THEPOWERGAME
Από το 1982 η Ισπανία διοικείται από δύο μόνο πολιτικά κόμματα, το κεντροαριστερό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE) και το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα (PP). Πολλοί ισχυρίζονται ότι οι τρεις πρώτες δεκαετίες της αποκατασταθείσας δημοκρατίας ήταν οι παλιές καλές μέρες. Μετά την οικονομική κρίση του 2008, όταν η φούσκα των ακινήτων έσκασε με θόρυβο, το κομματικό σύστημα διασπάστηκε. Το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα Podemos («Μπορούμε») προέκυψε από την οργή εναντίον των πολιτικών και οικονομικών ελίτ. Ο περιφερειακός αυτονομισμός απέκτησε δυναμική στην Καταλονία περίπου από το 2012, ενώ το Vox, το σκληρό δεξιό κόμμα που ασκεί κριτική στη μετανάστευση και την πολιτιστική αλλαγή, αποσπάστηκε από το Λαϊκό Κόμμα.
Όλα αυτά δημιούργησαν πολλά εμπόδια στη σταθερή διακυβέρνηση. Προς το παρόν κυβερνούν οι σοσιαλιστές με τους Unidas Podemos, μια ομάδα που περιλαμβάνει τους ίδιους τους Podemos. Ακόμα και έτσι, ελλείψει πλειοψηφίας, η κυβέρνηση αναγκάστηκε επανειλημμένα να προσφέρει χάρες στους Βάσκους και τους Καταλανούς αυτονομιστές, προκειμένου να περάσει τους νόμους και τους προϋπολογισμούς της, γεγονός που εξόργισε πολλούς ψηφοφόρους. Το Λαϊκό Κόμμα σημείωσε συντριπτική νίκη στις περιφερειακές και τοπικές εκλογές του Μαΐου, οδηγώντας τον Pedro Sánchez, τον πρωθυπουργό, να προκηρύξει πρόωρες εκλογές στις 23 Ιουλίου.
Οι συντηρητικοί βρέθηκαν στη ευχάριστη θέση να παρακολουθούν την αριστερά να αυτοκαταστρέφεται. Ο κ. Sánchez κατηγόρησε ευθέως τις πολιτικές των Podemos σχετικά με το φύλο και τις πολιτικές ταυτότητας για την αποξένωση των παραδοσιακών (και ιδίως των ανδρών) ψηφοφόρων. Οι Podemos τα πήγαν τόσο άσχημα στις εκλογές του Μαΐου, που αναγκάστηκαν να προσχωρήσουν σε έναν νέο αριστερό σχηματισμό με την ονομασία Sumar, τον οποίο δημιούργησε η δημοφιλής υπουργός Εργασίας, Yolanda Díaz. Το Sumar με τη σειρά του αρνήθηκε να βάλει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα των Podemos -την Irene Montero, τη βαθιά αντιδημοφιλή υπουργό ισότητας- στις εκλογικές λίστες του Ιουλίου. Οι Podemos υποσχέθηκαν κάποτε να «μπουκάρουν στον παράδεισο» και να ανατρέψουν την πολιτική της Ισπανίας. Τώρα είναι ο υποδεέστερος εταίρος ενός ήδη κατώτερου εταίρου.
Όμως οι ηγέτες του Λαϊκού Κόμματος δεν χάρηκαν για πολύ. Την περασμένη εβδομάδα ήταν η σειρά του δικού τους κόμματος να αρχίσει να αγωνίζεται με πιθανούς εταίρους για σχηματισμό συνασπισμών στις περιφέρειες και τους δήμους που είχε κερδίσει. Διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία σε ελάχιστες μόνο περιοχές, κυρίως στη Μαδρίτη. Στις περισσότερες άλλες, μπορεί να ελπίζει ότι θα κυβερνήσει μόνο με την βοήθεια του Vox -είτε με διαπραγματεύσεις για να κερδίσει την υποστήριξή του σε μια κυβέρνηση μειοψηφίας, είτε με την ένταξή του ως πλήρη εταίρο του συνασπισμού.
Στη Βαλένθια, μια ανατολική περιφέρεια-διαμορφώτρια των εξελίξεων, το Λαϊκό Κόμμα συνήψε μια δύσκολη συμφωνία: το Vox καρπώθηκε πολλές κυβερνητικές θέσεις, ορίζοντας έναν πρώην ταυρομάχο ως αντιπρόεδρο. Ωστόσο, λίγο αργότερα η María Guardiola, η ηγέτιδα του Λαϊκού Κόμματος στην Εξτρεμαδούρα, στα νοτιοδυτικά, αποχώρησε απρόσμενα από τις διαπραγματεύσεις με το Vox, λέγοντας ότι η συνείδησή της δεν της επέτρεπε να διαπραγματευτεί με ένα κόμμα που «αρνείται τη σοβινιστική βία… που εξευτελίζει τους μετανάστες, που πετάει τη σημαία των ΛΟΑΤΚΙ στον κάλαθο των αχρήστων». Στη συνέχεια αναδιπλώθηκε και πάλι, λέγοντας στα μέλη του κόμματος ότι θα πρέπει τελικά να διαπραγματευτεί με το Vox.
Ο Alberto Núñez Feijóo, ο οποίος ανέλαβε πέρυσι επικεφαλής του Λαϊκού Κόμματος, προσπαθεί να το σύρει προς το κέντρο. Μετά το αλαλούμ στην Εξτρεμαδούρα βρέθηκε στο κενό όσον αφορά τις σχέσεις του κόμματός του με το Vox. Σε συνεντεύξεις το μόνο που διακηρύσσει με στόμφο είναι ότι στοχεύει να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία (κάτι που καμία δημοσκόπηση δεν δείχνει πιθανό) και ότι δεν προτίθεται να δεχθεί υποδείξεις από έναν πρωθυπουργό που έκανε συμφωνίες με τους Podemos και τους αυτονομιστές.
Τον Νοέμβριο του 2019 μόνο οι μισές ψήφοι πήγαν στα δύο μεγάλα κόμματα. Τώρα έχουν συνδυαστικά 60% στις δημοσκοπήσεις, με το Sumar και το Vox να συγκεντρώνουν από 13%-15% το καθένα. Οι Ισπανοί φαίνεται ότι θέλουν πίσω τον κεντρισμό και τη σταθερότητα, αλλά ακόμα κι έτσι, κανένα κόμμα δεν φαίνεται να έχει σήμερα αρκετή υποστήριξη για να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία.
Ο κ. Feijóo υπόσχεται λύση: το κόμμα που κερδίζει τις περισσότερες ψήφους να σχηματίσει κυβέρνηση, ακόμα κι αν βρίσκεται στη μειοψηφία, καταργώντας την ανάγκη προσφυγής στα άκρα. Ο κ. Sánchez αρνήθηκε αυτήν την προσφορά. Φαίνεται πρόθυμος να διεξάγει εκστρατεία κατά της προοπτικής συμμετοχής του Vox στην κυβέρνηση.
Με τούτα και με τ’ άλλα, η Ισπανία φαίνεται καταδικασμένη να ριχθεί σε μεγαλύτερες μάχες για τη δημιουργία συνασπισμού μετά τις εκλογές, με τουλάχιστον ένα κόμμα που είναι δυσάρεστο στη μεγάλη πλειοψηφία των Ισπανών να βρεθεί πιθανότατα στην κυβέρνηση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει ένα «θεματάκι», για το οποίο κανείς δεν θέλει να μιλήσει: αν και οι περισσότεροι ψηφοφόροι βρίσκονται κοντά στο πολιτικό κέντρο, η Ισπανία (σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τη Γερμανία) δεν έχει παράδοση στους μεγάλους συνασπισμούς.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
