Eurobank:Ο δομικός πληθωρισμός παραμένει επίμονα υψηλός

Ο πληθωρισμός στην ελληνική οικονομία παρέμεινε σε καθοδική τροχιά για όγδοο μήνα στη σειρά τον Μαΐο 2023, δηλαδή η άνοδος του γενικού επιπέδου των τιμών συνεχίστηκε, ωστόσο με μειούμενο ρυθμό. Παρόμοια ποιοτικά χαρακτηριστικά παρουσιάζει και η πορεία του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη (βλέπε Σχήμα 1).

Όπως αναφέρουν οι αναλυτές της Eurobank στο εβδομαδιαίο δελτίο της τράπεζας «7 Ημέρες Οικονομία», σύμφωνα με την πρόσφατη ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) επιβραδύνθηκε στο 4,1% (6,1% στην Ευρωζώνη) από το ιστορικό υψηλό 12,1% τον Σεπ-22 (9,9% στην Ευρωζώνη). Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για τον ρυθμό πληθωρισμού στην Ευρωζώνη μεσοπρόθεσμα είναι της τάξης του 2,0%.

Παρατεταμένες αποκλίσεις είτε προς τα πάνω (όπως συμβαίνει τώρα) είτε προς τα κάτω από τον στόχο είναι το ίδιο μη επιθυμητές καθότι αποτελούν παράγοντα αβεβαιότητας.

Από τις δώδεκα ομάδες αγαθών και υπηρεσιών που συνθέτουν τον ΕνΔΤΚ, εκείνη της στέγασης, νερού, ηλεκτρικού, αερίου και άλλων καυσίμων είχε μακράν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην προαναφερθείσα επιβράδυνση, με τον σχετικό δείκτη τιμών να μειώνεται σε ετήσια βάση κατά 13,3% τον Μαϊ-23 από αύξηση 38,1% τον Σεπ-22, αφαιρώντας προσεγγιστικά 6,2 ποσοστιαίες μο-νάδες από τον ετήσιο πληθωρισμό.

Ακολούθησε η ομάδα αγαθών και υπηρεσιών των μεταφορών, με τον αντίστοιχο δείκτη τιμών να μειώνεται σε ετήσια βάση κατά 0,3% τον Μαϊ-23 από άνοδο 13,8% τον Σεπ-22, αφαιρώντας προσεγγιστικά 1,8 ποσοστιαίες μονάδες από τον ετήσιο πληθωρισμό. Βάσει των παραπάνω αποτελεσμάτων εξάγεται το συμπέρασμα ότι η αποκλιμάκωση του ρυθμού ανόδου των τιμών στην Ελλάδα (και όχι μόνο) συνδέεται κυρίως με τη μείωση των τιμών ενέργειας (π.χ. φυσικό αέριο και πετρέλαιο). Σε ό,τι αφορά τον δομικό ΕνΔΤΚ, δηλαδή εξαιρώντας την ενέργεια, τα τρόφιμα, τα ποτά και τον καπνό, ο πληθωρισμός παρέμεινε σε σχετικά υψηλά επίπεδα τον Μαϊ-23 (7,2% έναντι 5,3% στην Ευρωζώνη), αντανακλώντας τη διεύρυνση των πληθωριστικών πιέσεων και σε άλλες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών.

Λαμβάνοντας υπόψιν την πορεία του γενικού επιπέδου των τιμών στην Ελλάδα τα 4 τελευταία χρόνια, μιας περιόδου που χαρακτηρίστηκε από αρχικά αρνητικό, έπειτα ήπιο και στη συνέχεια έντονο πληθωρισμό, ο ΕνΔΤΚ τον Μαϊ-23 ήταν υψηλότερος κατά 12,9% σε σύγκριση με τον Maϊ-19 (μέση ετήσια αύξηση 3,1%). Από τις 12 ομάδες αγαθών και υπηρεσιών που συνθέτουν τον ΕνΔΤΚ, ο δείκτης τιμών της διατροφής και μη αλκοολούχων ποτών κατέγραψε την υψηλότερη σωρευτική άνοδο (27,0%, μέση ετήσια αύξηση 6,2%, βλέπε Πίνακα 1) και ακολούθησαν: στέγαση, νερό, ηλεκτρικό, αέριο και άλλα καύσιμα (16,1%, 3,8%), ένδυση και υπόδηση (15,6%, 3,7%), ξενοδοχεία-καφέ-εστιατόρια (12,5%, 3,0%), διαρκή αγαθά-είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες (12,5%, 3,0%), μεταφορές (10,4%, 2,5%), υγεία (8,4%, 2,0%), άλλα αγαθά και υπηρεσίες (4,9%, 1,2%), εκπαίδευση (3,7%, 0,9%), αναψυχή-πολιτιστικές δραστηριότητες (3,1%, 0,8%), αλκοολούχα ποτά και καπνός (2,7%, 0,7%) και επικοινωνίες (-8,1%, -2,1%).

Όπως έχουμε αναφέρει σε παλαιότερο τεύχος του δελτίου 7 Ημέρες Οικονομία, η συνεχής πτώση των τιμών στον τομέα των επικοινωνιών δύναται να συνδεθεί με τις τεχνολογικές εξελίξεις που χαρακτηρίζουν τον εν λόγω κλάδο (τεχνολογική πρόοδος που οδηγεί σε μείωση του κόστους ανά μονάδα προϊόντος).

Συγκρίνοντας τη σωρευτική άνοδο του γενικού επιπέδου των τιμών στην ελληνική οικονομία με τις χώρες της Ευρωζώνης τα 4 τελευταία χρόνια, παρατηρούμε τα εξής (συγκρίνουμε το επίπεδο τιμών του Μαϊ-23 με το αντίστοιχο του Μαϊ-19, βλέπε Πίνακα 2): η Ελλάδα μαζί με την Κύπρο κατέγραψαν τη χαμηλότερη σωρευτική άνοδο (12,9%, μέση ετήσια αύξηση 3,1%) και ακολούθησαν: Ισπανία (13,4%, 3,2%), Πορτογαλία (13,8%, 3,3%), Μάλτα (13,8%, 3,3%), Λουξεμβούργο (13,9%, 3,3%), Γαλλία (14,6%, 3,5%), Φινλανδία (15,1%, 3,6%), Ιρλανδία (15,3%, 3,6%), Βέλγιο (15,5%, 3,7%), Ιταλία (17,0%, 4,0%), Ευρωζώνη (17,0%, 4,0%), Σλοβενία (18,4%, 4,3%), Γερμανία (18,9%, 4,4%), Αυστρία (21,3%, 4,9%), Ολλανδία (21,3%, 5,0%), Κροατία (21,9%, 5,1%), Σλοβακία (30,7%, 6,9%), Λετονία (33,2%, 7,4%), Εσθονία (35,3%, 7,9%) και Λιθουανία (36,0%, 8,0%). Συνεπώς, την τελευταία 4ετία (Μαϊ-23 vs. Μαϊ-19), οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου με εξαίρεση την Ιταλία, κατέγραψαν τις χαμηλότερες σωρευτικές πληθωριστικές πιέσεις, ενώ οι χώρες της Βαλτικής μαζί με τη Σλοβακία, τις υψηλότερες.

Σημειώνουμε ότι οι χώρες της Βαλτικής συνορεύουν με τη Ρωσία και η Σλοβακία με την Ουκρανία. Τέλος, σύμφωνα με την πρόσφατη δημοσίευση των προβλέψεων του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο πληθωρισμός στην Ελλάδα για το σύνολο του έτους 2023 (μέσος όρος 12 μηνών) αναμένεται να διαμορφωθεί στο 3,9% (5,8% στην Ευρωζώνη) και στη συνέχεια να μειωθεί περαιτέρω στο 3,2% το 2024 (3,2% στην Ευρωζώνη).

Στην περίπτωση που δεν συμβεί εκ νέου μια εξωγενής αρνητική διαταραχή στην προσφορά (π.χ. άνοδος των τιμών ενέργειας), η πορεία του πληθωρισμού θα επηρεαστεί σε σημαντικό βαθμό από την εξέλιξη των μισθών και της παραγωγικότητας. Οι πολιτικές ενίσχυσης της προσφοράς έχουν ευεργετικές επιδράσεις τόσο για την αύξηση του προϊόντος όσο και για την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού.