THEPOWERGAME
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σιταριού στις ΗΠΑ εκτινάχθηκαν έως και 4%, περνώντας τα 6,8 δολάρια ανά μπουσέλ τη Δευτέρα, προτού μειώσουν τα κέρδη, ανακάμπτοντας από το χαμηλό ενός μηνός των 6,3 δολαρίων, που έφτασαν στις 12 Ιουλίου. Κι όλα αυτά μέσα σε ελάχιστες ώρες από την άρνηση της Ρωσίας να επεκτείνει τη συμφωνία που εγγυάται έναν ασφαλή εμπορικό διάδρομο για τα πλοία που εξάγουν ουκρανικά σιτηρά από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Σήμερα κινείται στα ίδια επίπεδα, σημειώνοντας οριακή άνοδο κατά 0,04%.
Οι ρωσικές Αρχές είχαν προηγουμένως στείλει σχετικά μηνύματα ότι η συμφωνία δεν θα παραταθεί μετά την προθεσμία της 17ης Ιουλίου, λόγω των περιορισμών που έθεσε η Δύση στα logistics που επηρεάζουν τις ρωσικές εξαγωγές, σηματοδοτώντας το τέλος του καθεστώτος που συμφωνήθηκε πριν από έναν χρόνο για τις εξαγωγές σιτηρών ενός εκ των μεγαλύτερων παραγωγών του κόσμου, την Ουκρανία.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) αναθεώρησε προς τα πάνω τις προβλέψεις για την εγχώρια προσφορά και παραγωγή σίτου για τη σεζόν 2023-24, υποδηλώνοντας ότι οι πρόσφατες ξηρές συνθήκες στη βασική αναπτυσσόμενη περιοχή των Μεσοδυτικών Πολιτειών είναι απίθανο να παρεμποδίσουν την παραγωγή της χώρας. Οι ΗΠΑ αναμένεται να προμηθεύσουν 66,7 εκατομμύρια τόνους στιρηών την επόμενη περίοδο εμπορίας, αριθμός αναθεωρημένος προς τα πάνω από τους 65,3 εκατομμύρια τόνους.
Πάντως, οι χθεσινές εξελίξεις, με την αποχώρηση της Ρωσίας από την κρίσιμης σημασίας συμφωνία εν καιρώ πολέμου, που επέτρεπε την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, έχει αναζωπυρώσει τους φόβους για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια. Δεν έχουν αυξηθεί μόνο οι τιμές του σιταριού, αλλά και του καλαμποκιού και της σόγιας.
Πάνω από 32 εκατ. τόνοι οι ετήσιες εξαγωγές ουκρανικών τροφίμων
Ο οργανισμός που επέβλεπε τις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας ανακοίνωσε ότι η Κίνα ήταν η κορυφαία χώρα εισαγωγέας.
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του οργανισμού, από την έναρξη της συμφωνίας τον Ιούλιο του 2022, περισσότεροι από 32 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι τροφίμων εξήχθησαν σε περισσότερους από 40 παγκόσμιους προορισμούς. Η Κίνα δέχτηκε σχεδόν 8 εκατομμύρια μετρικούς τόνους γεωργικών προϊόντων από την Ουκρανία.
Έτοιμος για διαπραγματεύσεις ο Ζελένσκι
Την ίδια ώρα, προκειμένου να αποφευχθεί μία επισιτιστική κρίση, η Ουκρανία δήλωσε ότι είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την Τουρκία και τα Ηνωμένα Έθνη για τη συνέχιση της πρωτοβουλίας για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα.
«Ακόμη και χωρίς τη Ρωσική Ομοσπονδία, πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον διάδρομο της Μαύρης Θάλασσας», δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου της ουκρανικής προεδρίας, Σ. Νικιφόροφ.
«Δεν φοβόμαστε. Μας προσέγγισαν ναυτιλιακές εταιρείες και δήλωσαν πως είναι έτοιμες, αν η Ουκρανία δώσει το “πράσινο φως” να εξαχθούν τρόφιμα και η Τουρκία να περάσουν τα πλοία που τα μεταφέρουν από τα Στενά, τότε όλοι είναι έτοιμοι να συνεχίσουν την προμήθεια σιτηρών», πρόσθεσε ο Νικιφόροφ εξ ονόματος του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Με «κινδύνους ασφαλείας» απαντά το Κρεμλίνο
Από την πλευρά του το Κρεμλίνο ανταπαντά πως η συνέχιση των εξαγωγών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, όπως προτείνει το Κίεβο, θα σήμαινε «ορισμένους κινδύνους» ασφαλείας. «Απουσία των κατάλληλων εγγυήσεων ασφαλείας, τίθενται ορισμένοι κίνδυνοι», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ προσθέτοντας ότι «αν γίνει κάτι χωρίς την Ρωσία, αυτοί οι κίνδυνοι πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν».
Επιπλέον της συγκαλυμμένης απειλής, το Κρεμλίνο κατηγόρησε το Κίεβο ότι χρησιμοποίησε τον θαλάσσιο δίαυλο για την εξαγωγή σιτηρών «για στρατιωτικούς σκοπούς». «Δεν είναι μυστικό για κανέναν, είναι προφανές ότι η ζώνη αυτή χρησιμοποιήθηκε από το Κίεβο για στρατιωτικούς σκοπούς» είπε στους δημοσιογράφους ο Πεσκόφ λίγες ώρες μετά την λήξη τα μεσάνυκτα της ισχύος της διεθνούς συμφωνίας στην οποία κατέληξαν Κίεβο και Μόσχα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και της Τουρκίας.
Ο Πεσκόφ χαρακτήρισε «ξεδιάντροπη» την στάση των ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες, κατά την γνώμη του, δεν επέτρεψαν την εκπλήρωση των όρων της συμφωνίας από την ρωσική πλευρά, γεγονός που, κατ’ αυτόν, προκάλεσε την αποχώρηση της Μόσχας. «Δεν φταίει ο κ. Γκουτέρες», είπε αναφερόμενος στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ.
Η Ρωσία θεωρεί ότι η συμφωνία δεν επέτρεψε την άρση των εμποδίων και των κυρώσεων που βαρύνουν τις δικές της εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων, όπως θα έπρεπε.
Πώς φτάσαμε στη… διάλυση της Συμφωνίας
Αξίζει να αναφερθεί πως οι παγκόσμιες προμήθειες τροφίμων υποχώρησαν όταν η Ρωσία και η Ουκρανία, που συγκαταλέγονται μεταξύ των κορυφαίων εξαγωγέων δημητριακών στον κόσμο, ενεπλάκησαν σε πόλεμο τον Φεβρουάριο του 2022. Για την καταπολέμηση της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης, ό,τι χειρότερο έχει δει ο κόσμος από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μεσολάβησαν ο ΟΗΕ και η Τουρκία, καταλήγοντας στην Πρωτοβουλία/Συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας τον Ιούλιο του 2022.
Η Ουκρανία, γνωστή ως το «καλάθι ψωμιού του κόσμου», εκτός από τεράστιος εξαγωγέας σιταριού και καλαμποκιού, είναι κι ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές του κόσμου σε ηλιέλαιο, συνεισφέροντας σημαντικά στα προγράμματα επισιτιστικής βοήθειας του ΟΗΕ.
Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, απέκλεισε τα λιμάνια της. Η κίνηση ώθησε στα ύψη τις τιμές των τροφίμων και απείλησε με λιμό τις φτωχότερες χώρες. Οι χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα ουκρανικά σιτηρά. Η Ινδία, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας βρώσιμων ελαίων στον κόσμο, επηρεάστηκε επίσης, καθώς οι τιμές των βρώσιμων ελαίων εκτινάχθηκαν στα ύψη.
Για να σταματήσουν την επικείμενη κρίση, ο ΟΗΕ και η Τουρκία στις 22 Ιουλίου 2022 μεσολάβησαν σε μια συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, βάσει της οποίας τα πλοία που μεταφέρουν τρόφιμα θα λάμβαναν έναν ασφαλή διάδρομο από τρία ουκρανικά λιμάνια -την Οδησσό, το Yuzhny και το Chornomorsk- στη Μαύρη Θάλασσα.
Σε αντάλλαγμα, υπογράφηκε ταυτόχρονα ένα μνημόνιο κατανόησης, βάσει του οποίου ο ΟΗΕ συμφώνησε να βοηθήσει τη Ρωσία να εξασφαλίσει τις εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων της στις ξένες αγορές.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η οποία έχει ανανεωθεί τρεις φορές, τα φορτηγά πλοία επιθεωρήθηκαν πριν φτάσουν στην Ουκρανία από Ρώσους, Ουκρανούς και Τούρκους αξιωματούχους, για να βεβαιωθεί ότι δεν διοχετεύονταν λαθραία όπλα στην Ουκρανία.
Τι πέτυχε η Συμφωνία για τα Σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας
Σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, από τον Αύγουστο του 2022 η συμφωνία επέτρεψε την εξαγωγή σχεδόν 33 εκατομμυρίων μετρικών τόνων τροφίμων μέσω ουκρανικών λιμανιών, ανέφερε το Associated Press. Περισσότερες από τις μισές εξαγωγές προορίζονται για αναπτυσσόμενες χώρες. Οι τιμές των βασικών προϊόντων, όπως το σιτάρι, που έφτασαν σε υψηλά ρεκόρ μετά τη ρωσική εισβολή, μειώθηκαν μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας, για να ξανασημειώσουν από χθες -όπως προαναφέρθηκε- νέα άνοδο.
Επιπλέον, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα απέστειλε περισσότερους από 7,25 εκατ. τόνους σιτηρών τροφίμων για την υποστήριξη ανθρωπιστικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν, την Αιθιοπία, την Κένυα, τη Σομαλία, το Σουδάν και την Υεμένη, ανέφερε το CNN.
Γιατί η Ρωσία αποχώρησε από τη Συμφωνία για τα Σιτηρά;
Αν και υπάρχουν αρκετοί βαθύτεροι λόγοι πίσω από την απόσυρση της Συμφωνίας από τη Ρωσία, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, την περασμένη εβδομάδα είχε ισχυριστεί, όπως μετέδωσε το CNN, ότι ο κύριος σκοπός του Συμφώνου, να προμηθεύσει σιτηρά σε χώρες που έχουν ανάγκη, «δεν είχε πραγματοποιηθεί».
Σε ανακοίνωσή του, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε τις συνεχιζόμενες ουκρανικές «προκλήσεις και επιθέσεις εναντίον ρωσικών πολιτικών και στρατιωτικών εγκαταστάσεων» στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Τόνισε επίσης ότι τα Ηνωμένα Έθνη και η Δύση δεν είχαν επιλύσει τα ρωσικά ζητήματα.
«Μόνο με τη λήψη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων και όχι υποσχέσεων και διαβεβαιώσεων, η Ρωσία θα είναι έτοιμη να εξετάσει το ενδεχόμενο αποκατάστασης της Συμφωνίας», ανακοίνωσε το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μόσχα παραπονιέται εδώ και μήνες ότι οι «ακρωτηριαστικές», όπως τις χαρακτηρίζει, κυρώσεις της Δύσης έχουν περιορίσει την πώληση των δικών της γεωργικών προϊόντων και αναζήτησε διαβεβαιώσεις που θα διευκόλυναν τις εξαγωγές ρωσικών σιτηρών και λιπασμάτων. Πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία του Associated Press, την περίοδο 2022-2023 η Ρωσία εξήγαγε -ρεκόρ- 45,5 εκατομμύρια μετρικών τόνων σιτηρών.
Επιπλέον, η Ρωσία ζήτησε τον τερματισμό των κυρώσεων στη Ρωσική Αγροτική Τράπεζα. Επιδίωξε επίσης την επανέναρξη των εξαγωγών ρωσικής αμμωνίας μέσω αγωγού προς το ουκρανικό λιμάνι της Οδησσού.
Ενώ μερίδα του Τύπου ανέφερε ότι η απόφαση της Ρωσίας σχετίζεται με την επίθεση της Ουκρανίας τη Δευτέρα σε μια γέφυρα που συνδέει την προσαρτημένη Χερσόνησο της Κριμαίας με τη ρωσική ηπειρωτική χώρα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, αρνήθηκε τέτοιους ισχυρισμούς. «Αυτά είναι τελείως άσχετα γεγονότα», ανέφερε.
Σήμερα, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι πραγματοποίησε την νύκτα «πλήγμα αντιποίνων», που επέτρεψε την καταστροφή «των εγκαταστάσεων όπου προετοιμάσθηκαν τρομοκρατικές ενέργειες κατά της Ρωσίας με την χρησιμοποίηση ναυτικών drones», μία ημέρα μετά την ουκρανική επίθεση κατά της γέφυρας της Κριμαίας.
«Ο τόπος κατασκευής τους σε ναυπηγείο κοντά στην πόλη της Οδησσού» επλήγη και «περί τους 70.000 τόνους» καυσίμων καταστράφηκαν εντός «εγκαταστάσεων αποθήκευσης» κοντά στην Οδησσό και στο Μικολάιφ, αναφέρεται στην ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Άμυνας.
Νωρίτερα σήμερα, ο ουκρανικός στρατός ανακοίνωσε ότι «έξι ρωσικοί πύραυλοι Kalibr» που εκτοξεύθηκαν κατά της Οδησσού, καταστράφηκαν από την ουκρανική αντιαεροπορική άμυνα, αλλά το ωστικό κύμα και συντρίμμια πυραύλων «προκάλεσαν ζημιές σε λιμενικές εγκαταστάσεις και ιδιωτικές κατοικίες».
Πώς θα επηρεαστούν οι παγκόσμιες προμήθειες τροφίμων;
Τα εκατομμύρια των τόνων σιτηρών τροφίμων από την Ουκρανία αποτελούν «σωσίβιο για τις 79 χώρες και 349 εκατομμύρια ανθρώπους στην πρώτη γραμμή της επισιτιστικής ανασφάλειας», σύμφωνα με τη Διεθνή Επιτροπή Διάσωσης του ΟΗΕ. Η αναστολή της συμφωνίας θα έχει αποτέλεσμα αύξηση των τιμών και επιπτώσεις στην προσιτότητα των νοικοκυριών, προβλέπει.
Ο άμεσος αντίκτυπος θα γίνει αισθητός από χώρες όπως ο Λίβανος και η Αίγυπτος, που εξαρτώνται άμεσα από εισαγόμενα τρόφιμα. Είναι πιθανό να δουν αύξηση των τιμών, έως ότου βρουν νέους προμηθευτές.
Είναι πάντως χαρακτηριοστικό πως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του σιταριού και του καλαμποκιού στις ΗΠΑ υποχώρησαν κατά τι, αφού νωρίτερα έφθασαν σε υψηλά δύο εβδομάδων μετά την ανακοίνωση της Ρωσίας, όπως προαναφέρθηκε.
Η Ρωσία δηλώνει πρόθυμη να βοηθήσει την Αφρική
Πάντως, με νέες του δηλώσεις, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ έδωσε τη διαβεβαίωση ότι η Μόσχα είναι «αναμφίβολα» έτοιμη να εξαγάγει δωρεάν σιτηρά προς τις χώρες της Αφρικής που τα έχουν ανάγκη. Αυτή η πρόταση θα συζητηθεί με τους αφρικανούς εταίρους της Μόσχας κατά τη διάρκεια της επόμενης συνάντησης κορυφής Ρωσίας-Αφρικής στο τέλος του Ιουλίου στην Αγία Πετρούπολη, πρόσθεσε ο Πεσκόφ.
Ποιες είναι οι επιλογές τώρα για την Ουκρανία να εξάγει σιτηρά;
Όσο για τις επιλογές που έχει στα χέρια της τώρα η Ουκρανία, το άμεσο αποτέλεσμα θα είναι οι πλοιοκτήτες να μη διακινδυνεύσουν να επιτρέψουν στα πλοία τους να εισέλθουν σε εμπόλεμη ζώνη χωρίς τη συμφωνία της Ρωσίας.
Εκτός από τις διαδρομές της Μαύρης Θάλασσας, η Ουκρανία εξάγει σιτηρά μέσω χωρών της ανατολικής Ευρωπαϊκής Ένωσης από την έναρξη του πολέμου. Ωστόσο, ο δρόμος δεν ήταν χωρίς υλικοτεχνικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων διαφορετικών τύπων σιδηροδρόμων.
Επιπλέον, η εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών μέσω της ανατολικής ΕΕ δεν έχει ενθουσιάσει και πολύ τους αγρότες της περιοχής. Οι ντόπιοι αγρότες έχουν παραπονεθεί ότι ο πόλεμος τους έχει αφήσει χωρίς αγορά για τις καλλιέργειές τους, επηρεάζοντας το εισόδημά τους.
Συν τοις άλλοις, οι εργασίες στα χωράφια είναι εξαιρετικά επικίνδυνες, επειδή κρύβουν νάρκες που θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές των εργατών, οι οποίοι μπαίνουν και στο στόχαστρο των στρατιωτών ως κινούμενοι στόχοι. Τόσο οι Ουκρανοί αγρότες, όσο και οι στρατιώτες αποκαλύπτουν επίσης πως οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις στοχεύουν σκόπιμα κάποια χωράφια σιταριού ή κριθαριού για να προκαλέσουν πυρκαγιές ή πυροβολούν όσους δουλεύουν στα χωράφια. Είναι μια μορφή οικονομικού σαμποτάζ.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
