικές αλλαγές που προηγουμένως προκαλούνταν μόνο από τις μεγάλες δυνάμεις της φύσης. Μέρος της φανταστικής και ρητορικής δύναμης της ιδέας προέρχεται από το γεγονός ότι οι γεωλόγοι, οι αναγνώστες και οι επιμελητές της καταγραφής στα πετρώματα εγγυώνται την εγκυρότητά της. Υπάρχει ένας αναμφισβήτητος μελοδραματισμός στο να καλείται η κρούστα της λάσπης στον πυθμένα μιας καναδικής καταβόθρας να αντιπροσωπεύσει όλες τις αλλαγές που έχει επιφέρει η ανθρωπότητα. Ωστόσο, το πιο σημαντικό όσον αφορλα την Ανθρωπόκαινο δεν είναι πότε και πού ξεκίνησε, αλλά πότε και πώς θα τελειώσει.
Μπορούμε να φανταστούμε μια Ανθρωπόκαινο που θα διαρκέσει. Πρόκειται για έναν κόσμο όπου η ανθρώπινη δραστηριότητα στην τρέχουσα κλίμακά της συνεχίζεται, αλλά οι ανθρώπινοι θεσμοί περιορίζουν τις υπερβολές της. Ο κύκλος του άνθρακα εξισορροπείται, το κλίμα ψύχεται, η χημεία των επιβαρυμένων ωκεανών μετριάζεται, τα στρώματα πάγου και τα τροπικά δάση αποκαθίστανται.
Είναι επίσης δυνατόν να φανταστούμε μια Ανθρωπόκαινο που θα ξεθωριάζει, καθώς η οικονομία και το περιβάλλον θα αποσυνδέονται. Οι άνθρωποι συνεχίζουν να ευημερούν, αλλά απολαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό εικονικά τις απολαύσεις τους σε πόλεις που τροφοδοτούνται από ενέργεια που παράγεται από πυρηνική σύντηξη, χρησιμοποιούν βελτιστοποιημένη Τεχνητή Νοημοσύνη, τρέφονται από εσωτερικές φάρμες και τα πάντα ανακυκλώνονται -κοσμήματα φωτός σε έναν πλανήτη που επιστρέφει σιγά-σιγά στην άγρια φύση.
Δυστυχώς, είναι εύκολο -ίσως υπερβολικά- να φανταστούμε μια Ανθρωπόκαινο που θα είναι άσχημη, κτηνώδης και σύντομη. Τα πυρηνικά όπλα, των οποίων οι δοκιμές παρήγαγαν τα αποκαλυπτικά στρώματα ραδιενεργών καταλοίπων στη λίμνη Κρόφορντ, εξακολουθούν να υπάρχουν. Κάποια στιγμή τα πυρηνικά αυτά όπλα μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε μια δεδομένη γεωπολιτική ρήξη, πιθανώς κάποια που θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο από τις περιβαλλοντικές καταστροφές που προκαλούνται από τις υπερβολές της Ανθρωπόκαινου. Ό,τι έχει απομείνει από τον πολιτισμό θα υποχωρήσει σε ένα επίπεδο όπου η τεχνολογία του δεν θα ανταγωνίζεται πλέον τα ηφαίστεια και τα ωκεάνια ρεύματα. Ίσως, με τον καιρό, ο πολιτισμός να ξαναγεννηθεί, ίσως όχι.
Σκεφτείτε ξανά την Κρητιδική περίοδο. Αυτό που εξάπτει τη φαντασία είναι ο τρόπος που τελείωσε: με φωτιά, τσουνάμι και ένα βαθύ, χειμωνιάτικο σκοτάδι που προκλήθηκε από την πρόσκρουση ενός τεράστιου αστεροειδούς. Η ταφόπλακά της είναι ένα στρώμα από εξωγήινη μολυσμένη άργιλο και τέφρα που βρίσκεται παντού και καλύπτει σαν ένα σάβανο από πέτρες τα οστά των τελευταίων δεινοσαύρων. Με άλλα λόγια, όσο λιγότερο η Ανθρωπόκαινος μοιάσει στην Κρητιδική, τόσο το καλύτερο.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
