THEPOWERGAME
Ας δούμε δύο προσεγγίσεις στη μουσική βιομηχανία σε σχέση με την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ). Η πρώτη αφορά τον Giles Martin, γιο του Sir George Martin, παραγωγού των Beatles. Πέρυσι, προκειμένου να κάνει ένα remix του άλμπουμ “Revolver” των Fab Four του 1966, χρησιμοποίησε τεχνητή νοημοσύνη για να καταλάβει τον ήχο των οργάνων κάθε μέλους του συγκροτήματος (π.χ. την κιθάρα του John Lennon) από μια μονοφωνική master κασέτα, ώστε να μπορέσει να τα διαχωρίσει και να τα μετατρέψει σε στερεοφωνικά. Το αποτέλεσμα είναι φανταστικό. Και η δεύτερη προσέγγιση δεν είναι καθόλου κακή. Αφορά την αντίδραση του Nick Cave, του κυκλοθυμικού Αυστραλού τραγουδοποιού, όταν του έδωσαν να διαβάσει στίχους γραμμένους στο ύφος του από το ChatGPT, ένα εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύχθηκε από μια startup ονόματι OpenAI. «Αυτό το τραγούδι είναι χάλια», έγραψε. «Το να γράφεις ένα καλό τραγούδι δεν είναι μιμητισμός, ούτε αντιγραφή, ούτε κόψε-ράψε. Είναι ακριβώς τα αντίθετα. Είναι μια πράξη αυτοχειρίας που καταστρέφει όλα όσα προσπάθησες να παράξεις στο παρελθόν».
Ο κ. Cave είναι απίθανο να εντυπωσιαστεί από την τελευταία έκδοση του αλγορίθμου πίσω από το ChatGPT, το GPT-4, την οποία η OpenAI παρουσίασε στις 14 Μαρτίου. Ο κ. Martin μπορεί να τη βρει χρήσιμη. Ο Michael Nash, Επικεφαλής του Ψηφιακού Τμήματος της Universal Music Group, της μεγαλύτερης δισκογραφικής εταιρείας στον κόσμο, αναφέρει αυτά τα παραδείγματά ως απόδειξη τόσο του ενθουσιασμού, όσο και του φόβου για την τεχνητή νοημοσύνη πίσω από εφαρμογές δημιουργίας περιεχομένου όπως το ChatGPT (για κείμενο) ή το Stable Diffusion (για εικόνες). Θα μπορούσε να βοηθήσει τη δημιουργική διαδικασία. Θα μπορούσε επίσης να την καταστρέψει ή να τη σφετεριστεί. Ωστόσο, για την ηχογραφημένη μουσική εν γένει, ο ερχομός των bots φέρνει στον νου ένα «σεισμικό» γεγονός στην ιστορία της: την ταχεία άνοδο και πτώση του Napster, μιας πλατφόρμας ανταλλαγής πειρατικών κυρίως τραγουδιών στις αρχές της χιλιετίας. Το Napster κατέρρευσε τελικά από τον νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων. Για τους επιθετικούς παρόχους bot που κατηγορούνται ότι καταπατούν την πνευματική ιδιοκτησία (ΙΡ), ο κ. Nash έχει ένα απλό μήνυμα, που ακούγεται από έναν βετεράνο της μουσικής βιομηχανίας της εποχής του Napster σαν απειλή. «Μην αναπτύσσεστε στην αγορά και εκλιπαρείτε για συγχώρεση. Αυτή είναι η προσέγγιση του Napster».
Το βασικό ζήτημα εδώ δεν είναι οι παραγόμενες από την τεχνητή νοημοσύνη παρωδίες του κ. Cave ή τα ψευδοσονέτα του Σαίξπηρ. Είναι ο απίστευτος όγκος των δεδομένων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα και τα bots έχουν απομυζήσει, ενώ εκπαιδεύονται να δημιουργούν περιεχόμενο που μοιάζει με ανθρώπινο. Αυτές οι πληροφορίες προέρχονται από παντού: από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις αναζητήσεις στο Διαδίκτυο, τις ψηφιακές βιβλιοθήκες, την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τις τράπεζες στατιστικών στοιχείων κ.λπ. Συχνά, όπως υποστηρίζεται, τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης λεηλατούν τις βάσεις δεδομένων χωρίς άδεια. Οι υπεύθυνοι για το πηγαίο υλικό παραπονιούνται ότι η δουλειά τους υφαρπάζεται χωρίς συγκατάθεση, αναγνώριση ή αποζημίωση. Εν ολίγοις, ορισμένες πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να κάνουν με άλλα μέσα αυτό που έκανε το Napster με τα τραγούδια -αγνοώντας εντελώς τα πνευματικά δικαιώματα. Οι αγωγές έχουν αρχίσει να στέλνονται σωρηδόν.
Πρόκειται για ένα νομικό ναρκοπέδιο, με επιπτώσεις που επεκτείνονται πέρα από τις δημιουργικές βιομηχανίες, σε κάθε επιχείρηση όπου η μηχανική μάθηση παίζει ρόλο, όπως τα αυτοκινούμενα αυτοκίνητα, η ιατρική διάγνωση, η εργοστασιακή ρομποτική και η διαχείριση ασφαλιστικών κινδύνων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, πιστή στη γραφειοκρατία της, έχει μια οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα που αναφέρεται στην εξόρυξη δεδομένων (γραμμένη πριν από την πρόσφατη έκρηξη των bots). Οι ειδικοί λένε ότι η Αμερική δεν έχει ιστορικό περιπτώσεων, ειδικά για τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη. Αντίθετα, έχει ανταγωνιστικές θεωρίες σχετικά με το αν η εξόρυξη δεδομένων χωρίς άδειες επιτρέπεται ή όχι βάσει του δόγματος της «δίκαιης χρήσης». Το Napster προσπάθησε, για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσει τη «δίκαιη χρήση» ως υπερασπιστική πολιτική στην Αμερική -αλλά απέτυχε. Αυτό δεν σημαίνει ότι το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο και αυτήν τη φορά.
Τα κύρια επιχειρήματα γύρω από τη «δίκαιη χρήση» είναι συναρπαστικά. Σε ένα masterclass επί του θέματος από τους Mark Lemley και Bryan Casey στο περιοδικό Texas Law Review, η χρήση έργων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα θεωρείται δίκαιη όταν εξυπηρετεί έναν πολύτιμο κοινωνικό σκοπό, το υλικό της πηγής μετασχηματίζεται από το πρωτότυπο και δεν επηρεάζει την κύρια αγορά των κατόχων πνευματικών δικαιωμάτων. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι τεχνητές νοημοσύνες δεν μετασχηματίζουν, αλλά εκμεταλλεύονται το σύνολο των βάσεων δεδομένων που εξορύσσουν. Ισχυρίζονται ότι οι εταιρείες που βρίσκονται πίσω από τη μηχανική μάθηση κάνουν κατάχρηση της δίκαιης χρήσης για να «εκμεταλλευτούν» δωρεάν το έργο των ιδιωτών, ενώ παράλληλα υποστηρίζουν ότι, εάν η τεχνητή νοημοσύνη προωθήσει τη μαζική παρακολούθηση και τη διάδοση της παραπληροφόρησης, επαπειλεί τα μέσα διαβίωσης των δημιουργών, αλλά και την κοινωνία στο σύνολό της. Οι συγγραφείς σταθμίζουν αυτά τα επιχειρήματα με το γεγονός ότι όσο μεγαλύτερη πρόσβαση υπάρχει σε σύνολα εκπαίδευσης, τόσο καλύτερη θα είναι η τεχνητή νοημοσύνη, και ότι χωρίς τέτοια πρόσβαση μπορεί να μην υπάρχει καθόλου τεχνητή νοημοσύνη. Με άλλα λόγια, η βιομηχανία μπορεί να πεθάνει πριν ακόμα γεννηθεί. Το περιγράφουν ως ένα από τα σημαντικότερα νομικά ζητήματα του αιώνα: «Θα επιτρέψει ο νόμος περί πνευματικών δικαιωμάτων στα ρομπότ να μάθουν;».
Μια πρώιμη αγωγή που προσελκύει την προσοχή είναι από την Getty Images. Το φωτογραφικό πρακτορείο κατηγορεί τη Stability ΑΙ, στην οποία ανήκει η Stable Diffusion, ότι παραβιάζει τα πνευματικά της δικαιώματα σε εκατομμύρια φωτογραφίες της συλλογής της, προκειμένου να δημιουργήσει ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που θα παράγει εικόνες και θα ανταγωνίζεται την Getty. Εφόσον η υπόθεση δεν διευθετηθεί εξωδικαστικά, θα μπορούσε να δημιουργήσει προηγούμενο σχετικά με τη δίκαιη χρήση. Μια ακόμα πιο σημαντική ετυμηγορία μπορεί να έρθει σύντομα από το Ανώτατο Δικαστήριο της Αμερικής, σε μια υπόθεση που αφορά την επεξεργασία εικόνων του Prince, ενός ειδώλου της ποπ, που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα, από τον αείμνηστο Andy Warhol. Ο Daniel Gervais, ειδικός σε θέματα πνευματικών δικαιωμάτων στη Νομική Σχολή Vanderbilt στο Νάσβιλ, πιστεύει ότι οι δικαστές μπορεί να παράξουν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για τη δίκαιη χρήση γενικά, που όλοι αναμένουν.
Η απόσπαση δεδομένων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα δεν είναι το μόνο νομικό ζήτημα που αντιμετωπίζει τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη. Σε πολλές δικαιοδοσίες τα πνευματικά δικαιώματα ισχύουν μόνο για έργα που δημιουργούνται από ανθρώπους, επομένως ο βαθμός στον οποίο τα bots μπορούν να διεκδικήσουν προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας για τα πράγματα που παράγουν είναι μια άλλη γκρίζα ζώνη. Εκτός των δικαστικών αιθουσών, τα μεγαλύτερα ερωτήματα θα είναι πολιτικά, συμπεριλαμβανομένου του κατά πόσο η τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να απολαμβάνει την ίδια προστασία ευθύνης για το περιεχόμενο που εμφανίζει, όπως κάνουν οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, και σε ποιο βαθμό θέτει σε κίνδυνο την ιδιωτικότητα των δεδομένων.
Τα πνευματικά δικαιώματα στον τοίχο
Ωστόσο, η μάχη για τα πνευματικά δικαιώματα θα είναι μεγάλη. Ο κ. Nash λέει ότι οι δημιουργικές βιομηχανίες θα πρέπει να πάρουν γρήγορα θέση, για να διασφαλίσουν ότι η παραγωγή των καλλιτεχνών αδειοδοτείται και χρησιμοποιείται δεοντολογικά στην εκπαίδευση μοντέλων της τεχνητής νοημοσύνης. Προτρέπει τις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης να «τεκμηριώνουν και να αποκαλύπτουν» τις πηγές τους. Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι πρόκειται για μια λεπτή ισορροπία. Οι δημιουργικοί τύποι δεν θέλουν να ακούγονται σαν εχθροί της προόδου. Πολλοί μπορεί να επωφεληθούν από την τεχνητή νοημοσύνη στην εργασία τους. Το δίδαγμα από τη «θεραπεία της πραγματικότητας» του Napster, όπως την αποκαλεί ο κ. Nash, είναι ότι είναι προτιμότερο να ασχολείσαι με τις νέες τεχνολογίες, παρά να ελπίζεις ότι θα εξαφανιστούν. Ίσως αυτήν τη φορά να μη χρειαστούν 15 χρόνια εισοδημάτων σε συνεχή φθίνουσα πορεία για να το μάθουμε.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
