THEPOWERGAME
Τη δημιουργία 19 σχολών χειροτεχνίας προαναγγέλλει ο υφυπουργός Πολιτισμού, Νικόλας Γιατρομανωλάκης, σε συνέντευξή του στο powergame.gr. Οι σχολές που θα δημιουργηθούν, όπως αναφέρει ο υφυπουργός Πολιτισμού, θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα είναι διετούς φοίτησης και σε πρώτη φάση θα καλύψουν τους τομείς της κεραμεικής, της υφαντικής και της ξυλοτεχνίας. Οι ενδιαφερόμενοι θα εισάγονται μέσω αίτησης και στόχος είναι γύρω από αυτές τις σχολές να σχηματοποιηθεί ένα cluster επιχειρήσεων που θα είναι βιώσιμο και θα τροφοδοτεί τη διεθνή αγορά με ελληνικά χειροτεχνήματα, όπως συμβαίνει με τις επιχειρήσεις στη Θράψανο της Κρήτης.
• Ποιο είναι επιγραμματικά το έργο που παρουσίασε το υπ. Πολιτισμού στον τομέα του σύγχρονου πολιτισμού και τι θα ξεχωρίζατε από αυτό;
Επειδή ήταν η πρώτη φορά που δημιουργήθηκε το χαρτοφυλάκιο του σύγχρονου πολιτισμού, το πρώτο που ήταν σημαντικό ήταν το ζήτημα της στήριξης του κλάδου στα εργασιακά και ασφαλιστικά του. Γνωρίζουμε όλοι μας ότι πολλοί κλείσανε τα (λογιστικά) βιβλία τους μέσα στη διάρκεια της πανδημίας, όπως επίσης ότι υπάρχει αρκετή «γκρίζα» οικονομία στο κομμάτι του πολιτισμού. Για εμάς ήταν πολύ σημαντικό να σχεδιάσουμε πολιτικές στήριξης των ανθρώπων του πολιτισμού -ειδικά μέσα στην πανδημία-, να τους δώσουμε κίνητρα ενίσχυσης της πολιτιστικής οικονομίας και κυρίως να καταπολεμηθεί η αδήλωτη εργασία. Προς την κατεύθυνση αυτήν δημιουργήσαμε το Μητρώο Καλλιτεχνών, ακριβώς για να γνωρίζουμε τους εμπλεκόμενους, που μέχρι τότε ήταν αόρατοι στο σύστημα, για να στηριχθούν.
Το Μητρώο έγινε μέσα στην πανδημία και μέσω αυτού δόθηκαν 108 εκατ. ευρώ στους καλλιτέχνες. Σημειώνω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πολέμησε τη δημιουργία του Μητρώου ως «φακέλωμα» και ως «φορολογική παγίδα». Καλούσε δε τους καλλιτέχνες να μην εγγραφούν και στη συνέχεια, αφού το Μητρώο λειτούργησε, άρχισε να ζητεί επιπρόσθετα μέτρα και μεγαλύτερη στήριξη των καλλιτεχνών. Συνολικά υποστηρίχθηκαν οι άνθρωποι του κλάδου με 500 εκατ. ευρώ μέσα στην πανδημία. Και δεν σταματήσαμε εκεί. Προχωρήσαμε διατάξεις σχετικές με την ανασφάλιστη και αδήλωτη πρόβα, ούτως ώστε να μην υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για αμειβόμενη και ασφαλιζόμενη εργασία. Κάναμε μια τομή που τη ζητάνε όλοι οι επαγγελματίες, καθώς ο τομέας του πολιτισμού είναι ο πρώτος κλάδος για τον οποίο καταργείται το τέλος επιτηδεύματος.
• Ναι, αλλά αυτό έχει συγκυριακό χαρακτήρα και ισχύει μέχρι το 2024.
Όντως, έτσι είναι δρομολογημένο από το Ταμείο Ανάκαμψης, που έχει έναν ορισμένο χρόνο ζωής. Αλλά θεωρώ ότι θα παγιωθεί. Πέραν αυτού, εμείς τι προτείνουμε; Γι’ αυτούς που έχουν ανοιχτά βιβλία το μειώνουμε κατά 38%, αλλά και για όσους ανοίξουν τα βιβλία τους ξανά, το τέλος επιτηδεύματος καταργείται εντελώς. Επίσης, για πρώτη φορά στον κλάδο των καλλιτεχνών και χειροτεχνών που ανοίγουν τα βιβλία εκ νέου, φέραμε τον καταπιστευματικό λογαριασμό (escrewaccount), στον οποίο μπαίνουν 5.000 ευρώ και το ποσό αποδίδεται ανάλογα με τη φορολογική δήλωση που θα υποβάλλεται από τον φορολογούμενο (σ.σ.: σύμφωνα με τη σχετική κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Οικονομικών και Πολιτισμού, 3.100 δικαιούχοι δικαιούνται επιδότηση του κύκλου εργασιών τους έως 30% και με ανώτατο ύψος 5.000 ευρώ, μέσω του ειδικού καταπιστευματικού τραπεζικού λογαριασμού). Επίσης, βγαίνει σύντομα στον αέρα μια δράση ενίσχυσης του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων και των οργανισμών πολιτισμού, από την οποία, φυσικά, μόνον όσοι έχουν ανοικτά βιβλία θα ενισχυθούν.
• Το Μητρώο Καλλιτεχνών πού βρίσκεται σήμερα και πόσοι έχουν εγγραφεί;
Αυτήν τη στιγμή εκσυγχρονίζεται, καθώς την εποχή της πανδημίας είχε δημιουργηθεί εκ των ενόντων. Τώρα μετασχηματίζεται, εμπλουτίζεται και γίνεται περισσότερο διαλειτουργικό. Επίσης, θέλουμε να το κάνουμε περισσότερο χρήσιμο εργαλείο στους καλλιτέχνες, καθώς καθένας από αυτούς μπορεί να έχει πολλαπλές μορφές συνεργασίας και εργασιακές σχέσεις. Μπορεί να είναι αυτοαπασχολούμενος, να έχει εξαρτημένη σχέση εργασίας κ.ο.κ. Ένας ηθοποιός μπορεί να συμμετέχει σε ένα σίριαλ, μια παράσταση, να είναι σκηνοθέτης κ.λπ. Γι’ αυτό χρειάζεται να υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα, τόσο στις δομές του κράτους, ώστε να μπορούμε να χαράσσουμε πολιτικές μέσα από αυτό το εργαλείο, όσο και στον ίδιο τον καλλιτέχνη, έτσι ώστε να λαμβάνει ενημερώσεις που τον ενδιαφέρουν. Σήμερα έχουν εγγραφεί με αυτοδήλωση περί τα 60.000 άτομα και θεωρούμε ότι καλύπτει σε πολύ μεγάλο βαθμό το σύνολο του κλάδου.
• Πρόσφατα ήρθατε σε δυσχερή θέση, σχετικά με την αναγνώριση των τίτλων σπουδών των καλλιτεχνών. Πού βρισκόμαστε σήμερα;
Αν δει κάποιος την επιφάνεια του θέματος, εξάγει εντελώς λανθασμένη γνώμη, η οποία απέχει παντελώς από την αλήθεια. Δηλαδή ότι επι ΣΥΡΙΖΑ όλα ήταν αγγελικά πλασμένα, οι τίτλοι σπουδών ήταν ορθώς διαβαθμισμένοι και ότι η ακαδημαϊκή κατάρτιση των καλλιτεχνών απεικονιζόταν σωστά και ότι ήρθε το ΠΔ 85/2022, που τα ανατρέπει όλα αυτά και εξισώνει τους καλλιτέχνες με το απολυτήριο Λυκείου. Δεν ισχύει τίποτε απ’ όλα αυτά. Κατ’ αρχάς, δεν αφορά τους καλλιτέχνες. Είναι ένα είδος προσοντολογίου για τις προσλήψεις στο Δημόσιο και αφορά γιατρούς, λογιστές, πυροσβέστες κ.ά. Το ΠΔ 85/2022 αποτύπωσε την παθογένεια που υπήρχε εδώ και 40 χρόνια και η οποία έχει να κάνει με το ότι ενώ η διαβάθμιση σπουδών εξελίσσονταν στο επίπεδο υπ. Παιδείας, δεν συνέβαινε το ίδιο στις σχολές του υπ. Πολιτισμού, όπως είναι οι λεγόμενες δραματικές σχολές.
Οι σχολές αυτές είχαν κατ’ όνομα τον τίτλο «ανώτερες», αλλά αυτό δεν αντικατοπτριζόταν σε κάτι στη δημόσια διοίκηση. Και το πρόβλημα αυτό δεν ενέσκηψε τώρα, αλλά 20 χρόνια πριν, το 2003, όταν οι ανώτερες σχολές τριετούς φοίτησης, τα γνωστά ΤΕΙ, έγιναν τετραετούς. Για τις δραματικές σχολές η άτυπη αυτή «αντιστοιχίση» που υπήρχε μέχρι τότε χάνεται εντελώς. Απόδειξη αυτού είναι ότι επι υπουργίας Κονιόδρου υπήρξε διάταξη η οποία ανέφερε ότι για τους σπουδαστές προ του 2003 σε δραματικές σχολές εξισώνονται οι τίτλοι σπουδών τους με το πτυχίο ΤΕ (Τεχνολογικής Εκπαίδευσης), ενώ μετά το 2003 εξισώνονται με τους σπουδαστές μεταλυκειακής εκπαίδευσης. Τι θα σημαίνει, όμως, μεταλυκειακή εκπαίδευση στα «μάτια» της δημόσιας διοίκησης; Δευτεροβάθμια (ΔΕ) βαθμίδα σπουδών. Με τη διάταξη αυτή της πρώην υπουργού Κονιόρδου, διάφοροι φορείς -κυρίως δήμοι- φέρνανε προκηρύξεις πρόσληψης καλλιτεχνών, αλλά για μη καλλιτεχνικό έργο. Π.χ. ένας δήμος ζητεί από έναν ηθοποιό να σχεδιάσει ένα θεατρικό παιχνίδι. Η προκήρυξη αυτή αναφέρεται σε ΔΕ βαθμίδα ηθοποιό.
Σίγουρα αυτά τα θέματα έπρεπε να είχαν λυθεί νωρίτερα και η αλήθεια είναι ότι εμείς, ως υπουργείο Πολιτισμού, κάναμε όλες τις κινήσεις που μπορούσαν να γίνουν μονομερώς για τα επιλύσουμε. Ζητήσαμε από τις σχολές μας αναβάθμιση του προγράμματος σπουδών σε 4ετή περίοδο. Εντάξαμε το ζήτημα της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στο Ταμείο Ανάκαμψης. Η κίνηση ματ, ωστόσο, που έγινε από την κυβέρνηση ήταν όταν γίνανε οι διυπουργικές ομάδες εργασίας, μεταξύ υπ. Παιδείας και Πολιτισμού, γιατί μόνο έτσι μπορεί να λυθεί αυτός ο γόρδιος δεσμός, και πλέον δημιουργήθηκε ο οδικός χάρτης που θα λύσει το πρόβλημα. Παράλληλα, λύσαμε μισθολογικής φύσεως ζητήματα, κάνοντας ένα μισθολόγιο για τους καλλιτέχνες που αντανακλά εκείνο του μισθολογίου βαθμίδας Τεχνολογικής Εκπαίδευσης(ΤΕ).
• Υπάρχουν αντιδράσεις σήμερα και γιατί κατά τη γνώμη σας γιγαντώθηκε αυτό το θέμα;
Πλέον δεν υπάρχουν αντιδράσεις, ενώ σαφώς υπήρξε ένα κομματικό παιχνίδι, εν όψει και των εκλογών. Προς την κατεύθυνση αυτήν συνέβαλε και το γεγονός ότι είναι ένα ζήτημα που αν δεν επενδύσεις σημαντικό χρόνο για να ενημερωθείς και ακούσεις επιφανειακά αυτά που λέγονταν, τότε αναρωτιέσαι γι’ αυτήν την «καταστροφή» που έχει συμβεί. Υπάρχει βέβαια η επίφαση ότι μόνον η Αριστερά ενδιαφέρεται για την τέχνη και τους καλλιτέχνες της, ενώ η επάρατη δεξιά θέλει να τους βλέπει να υποφέρουν και να τους διώκει. Κανένας δείκτης, ωστόσο, δεν επιβεβαιώνει όλα αυτά. Ξέρετε ότι η ανάπτυξη της οικονομίας των πολιτιστικών δραστηριοτήτων είναι πολύ σημαντική από το 2019 μέχρι και το 2022. Έχουμε αύξηση 12% στην πολιτιστική απασχόληση, αύξηση του κύκλου εργασιών πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ κατά 21% κ.λπ. Και αυτό συνέβη παρά το γεγονός ότι μειώσαμε τον ΦΠΑ στα εισιτήρια σε κινηματογράφους, στα έργα τέχνης, στα e-Books κ.λπ. Πάντως, πρέπει να παραδεχθούμε ότι η Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι έχει τεράστιο πολιτιστικό απόθεμα, αυτο-υποαξιοποιείται. Ήταν βασικό θέμα συζητήσεων της Τρόικας με τις ελληνικές κυβερνήσεις την εποχή των μνημονίων. Εκτός και αν τίθεται θέμα κακής διαχείρισης των εσόδων.
Πιθανόν να συνέβαιναν και τα δύο μαζί. Για πρώτη φορά νομίζω γίνεται ουσιαστική αξιοποίηση του πολιτιστικού περιεχομένου της χώρας. Κατ’ αρχάς, να σημειώσω ότι, μόνον στον Σύγχρονο Πολιτισμό, οι επιδοτήσεις που δόθηκαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια ήταν κατά 118% περισσότερες απ’ ό,τι την περίοδο 2015-2019.
• Ναι, αλλά μεσολάβησε και πανδημία το 2020…
Δεν συμπεριλαμβάνουμε τα μέτρα στήριξης λόγω της πανδημίας. Ο πολιτισμός υποστηρίχθηκε με 500 εκατ. ευρώ λόγω της πανδημίας και τα ποσά αυτά δεν περιλαμβάνονται στα μέτρα ενίσχυσης του σύγχρονου πολιτισμού.
* Ανακοινώσατε πρόσφατα τη δημιουργία χειροτεχνικών σχολών. Τι θα είναι αυτές οι σχολές και πού θα λειτουργήσουν;
H ελληνική χειροτεχνία μετά το κλείσιμο του ΕΟΜΜΕΧ παραμελήθηκε. Ίσως και να θεωρήθηκε κατι ξεπερασμένο, κάτι που δεν μας αφορά. Ούτε πολιτιστικά, ούτε οικονομικά, ούτε καταναλωτικά, επιχειρηματικά κ.λπ. Όμως βλέπουμε διεθνώς ότι υπάρχει μια τάση επιστροφής στη χειροτεχνία, όπου γίνονται τεράστιοι τζίροι και στους οποίους η χώρα, παρά το γεγονός ότι διαθέτει εμπειρία χιλιετιών, βρίσκεται εκτός. Επίσης, είδαμε τεχνικές να χάνονται, χειροτέχνες να μεγαλώνουν σε ηλικία και όλη τους η γνώση να κινδυνεύει να χαθεί. Αυτή είναι μια αφορμή να ξαναδούμε το θέμα της χειροτεχνίας. Το άνοιγμα δε των 19 σχολών είναι μία μόνον κίνηση προς αυτήν τη κατεύθυνση. Η μείωση του τέλους επιτηδεύματος είναι μια άλλη, η ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού των χειροτεχνών μια άλλη και υπάρχουν και άλλες που έρχονται.
Για όλα τα παραπάνω, κι επειδή θέλαμε να δώσουμε ένα «χαρτί» στους νέους χειροτέχνες, φέραμε έργο κατάρτισης προγραμμάτων σπουδών με τρία πανεπιστήμια της χώρας, Θεσσαλίας, Δυτ. Μακεδονίας και Δυτ. Αττικής. Επίσης, σε συνεργασία, κυρίως, με δήμους δημιουργούμε 19 σχολές από τη Θράκη έως την Κρήτη, διετούς φοίτησης. Τα κέντρα αυτά θα είναι Κέντρα Διά Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ), που ανήκουν στα τρία πανεπιστήμια, μέσα στα οποία οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να μάθουν τέχνες. Στο πλαίσιο αυτό, εμείς ως υπ. Πολιτισμού καλύπτουμε τη δαπάνη των προγραμμάτων σπουδών, καλύπτουμε τις δαπάνες των διδασκόντων, καθηγητών, εμπειροχειροτεχνών κ.λπ. και επίσης καλύπτουμε τις εργασίες με τις οποίες θα διαμορφωθούν οι χώροι που θα στεγάσουν τις σχολές. Είναι χώροι που θα παραχωρήσουν οι δήμοι, οι οποίοι και θα καλύψουν όλα τα πάγια και λειτουργικά έξοδα των σχολών.
• Πότε θα έχουμε τους πρώτους σπουδαστές, πώς εισάγεται κάποιος στη σχολή και κυρίως πώς θα χρηματοδοτηθούν στη συνέχεια αυτές οι σχολές;
Η εισαγωγή θα γίνεται μέσω μιας αίτησης και δεν θα υπάρχει κάποιου είδους εξέταση. Αυτήν τη στιγμή το πρώτο έργο του Ταμείου Ανάκαμψης που τρέχει προς αυτήν την κατεύθυνση αφορά την κατάρτιση προγράμματος σπουδών, ενώ σύντομα θα ξεκινήσουν τα διετή προγράμματα και τα κτιριακά. Οι πρώτοι που θα καταρτιστούν εκτιμούμε ότι θα είναι στον επόμενο κύκλο κατάρτισης.
Για να καταστούν βιώσιμες οι σχολές, θέλουμε γύρω από τις σχολές αυτές να δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα χειροτεχνών που θα αρχίσουν να βάζουν παραγγελίες. Αυτό είναι το δεύτερο βήμα στη στρατηγική μας, ώστε να αρχίζουν να μπαίνουν παραγγελίες, να δημιουργούνται συστάδες (clusters) επιχειρήσεων που θα εμπορεύονται τα παραγόμενα προϊόντα χειροτεχνίας. Το τρίτο βήμα είναι η δημιουργία μιας πλατφόρμας, όπου οι υφιστάμενοι χειροτέχνες θα μπορούν να αναπτύξουν επιχειρηματικές ικανότητες, π.χ. του πώς στήνω ένα ηλεκτρονικό κατάστημα ή πώς κοστολογώ ένα χειροτέχνημα ώστε να το πουλήσω καλύτερα ή ακόμη πώς κάνω καλύτερο marketing των προϊόντων μου. Έτσι, όταν αρχίσεις να έχεις μια νέα γενιά χειροτεχνών, στη συνέχεια θα πρέπει να τους στρέψεις στη διεθνή αγορά, όπως συμβαίνει π.χ. με τα κεραμεικά στο Θραψανό της Κρήτης, όπου το 80% της παραγωγής εξάγεται. To τελευταίο δεν το γνωρίζει κανείς, αλλά είναι μια σημαντική ιστορία επιτυχίας. Το ίδιο ισχύει και με το Σουφλί.
• Οι σχολές διοικητικά πού θα ανήκουν, στο υπ. Πολιτισμού ή Παιδείας;
Θα είναι τμήματα των Πανεπιστημίων, δηλαδή στο υπ. Παιδείας.
Πού ανοίγουν οι 19 δομές κατάρτισης χειροτεχνίας;
Υφαντική
1. Δήμος Αθηναίων
2. Δήμος Ανωγείων
3. Δήμος Διδυμοτείχου (Κοινότητα Σοφικού)
4. Δήμος Αλεξανδρούπολης (Κοινότητα Αρδανίου)
5. Δήμος Σουφλίου
6. Δήμος Ευρώτα (Κοινότητα Γερακίου)
7. Δήμος Νεστορίου
8. Δήμος Εορδαίας (Κοινότητα Βλάστης)
9. Δήμος Ιωαννιτών
10. Δήμος Βόλου
Κεραμική
11. Δήμος Αθηναίων
12. Δήμος Φλώρινας
13. Δήμος Βόλου(Κοινότητα Μαλάκιου)
14. Δήμος Μινώα Πεδιάδας (Κοινότητα Θραψανού)
15. Δήμος Σίφνου (Κοινότητα Αρτεμώνα)
Ξυλοτεχνία
16. Δήμος Φλώρινας
17. Δήμος Καρδίτσας
18. Δήμος Ηρακλείου Κρήτης
19. Δήμος Μετσόβου.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
