THEPOWERGAME
Σε μια περίοδο που είναι απαραίτητος ο συντονισμός κινήσεων των ΗΠΑ με την ΕΕ απέναντι στη Μόσχα και ως προς τη διαχείριση της Κίνας, το νομοσχέδιο της Ουάσιγκτον για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης στις ΗΠΑ αποτελεί ένα αγκάθι στις μεταξύ τους σχέσεις. Με επιδοτήσεις-μαμούθ της τάξεως των 369 δισ. δολαρίων για την προώθηση επενδύσεων σε κάθε επίπεδο της αμερικανικής οικονομίας σαν να επαληθεύονται οι φόβοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Νόμος για τη Μείωση του Πληθωρισμού (Inflation Reduction Act, ΙRA) των ΗΠΑ μπορεί να ωθήσει πολλά «διαμάντια» της ευρωπαϊκής βιομηχανίας στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού.
Αυτό είναι το συμπέρασμα που προκύπτει από πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Στρογγυλής Τράπεζας Βιομηχάνων (European Roundtable of Industrialists) και του κέντρου ερευνών Conference Board, την οποία δημοσίευσε αρχικά το πρακτορείο Bloomberg. Περίπου το 57% των «αφεντικών» που διοικούν τις πολυεθνικές της Ευρώπης εξετάζουν τη μεταφορά δραστηριοτήτων ή τη δρομολόγηση επενδύσεων στις ΗΠΑ εντός της επόμενης διετίας. Πάνω από το 80% όσων συμμετείχαν στην έρευνα θεωρούν πως η Ευρώπη χάνει την ανταγωνιστικότητα της ως βιομηχανική βάση, καθώς προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στους γεωπολιτικούς κινδύνους, τον υψηλό πληθωρισμό και την κατάρρευση της ενεργειακής συνεργασίας με τη Ρωσία μετά τον πόλεμο που κήρυξε το Κρεμλίνο στην Ουκρανία. Σε αυτό το δυσοίωνο σκηνικό προτίθεται η έλλειψη προσόντων στον τομέα της απασχόλησης και οι αναταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Οι προσπάθειες της Ευρώπης να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητα της συναντούν όλο και μεγαλύτερα εμπόδια λόγω του ασταθούς γεωπολιτικού περιβάλλοντος, των αυξημένων τιμών ενέργειας σε σχέση με τα επίπεδα που ίσχυαν προ του 2019, την άνοδο του πληθωρισμού, τη συντηρητική χρηματοδότηση και τα ιστορικά υψηλά επίπεδα που επικρατούν στις δαπάνες πρώτων υλών, αναφέρεται στην έκθεση. Εντούτοις, οι προσδοκίες των επικεφαλής των ευρωπαϊκών ομίλων έχουν βελτιωθεί σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του περσινού έτους. Τότε ήταν ενισχυμένοι οι φόβοι για ύφεση στην Ευρωζώνη. Παρότι, όμως, η μεταποίηση έχει αποδυναμωθεί, δεν έχει υπάρξει κρίση χάρις στη δυναμική ανάκαμψη του κλάδου υπηρεσιών.
Πιο άμεσα τα οφέλη από το IRA λέει το Bruegel
Είναι ειρωνικό πως η ΕΕ έχει πρωτοστατήσει στη χάραξη πολιτικών για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης και τη μείωση των εκπομπών ρύπων. Μετά την ψήφιση και την επικύρωση του IRA στην Ουάσιγκτον πέρσι το καλοκαίρι, οι Βρυξέλλες έκαναν ένα ακόμη βήμα. Παρουσίασαν το Βιομηχανικό Σχέδιο για την Πράσινη Συμφωνία (European Green Deal Industrial Plan) με κονδύλια περίπου 250 δισ. ευρώ, το οποίο προστίθεται σε προγράμματα που έχουν ήδη ανακοινωθεί για την πράσινη μετάβαση των κρατών-μελών. Ωστόσο, το κέντρο ερευνών Bruegel τονίζει πως οι επιδοτήσεις του IRA είναι απλούστερες και λιγότερο κατακερματισμένες, ενώ επικεντρώνονται στη μαζική εφαρμογή των αποκαλούμενων πράσινων τεχνολογιών παρά στην καινοτομία.
Μέσα από το IRA, η Ουάσιγκτον δίνει γενναιόδωρα κονδύλια για την προσέλκυση επενδύσεων σε διάφορους τομείς από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις τεχνολογίες υδρογόνου μέχρι την παραγωγή ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων (EV). Σύμφωνα με πρόσφατους υπολογισμούς της Wall Street Journal, πάνω από 35 δισεκ. δολάρια προβλέπονται στην κατασκευή υποδομών ηλιακής και αιολικής ενέργειας αλλά και τη στήριξη της παραγωγής μπαταριών EVs στις ΗΠΑ. Η συμβουλευτική εταιρεία Wood Mackenzie υπολογίζει πως με το IRA μειώνεται το κόστος παραγωγής στις ΗΠΑ για τις κυψέλες μπαταριών κατά 28%, για τα πτερύγια των ανεμογεννητριών κατά 34% και των πάνελ για τα φωτοβολταϊκά κατά 29%.
Μια από τις επίμαχες προβλέψεις της νομοθεσίας είναι η επιστροφή φόρων έως και 7.500 δολαρίων σε όσα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα (ΕV) συναρμολογούνται στη Βόρεια Αμερική. Επιπροσθέτως προβλέπεται πως τουλάχιστον το 40% των μεταλλευμάτων στις μπαταρίες των ηλεκτροκίνητων να προέρχονται από τις ΗΠΑ ή από χώρες που έχουν συνάψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με την Ουάσιγκτον από το 2023. Και αυτό το όριο θα αυξάνεται κάθε χρόνο μέχρι να φθάσει το 80%.
Αναλυτές επισημαίνουν πως οι ΗΠΑ μπορούν να υλοποιούν ταχύτερα νομοσχέδια. «Το IRA έχει τη δυνατότητα να μεγεθύνει τα στρατηγικά πλεονεκτήματα που ήδη διαθέτουν οι ΗΠΑ και επιτρέπει στη βιομηχανία της να παίξει κυρίαρχο ρόλο σε μια οικονομία με χαμηλές εκπομπές ρύπων», είχε αναφερθεί σε έκθεση της Credit Suisse προ μηνών.