THEPOWERGAME
«Όλες οι χώρες της Μεσογείου θα αποκτήσουν τα επόμενα χρόνια ηλεκτρικές διασυνδέσεις με την Αφρική», είχε δηλώσει πριν από λίγες εβδομάδες από την Αλεξανδρούπολη ο κ. Δημήτρης Κοπελούζος, ο όμιλος του οποίου προωθεί ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια, ύψους κοντά στα 12 δισ. ευρώ. Πρόκειται για το σχέδιο GRECY, για καλώδιο δυναμικότητας 3 GW με την Αίγυπτο και κατασκευή αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 9,5 GW, για το οποίο υπάρχουν τις τελευταίες ημέρες απανωτές διπλωματικές και επιχειρηματικές επαφές. Κινητικότητα, με μεταγραφές και συνεργασίες από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, υπάρχει και για την άλλη ελληνική πρόταση διασύνδεσης με Αίγυπτο, το σχέδιο GAP δυναμικότητας 2 GW, που προωθεί ο όμιλος Eunice.
Το παιχνίδι για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις με την Αφρική, με στόχο τη μεταφορά «πράσινης» ενέργειας προς την Ευρώπη δεν είναι, πάντως, ελληνικό. Το πιο φιλόδοξο σχέδιο αφορά την απευθείας διασύνδεση του Μαρόκου με τη Βρετανία και είναι ύψους 22 δισ. ευρώ! Το έργο, που προωθεί η βρετανική Xlinks με ισχυρές πολιτικές και επιχειρηματικές διασυνδέσεις, προβλέπει την κατασκευή του μακρύτερου υποβρυχίου καλωδίου υψηλής τάσης στον κόσμο, μήκους 3.700 χιλιομέτρων, το οποίο θα μεταφέρει «πράσινη» ενέργεια που θα παράγεται στην έρημο του Μαρόκου στη Βρετανία, παρακάμπτοντας τις ακτές της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Γαλλίας. Τα μισά από τα 22 δισ. θα δαπανηθούν για την κατασκευή των αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων στο Μαρόκο.
Το Μαρόκο εξάγει ήδη ενέργεια που παράγεται από φωτοβολταϊκά μέσω δύο διασυνδέσεων με την Ισπανία, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει την περαιτέρω συνεργασία με την αφρικανική χώρα. Η Ιταλία ήδη προωθεί ηλεκτρικές διασυνδέσεις με την Τυνησία και την Αίγυπτο, με το πρώτο έργο να είναι περισσότερο ώριμο. Τα ελληνικά σχέδια διασυνδέσεων εμφανίζονται περισσότερο ελκυστικά, κυρίως λόγω της μικρότερης απόστασης του υποβρύχιου καλωδίου.
Γιατί οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στρέφονται προς την Αφρική για την εξασφάλιση «πράσινης» ενέργειας; Γιατί η εμπειρία από τις αδειοδοτήσεις μονάδων ΑΠΕ στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι εξαιρετικά δυσάρεστη, με μεγάλες καθυστερήσεις, που δεν αντιμετωπίζονται, παρά τις απανωτές κοινοτικές ρυθμίσεις! Αντίθετα, οι κυβερνήσεις βορειοαφρικανικών κρατών έχουν αποδείξει πως μπορούν να κατασκευάσουν σε χρόνο ρεκόρ τεράστια έργα ΑΠΕ. Για παράδειγμα, το μεγάλο φωτοβολταϊκό Benban των 1,65 GW στην περιοχή του Ασουάν κατασκευάστηκε μέσα σε δύο χρόνια από τη συμφωνία χρηματοδότησης. Το Benban και το Noor στο Μαρόκο είναι ήδη δύο από τα μεγαλύτερα φωτοβολταϊκά στον κόσμο.
Πυκνώνουν οι διπλωματικές και επιχειρηματικές επαφές
Όπως είχε εξηγήσει πρόσφατα ο κ. Δημ. Κοπελούζος, παρά τη διαδεδομένη αντίληψη πως η «πράσινη» ενέργεια της Αφρικής θα προέλθει από τον ήλιο της ερήμου, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Η πλειονότητα των μονάδων ΑΠΕ που σχεδιάζει ο όμιλος στο πλαίσιο του σχεδίου, για το οποίο αναζητεί συνεπενδυτές, αφορά αιολικά πάρκα, καθώς τα ανεμολογικά δεδομένα στην έρημο είναι εξαιρετικά ευνοϊκά.
Τον τελευταίο μήνα έχει πραγματοποιηθεί σειρά επαφών για το σχέδιο GRECY, με συνομιλία του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπ. Φατ. Αλ-Σίσι, αλλά και συνάντηση του τελευταίου με τη διοίκηση του ομίλου Κοπελούζου. Χθες έγινε γνωστό πως υπήρξε νέα συνάντηση του υπουργού Ηλεκτρικής και Ανανεώσιμης Ενέργειας της Αιγύπτου, Μοχ. Σακέρ, με τον πρέσβη της Ελλάδας στο Κάιρο, Νικόλαο Παπαγεωργίου.
Στη χθεσινή ανακοίνωση της αιγυπτιακής κυβέρνησης τονίζεται πως το «κοινό έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης θεωρείται σημαντικό στοιχείο για τη διασύνδεση της Αιγύπτου με την Ευρώπη μέσω Ελλάδας και Κύπρου». Υπενθυμίζεται πως από το 2021 έχει υπογραφεί συμφωνία και για διασύνδεση Κύπρου – Αιγύπτου. Ο κ. Σακέρ δήλωσε πως η ηλεκτρική διασύνδεση Αιγύπτου – Ελλάδας «είναι ιστορικό έργο τεράστιας σημασίας για το στρατηγικό σχέδιο» του Καΐρου, «ώστε να πετύχει οικονομική ανάπτυξη και ενεργειακή ασφάλεια».
Πολλά για την τύχη των ελληνικών και άλλων προτάσεων διασύνδεσης με τη Βόρεια Αφρική θα κριθούν από την εξασφάλιση κοινοτικής χρηματοδότησης και γι’ αυτόν τον λόγο αυτήν την περίοδο προετοιμάζονται τα επιχειρήματα κάθε πλευράς, είτε στην Ελλάδα, είτε στην Ευρώπη. Η πρώτη λίστα υποψηφίων Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος θα ανακοινωθεί τον Ιούνιο και μέχρι το τέλος του χρόνου θα οριστικοποιηθούν τα σχέδια για τα οποία θα αρχίσει η διαδικασία κοινοτικής χρηματοδότησης. Από τις 15 Δεκεμβρίου έχει κατατεθεί αίτηση για ένταξη του GRECY στη συγκεκριμένη λίστα.
Σε κάθε περίπτωση, θα απαιτηθούν και σημαντικά δανειακά και ιδιωτικά κεφάλαια, καθώς η εγκατάσταση του καλωδίου που σχεδιάζει ο όμιλος Κοπελούζου εκτιμάται πως θα κοστίσει κοντά στα 4 δισ. ευρώ. Ήδη ο ΑΔΜΗΕ έχει δηλώσει πως ενδιαφέρεται να συμμετάσχει μετοχικά στο GRECY, όπως ο αντίστοιχος διαχειριστής της Αιγύπτου.
Σειρά ανακοινώσεων έχει εκδώσει τις τελευταίες ημέρες και ο όμιλος Eunice, που προωθεί την ανταγωνιστική διασύνδεση GAP. Όπως έγινε γνωστό, υπεγράφη συμφωνία συνεργασίας με τον αμερικανικό κολοσσό στον σχεδιασμό ενεργειακών έργων McDermott, ενώ επικεφαλής του φορέα υλοποίησης του έργου ανέλαβε ο Ελληνοαμερικανός Andreas Borgeas.