THEPOWERGAME
Ανθεκτικός αποδεικνύεται ο πληθωρισμός στα τρόφιμα, εγείροντας αβεβαιότητες για τη ζήτηση στο σύνολο της αγοράς δεδομένου ότι οι 7 στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ήδη ότι για να διαχειριστούν την ακρίβεια θα κόψουν τις περιττές δαπάνες και τις πολυτέλειες και θα αγοράζουν μόνο τα βασικά (NielsenIQ, Μάϊος 2023).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) υποχώρησε στο 2,8% τον Μάιο (από 3% τον Απρίλιο) ως αποτέλεσμα της σημαντικής πτώσης τιμών σε ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης και καύσιμα, καθώς ο δείκτης στα τρόφιμα παρουσίασε -οριακή μεν αλλά- αύξηση στο 11,6% (από 11,4% τον Απρίλιο). Είναι αποτέλεσμα των αυξήσεων τιμών σε ψωμί και δημητριακά, κρέατα, ψάρια, γαλακτοκομικά και αυγά, έλαια και λίπη, φρούτα, λαχανικά, ζάχαρη, σοκολάτες, γλυκά, παγωτά, καφέ, κακάο, τσάι, μεταλλικό νερό, αναψυκτικά και χυμούς φρούτων.
Το αποτύπωμα στην αγορά εμφανίζεται με πιέσεις στις τιμές και άλλων προϊόντων. Έτσι άλλωστε το δημοφιλές ελληνικό έδεσμα, το σουβλάκι, έφτασε να πωλείται σε ακόμη και πάνω από 4 ευρώ, αν και οι επαγγελματίες έχουν απορροφήσει μεγάλο μέρος του κόστους. Το «τυλιχτό» είχε φτάσει στα 2,30 ευρώ μέσα στην πανδημία ενώ πέρυσι, μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, με το ράλι στις τιμές του ηλιελαίου και τις ανατιμήσεις σε πίτες, κρέας και άλλες πρώτες ύλες, αυξήθηκε σε πρώτη φάση στα 2,80 με 2,90 ευρώ, για να ξεπεράσει τα 3 ευρώ μέχρι τα μέσα της χρονιάς. Πλέον οι τιμές κινούνται υψηλότερα έως και 1 ευρώ, μεταξύ 3,80 με 4 ευρώ κατά μέσον όρο και προβλέπεται να αυξηθούν περαιτέρω αν δεν υποχωρήσουν οι τιμές στις πρώτες ύλες. Η αύξηση σε έναν χρόνο φτάνει το 40%.
Η ακρίβεια που πλήττει του Ευρωπαίους
Όμως, παρόμοιο πρόβλημα έχουν και οι άλλοι Ευρωπαίοι. Για παράδειγμα, στη Γερμανία, που ο πληθωρισμός είναι στο 6,1% και ο πληθωρισμός των τροφίμων 16,8%, η τιμή της μπύρας έχει αυξηθεί σχεδόν 6% και των τυριών σχεδόν 40% σε ένα χρόνο.
Οι Ιταλοί πληρώνουν τα ζυμαρικά, βασικό στοιχείο της διατροφής τους, ακριβότερα κατά 17%. Ο πληθωρισμός στην Ιταλία διαμορφώθηκε σε 7,6% τον Μάιο από 8,2% τον προηγούμενο μήνα, με τον πληθωρισμό των τροφίμων στο 11,9% από 12,1% αντίστοιχα.
Στην Ισπανία που ο πληθωρισμός είναι στο 3,2% και ο πληθωρισμός τροφίμων στο 12,9% το κόστος των βασικών συστατικών που απαιτούνται για το μαγείρεμα της παραδοσιακής παέλιας αυξήθηκε σχεδόν 20% σε ένα χρόνο.
Ακόμη και οι Αμερικανοί, με πληθωρισμό τροφίμων 7,7% (ΔΤΚ 4,9%), πληρώνουν την πίτσα πάνω από 1 ευρώ ακριβότερα σε έναν χρόνο.
Σημειώνεται ότι ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη υποχώρησε σε 6,1% τον Μάιο, ενώ ο πληθωρισμός στα τρόφιμα διαμορφώνεται σε 15%, συντηρώντας τις ανησυχίες τόσο των κυβερνήσεων, που αναζητούν μέτρα στήριξης των εισοδημάτων όσο και των επιχειρήσεων που βλέπουν τη ζήτηση να μειώνεται όσο οι καταναλωτές εστιάζουν σε αγορές βασικών αγαθών στα σούπερ μάρκετ και κόβουν δαπάνες για ένδυση, υπόδηση, υπηρεσίες ψυχαγωγίας κ.ο.κ..
Οι χρηματιστηριακές τιμές
Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, αν και αποκλιμακώνεται ο γενικός πληθωρισμός, οι τιμές στα τρόφιμα θα αργήσουν να υποχωρήσουν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον κύκλο αύξησης των επιτοκίων, καθώς οι δαπάνες στην παραγωγή παραμένουν στα ύψη,ενώ το περιβάλλον ευνοεί και την αθέμιτη κερδοφορία μερίδας προμηθευτών.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρά την πτώση των τιμών στην ενέργεια υπάρχουν μια σειρά από παράγοντες κόστους όπως οι μισθοί, τα λιπάσματα, τα καύσιμα, οι ζωοτροφές, οι πρώτες ύλες, καθώς και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα που αθροίζουν κινδύνους για την παραγωγή και κατά συνέπεια ασκούν πιέσεις στις τελικές τιμές καταναλωτή.
Από την άλλη μεριά, ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του FAO ήταν στις 124,3 μονάδες κατά μέσο όρο τον Μάιο, μειωμένος κατά 2,6% συγκριτικά με τον Απρίλιο και 22,1% συγκριτικά με το υψηλό όλων των εποχών που έφτασε τον Μάρτιο του 2022. Οι τιμές του ευρωπαϊκού σιταριού έχουν μειωθεί περίπου 40% από τον περασμένο Μάιο, επιστρέφοντας σε σχετικά λογικά επίπεδα μετά την αναταραχή του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ περίπου 50% έχουν υποχωρήσει οι τιμές των φυτικών ελαίων.
Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι η αναταραχή στην εφοδιαστική αλυσίδα είναι μεγάλη και οι τιμές βασικών τροφίμων παρά την πτώση απέχουν από τα επίπεδα προ πανδημίας. Ενδεικτικά σημειώνεται ότι ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του FAO, που βρέθηκε τον Μάιο στις 124,3 μονάδες από 158,1 τον Μάιο του 2022, το 2020 ήταν στις 98,1 μονάδες και το 2019 στις 95,1.
Το «ανεξήγητο» κέρδος
Στα κόστη παραγωγού, στις αυξήσεις μισθών αλλά και στη διαταραχή της παγκόσμιας αγοράς αποδίδεται εν μέρη η ανθεκτικότητα των τιμών, ενώ ένας άλλος παράγοντας είναι η προστασία των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων.
Οικονομολόγοι της Allianz, σε report που δημοσίευσαν στις αρχές Μαΐου, τόνιζαν ότι ένα ποσοστό 10% – 20% του πληθωρισμού των τροφίμων στην Ευρώπη μπορεί να αποδοθεί σε κερδοσκοπία. Παρατηρούν ότι ισχυροί παίκτες της βιομηχανίας τροφίμων κινήθηκαν με γνώμονα την ανάκτηση μέρους του χαμένου περιθωρίου κέρδους της προηγούμενης χρονιάς, αυξάνοντας τις τιμές παρά το μειωμένο κόστος. Εκτιμούν ότι από τα μέσα Μαΐου του 2022 περίπου το 10% της αύξησης των τιμών των τροφίμων στην Ευρώπη δεν μπορεί να εξηγηθεί. Πριν από την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία αυτό το «ανεξήγητο» μέρος της αύξησης ήταν λιγότερο από 3%, σύμφωνα με τον Andreas Jobst, Chief Economist της Allianz.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
