Έλλειψη νερού στην Ευρώπη: Η κρίση είναι εδώ

Η απειλή της έλλειψης νερού, λόγω της κλιματικής αλλαγής, είναι πιο υπαρκτή από ποτέ. Το «φλέγον» ζήτημα της λειψυδρίας φαίνεται ότι θα απασχολήσει έντονα τη γηραιά Ήπειρο τα επόμενα χρόνια.

Χαρακτηριστικό είναι το ρεπορτάζ της ευρωπαϊκής έκδοσης του Politico, το οποίο μας βάζει στο κλίμα γράφοντας: «Mόλις έχει μπει η άνοιξη και η Ευρώπη στερεύει. Μια βασική δεξαμενή που εξυπηρετεί εκατομμύρια Καταλανούς μειώνεται. Μια σύγκρουση για το νερό προκάλεσε συγκρούσεις στη Γαλλία, όπου πολλά χωριά δεν μπορούν πλέον να παρέχουν στους κατοίκους τους νερό βρύσης. Και ο μεγαλύτερος ποταμός της Ιταλίας τρέχει ήδη τόσο χαμηλά όσο τον περασμένο Ιούνιο».

Όπως αναφέρει η ίδια πηγή, περισσότερο από το ένα τέταρτο της ευρωπαϊκής ηπείρου βρίσκεται σε ξηρασία από τον Απρίλιο και πολλές χώρες προετοιμάζονται για μια επανάληψη του θερμού καλοκαιριού του περασμένου έτους.

Μια μελέτη που χρησιμοποιεί δορυφορικά δεδομένα επιβεβαίωσε νωρίτερα φέτος ότι η Ευρώπη υποφέρει από σοβαρή ξηρασία από το 2018. Η άνοδος της θερμοκρασίας δυσκολεύει την ανάκαμψη από αυτό το πρόβλημα και η γηραιά ήπειρος παραμένει κολλημένη σε μία επικίνδυνη κατάσταση όπου το νερό γίνεται όλο και πιο περιζήτητο. «Πριν από μερικά χρόνια θα έλεγα ότι έχουμε αρκετό νερό στην Ευρώπη», δήλωσε ο Torsten Mayer-Gürr, επικεφαλής συγγραφέας της εν λόγω μελέτης. «Τώρα φαίνεται ότι θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα», συμπληρώνει.

Εάν και οι βροχοπτώσεις που προβλέπονται για τις επόμενες εβδομάδες θα μπορούσαν να αναπληρώσουν τα εδάφη και να βοηθήσουν τη γεωργία, ακόμη και μια τέτοια συνθήκη δεν μπορεί να διορθώσει τη συνεχιζόμενη έλλειψη υπόγειων υδάτων στην Ευρώπη, προειδοποιούν οι ειδικοί.

Με το καλοκαίρι να πλησιάζει, οι κυβερνήσεις προσπαθούν τώρα να αντιμετωπίσουν τόσο τις τρέχουσες όσο και τις μελλοντικές ελλείψεις, την στιγμή που έχουν να διαχειριστούν τις εντάσεις που προκύπτουν από την αυξανόμενη ζήτηση για το νερό. Η ξηρασία, δήλωσε ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ την περασμένη εβδομάδα, «θα είναι μια από τις κεντρικές πολιτικές και εδαφικές συζητήσεις της χώρας μας τα επόμενα χρόνια».

Χειμερινή ξηρασία

Όπως υπενθυμίζει το Politico, η ιστορική ξηρασία του περασμένου έτους εξάντλησε τις επιφανειακές και υπόγειες δεξαμενές αποθεμάτων της Ευρώπης. Ο χειμώνας έπρεπε κανονικά να λειτουργήσει ανακουφιστικά για το θερμό καλοκαίρι. Αλλά πολλές από τις περιοχές της Ευρώπης που επλήγησαν περισσότερο είδαν λίγη βροχή ή χιόνι.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Γαλλία, όπου δεν έπεσε βροχή για περισσότερες από 30 συνεχόμενες ημέρες τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο και γνώρισε τον πιο ξηρό χειμώνα της εδώ και 60 χρόνια.

Το ερευνητικό ίδρυμα CIMA της Ιταλίας διαπίστωσε μείωση 64% στις χιονοπτώσεις μέχρι τα μέσα Απριλίου. Ο ποταμός Πα είναι τόσο χαμηλά όσο το περασμένο καλοκαίρι. Η λίμνη Garda βρίσκεται ήδη σε λιγότερο από το μισό της μέσης στάθμης της.

Ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής

Η πρόβλεψη των βροχοπτώσεων για τόσο μεγάλες περιόδους είναι δύσκολη, ειδικά με την κλιματική αλλαγή που μεταβάλλει τα πρότυπα βροχοπτώσεων. Μία από τις λίγες μακροπρόθεσμες προβλέψεις, η πρόβλεψη της γερμανικής μετεωρολογικής υπηρεσίας για το 2020, προβλέπει ότι η χώρα θα δει λιγότερες και όχι περισσότερες βροχοπτώσεις για μεγάλο μέρος της δεκαετίας.

Αλλά ακόμα κι αν τα επίπεδα βροχοπτώσεων παραμείνουν ίδια, η κλιματική αλλαγή θα μειώσει τη διαθεσιμότητα νερού σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης, τονίζεται στο δημοσίευμα.

Σίγουρα, η ξηρασία είναι ένα περίπλοκο φαινόμενο και πολλοί παράγοντες, όπως η κακή διαχείριση ή η υπερκατανάλωση νερού μπορούν να παίξουν ρόλο. Ωστόσο, σύμφωνα με το Politico, η αύξηση της θερμοκρασίας είναι βέβαιο ότι θα ασκήσει περαιτέρω πίεση στην παροχή νερού στην Ευρώπη.

Υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους η υπερθέρμανση του πλανήτη κάνει την ήπειρο πιο ξηρή, είπε ο Fred Hattermann, υδρολόγος στο Ινστιτούτο του Πότσδαμ, με αντικείμενο την έρευνα των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

1. Πρώτον, όσο περισσότερες θερμοκρασίες αυξάνονται, τόσο περισσότερο νερό θα εξατμίζεται. «Αυτό και μόνο το κάνει πιο στεγνό», είπε. «Βασικά, θα έπρεπε να έχουμε μια σταθερή αύξηση των βροχοπτώσεων για να αντισταθμίσουμε την αύξηση της εξάτμισης», συμπληρώνει.
2. Δεύτερον, η κλιματική αλλαγή αποδυναμώνει το ευρωπαϊκό ρεύμα πίδακα (jet stream), πράγμα που σημαίνει ότι τα συστήματα πίεσης αέρα μπορεί να κολλήσουν, δημιουργώντας παρατεταμένες περιόδους ζέστης, ξηρών συνθηκών -όπως συνέβη πέρυσι- ή παρατεταμένων και έντονων βροχοπτώσεων.
3. Και τέλος, οι παγετώνες και η χιονοκάλυψη της Ευρώπης συρρικνώνονται γρήγορα χάρη στην άνοδο της θερμοκρασίας, με συνέπειες σε σημαντικούς ποταμούς όπως ο Ρήνος, ο Δούναβης, ο Ροδανός και ο Πάδος.

Τι κάνει η Ευρώπη

«Η Ευρώπη φαίνεται να ξυπνά σιγά σιγά μπροστά στην απειλή» τονίζεται στο ρεπορτάζ. Τα κεφάλαια, που έχουν πληγεί από τις καταστροφικές επιπτώσεις του περασμένου καλοκαιριού σε τομείς όπως η γεωργία, η ενέργεια και η βιομηχανία προσπαθούν να δημιουργήσουν λύσεις στις τρέχουσες και τις αναμενόμενες ελλείψεις.

• Ιταλία: Νωρίτερα αυτό τον μήνα, εξέδωσε διάταγμα για την ξηρασία που μειώνει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες για τις υποδομές νερού, συμπεριλαμβανομένων των μονάδων αφαλάτωσης.
• Ισπανία: Η κυβέρνηση Σάντσεθ δημοσίευσε τον Ιανουάριο μια νέα σειρά σχεδίων διαχείρισης των υδάτων.
• Γαλλία: Η νέα εθνική στρατηγική διαχείρισης του νερού του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στοχεύει στη μείωση της συνολικής κατανάλωσης νερού κατά 10% μέχρι το τέλος της δεκαετίας που διανύουμε. Σύμφωνα με το σχέδιο, κάθε τομέας θα κληθεί να καταρτίσει προτάσεις για τη μείωση της χρήσης του νερού.
• Γερμανία: Η στρατηγική της χώρας, που εγκρίθηκε τον Μάρτιο, περιλαμβάνει βήματα για να καταστεί η χρήση του νερού «βιώσιμη» σε 10 τομείς έως το 2050, καθώς και ένα πλάνο 78 μέτρων που θα εφαρμοστούν έως το 2030.

Ωστόσο, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι χώρες κάνουν πολύ λίγα για να αντιμετωπίσουν την λάθος διαχείριση των πόρων, η οποία εξακολουθεί να αφθονεί σε ολόκληρη την ήπειρο, επιδεινώνοντας τις επιπτώσεις της μικρότερης διαθεσιμότητας νερού. Σημειώνεται ότι το ένα τέταρτο του πόσιμου νερού της Ευρώπης εκτιμάται ότι χάνεται από διαρροές αγωγών, σύμφωνα με τη βιομηχανία.

«Μάχες» για το νερό

Εν τω μεταξύ, η διαχείριση του νερού και η απόφαση του ποιος έχει πρόσβαση σε αυτό, έχει μετατραπεί σε πολιτικό ζήτημα σε ολόκληρη την ήπειρο.

Μόλις το περασμένο καλοκαίρι, επιβλήθηκαν περιορισμοί στη χρήση του νερού στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων για τη χρήση του νερού για τουριστικές υποδομές, μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις και γεωργία.

Ορισμένοι δήμοι αντιμετωπίζουν ήδη νέους περιορισμούς ενώ σε άλλους αυτοί δεν άρθηκαν ποτέ. Η Καταλονία επέβαλε πρόσφατα όρια, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής μείωσης κατά 40% στην κατανάλωση νερού για το γεωργικό κλάδο.

Στη νότια Γερμανία, οι νομικές διαμάχες για το νερό έχουν διπλασιαστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Και στη Γαλλία, οι εντάσεις μεταξύ περιβαλλοντολόγων και αγροτών σχετικά με την κατασκευή δεξαμενών νερού τον περασμένο μήνα πυροδότησε βίαιες συγκρούσεις.

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!