Η πρόκληση της ηλεκτροκίνησης για τους δήμους: Τα γκρίζα σημεία

Ειδικός Συνεργάτης

Πριν από λίγο καιρό το powergame.gr είχε δημοσιεύσει την είδηση ότι θα διατεθούν περί τα 80 εκατομμύρια ευρώ στους δήμους, προκειμένου να προμηθευτούν και να εγκαταστήσουν περί τους 8.000 φορτιστές ηλεκτρικών οχημάτων στην επικράτειά τους.

Κατ’ αρχάς, η επιτυχία του έργου προϋποθέτει την ικανοποίηση των παρακάτω σκοπών:

• Ο κάθε χρήστης ηλεκτρικού οχήματος πρέπει να βρίσκει εύκολα μια θέση φόρτισης κοντά στην περιοχή που μένει. Πέραν των θέσεων που έχουν προδιαγραφεί από τα Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (Σ.Φ.Η.Ο), ο δήμος πρέπει να ικανοποιεί τα πρόσθετα αιτήματα πολιτών για εξασφάλιση δημόσιας πρόσβασης σε φορτιστή κοντά στο σπίτι του.
• Συνεπώς, είναι αναγκαία η ανάπτυξη δημοτικού δικτύου κατά μήκος των οδών, πάνω στα πεζοδρόμια, υπό την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται επαρκής χώρος διάβασης για τα άτομα με ειδικές ανάγκες (ΑμεΑ), αλλά και άλλες ειδικές κατηγορίες πολιτών (ηλικιωμένοι, μητέρες με καροτσάκια παιδιών κ.λπ.) ή σε δημοτικά parking ή σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους.
• Η χρέωση της υπηρεσίας φόρτισης πρέπει να είναι εύλογη. Δεν απαιτούνται ισχυρές ρυθμιστικές παρεμβάσεις, αλλά τόνωση του ανταγωνισμού με διαφανή στοιχεία χρέωσης, διαθέσιμα στον κάθε χρήστη ηλεκτρικού οχήματος.
• Η πλήρης ανάπτυξη του δικτύου θα γίνει από επιχειρηματικές οντότητες οι οποίες θα αξιοποιήσουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Η πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν είναι να καταστήσουν κερδοφόρο αλλά και προσιτό στο ευρύ κοινό ένα δίκτυο που αποτελείται από διαφορετικά είδη φορτιστών σε ό,τι αφορά τη μεγάλη ή τη μικρή χρήση από τους οδηγούς ηλεκτρικών οχημάτων, η οποία εξαρτάται κύρια από τη χωροθέτηση του φορτιστή σε σχέση με τις περιοχές τοπικού ενδιαφέροντος
• Η υποδομή που θα αναπτυχθεί πρέπει να εξελιχθεί σε έξυπνο ενεργειακό σύστημα, αμφίδρομης λειτουργίας, ώστε να μειωθεί το κόστος των παρεμβάσεων στο δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Στη Μεγάλη Βρετανία οι πρώτοι υπολογισμοί έδειξαν ότι οι παρεμβάσεις στο δίκτυο θα μπορούσαν να κοστίσουν το 15% της αξίας του υπάρχοντος δικτύου διανομής. Αν σήμερα, στην ίδια χώρα, οι μεταφορές μέσω ηλεκτρικών οχημάτων απορροφούν το 1% της ηλεκτρικής ενέργειας, το 2050 θα απορροφούν το 15% της ηλεκτρικής ενέργειας.

Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Μια σειρά από ερωτήματα προκύπτουν, τόσο για την αυτοδιοίκηση, όσο και για τους επίδοξους διαχειριστές των δικτύων:

• Ποιος θα έχει την ιδιοκτησία των δικτύων; Θα λειτουργούν όλα με συμπράξεις παραχώρησης ή με ΣΔΙΤ; Θα λειτουργήσουν υβριδικά μοντέλα με βάση τα οποία ο δήμος μπορεί να είναι ιδιοκτήτης και η διαχείριση/συντήρηση των δικτύων θα ανατίθεται σε επιχειρηματικές οντότητες; Για πόσο χρόνο θα παραχωρούνται τα δίκτυα; Μπορούν οι υπάρχουσες δημοτικές επιχειρήσεις να λειτουργήσουν αυτά τα δίκτυα;
• Ποιος θα κάνει τις συμβάσεις παραχώρησης/λειτουργίας/συντήρησης; Θα υπάρχει κεντρική κατεύθυνση από την κεντρική διοίκηση ή θα αφεθεί στις νομικές/τεχνικές υπηρεσίες του δήμου η εκπόνηση της σύμβασης;
• Ποιος θα κάνει τις προμήθειες ώστε να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας; Θα αφεθούν οι 330 δήμοι της χώρας να προβούν στις ανάλογες προμήθειες που τους αναλογούν ή θα γίνουν από κάποιον κεντρικό φορέα (Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση π.χ.) που διαθέτει λόγω του αριθμού των φορτιστών που θα προμηθευτεί μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη, η οποία μπορεί να καταλήξει σε βελτίωση τιμών; Συγκρίσεις από άλλες χώρες έχουν δείξει ότι μπορεί να επιτευχθεί ένα όφελος της τάξης τουλάχιστον 10% από τις μαζικές προμήθειες.
• Πώς θα πετύχουμε τη συμβατότητα των συστημάτων φόρτισης σε όλους τους δήμους, αλλά και τη δυνατότητα περιαγωγής της φόρτισης (Roaming); Πώς θα πετύχουμε ομοιόμορφες τεχνικές προδιαγραφές, αν δεν υπάρχει μια κεντρική διαχείριση της προμήθειας; Στα Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων παρατηρήθηκαν αντιφάσεις. Στις πιάτσες ταξί π.χ. άλλοι προδιέγραφαν φορτιστές κανονικής ισχύος και άλλοι ταχυφορτιστές. Θα ζητείται από τους δήμους η δυνατότητα ad hoc φόρτισης, όπως προβλέπεται από την ευρωπαϊκή οδηγία ή κάθε πάροχος θα επιβάλλει τη δική του μεθοδολογία χρέωσης της φόρτισης;
• Πώς θα λειτουργήσει ο ανταγωνισμός; Σε μια ευρύτερη περιφέρεια οι διαχειριστές των δικτύων πρέπει να είναι περισσότεροι του ενός, ώστε να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός προς όφελος του χρήστη της υπηρεσίας φόρτισης. Πώς αυτό επιτυγχάνεται αν ο κάθε δήμος ενεργεί χωριστά;
• Πώς θα λειτουργήσουν οι επιδοτήσεις των δικτύων; Οριζόντια; Ή οι φορτιστές περιορισμένης χρήσης, όπως έχουν αποτυπωθεί στα Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων, θα τύχουν μεγαλύτερης επιδότησης από τους φορτιστές σε περιοχές-φιλέτα, που δεν έχουν ανάγκη επιδότησης;
• Πώς θα επιτευχθεί μια ταχεία διείσδυση χωρίς κεντρικό συντονισμό;
• Έχουν αναπτύξει οι δήμοι τις δικές τους στρατηγικές επιλογές για την ανάπτυξη δικτύων εύκολα προσβάσιμων από τους χρήστες υπηρεσιών φόρτισης και την παροχή αυτών των υπηρεσιών σε προσιτή τιμή; Ποια θα είναι τα κριτήρια επιλογής παραχωρησιούχων; Η μεγιστοποίηση του εισοδήματος για τον δήμο ή η προσφορότερη τιμή χρέωσης για τον πολίτη-χρήστη των υπηρεσιών φόρτισης;
• Θα εξασφαλιστεί η χρήση υπηρεσιών για ηλεκτρικά ποδήλατα και μοτοποδήλατα;
• Με ποια προγράμματα θα υποστηρίξει η κεντρική-περιφερειακή διοίκηση την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ώστε να αποκτήσει τους πόρους και την τεχνογνωσία για να φέρει εις πέρας το στρατηγικό σχέδιο για την ηλεκτρική κινητικότητα;

Ποιος είναι, λοιπόν, ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης;

Ο στρατηγικός της ρόλος είναι θεμελιώδης. Τα βήματα για την υλοποίηση αυτής της πολιτικής είναι τα ακόλουθα:

• Να εκπονήσει το δικό της στρατηγικό σχέδιο ηλεκτρικής κινητικότητας, ώστε μέχρι το 2050 να έχουμε μεταφορές μηδενικών ρύπων.
• Να υιοθετήσει και να αποδεχτεί βιώσιμες εμπορικές προσεγγίσεις. Οι προμήθειες φορτιστών αναμενόμενης μικρής ή μεγάλης χρήσης πρέπει να γίνουν ταυτόχρονα.
• Χωροθέτηση ειδικών θέσεων στάθμευσης-φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
• Συνεχής διαβούλευση με τους διαχειριστές των δικτύων, ώστε να επιβεβαιωθεί η έγκαιρη υλοποίηση αυτών.
• Διαφορετική προσέγγιση επιδότησης σε οικιστικές περιοχές υψηλής ζήτησης από αυτές της χαμηλής ζήτησης.
• Δημιουργία παραδειγμάτων καλών πρακτικών.
• Αναθεώρηση των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (Σ.Β.Α.Κ), ώστε να λάβουν υπόψη τα Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (Σ.Φ.Η.Ο).
• Οι θέσεις εγκατάστασης φορτιστών να αφήνουν επαρκή χώρο για διέλευση πεζών και ΑμεΑ.
• Πρόβλεψη για φόρτιση ηλεκτρικών ποδηλάτων και μοτοποδηλάτων.
• Έγκαιρη δέσμευση με τοπικές επιχειρήσεις σχετικά με τις ανάγκες των στόλων τους και εξέταση του τρόπου με τον οποίον μπορούν να αντιμετωπιστούν.
• Μια συμφωνημένη εμπορική πολιτική με τους διαχειριστές δικτύων.
• Σαφής δέσμευση για την προώθηση του ανταγωνισμού και της εύλογης τιμολόγησης.
• Χρήση ευέλικτης πολιτικής, ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες, σε ό,τι αφορά τον καταμερισμό της ιδιοκτησίας και τη διαχείριση/συντήρηση δικτύων. Εκτίμηση κόστους οφέλους για κάθε μοντέλο.
• Ενσωμάτωση τοπικών πολιτικών στα ευρύτερα σχέδια μεταφορών.
• Περισσότερο του ενός διαχειριστές δικτύων προς όφελος του ανταγωνισμού.

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!