THEPOWERGAME
Για την πραγματοποίηση ενός προσωπικού του ονείρου, την μετατροπή του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών σε ένα τοπόσημο της πόλης, μίλησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απόψε στην παρουσίαση της μελέτης για την επέκταση και αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Ο πρωθυπουργός τόνισε μεταξύ άλλων μετά την παρουσίαση της μελέτης ότι πρόκειται για μία παρέμβαση η οποία πληροί τις βασικές προϋποθέσεις που είχαν τεθεί εξ αρχής: «πώς θα δημιουργήσουμε περισσότερο χώρο για να εκθέσουμε τα σπουδαία εκθέματα μιας από τις σημαντικότερες συλλογές παγκοσμίως, καθώς σήμερα εκθέτουμε λιγότερο του 10% αυτών που έχουμε στις αποθήκες μας».
Ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε τον προβληματισμό του γιατί ένα μουσείο όπως ο Εθνικό Αρχαιολογικό της Αθήνας το επισκέπτονταν κάτι παραπάνω από 500.000 επισκέπτες κάθε χρόνο, τη στιγμή που φιλοξενεί αυτόν τον απίστευτο πλούτο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. «Πιστεύω ότι αυτό θα αλλάξει και μπορεί να αλλάξει ως αποτέλεσμα της υλοποίησης αυτού του πολύ οραματικού σχεδίου το οποίο παρουσιάστηκε σήμερα» τόνισε.
Επισήμανε επίσης ότι η πρόθεση της κυβέρνησης είναι να χρηματοδοτηθούν όλες οι μελέτες από ιδιωτικές δωρεές και στη συνέχεια, η κατασκευή του μουσείου και του περιβάλλοντα χώρου να χρηματοδοτηθούν από εθνικούς και από ευρωπαϊκούς πόρους.
Μίλησε για ένα χρονοδιάγραμμα αρκετά σφιχτό, αλλά εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι είναι εφικτή η υλοποίηση του διότι υπάρχει-όπως είπε- «μεράκι, διάθεση και τεχνογνωσία για να μπορέσουμε αυτό το πολύ όμορφο όραμα το οποίο σας παρουσιάστηκε σήμερα, να γίνει πράξη το συντομότερο δυνατόν».
Τέλος επισήμανε ότι σε αυτό θα συμβάλει και το γεγονός ότι πια το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μαζί με τέσσερα ακόμα μουσεία, γίνεται -ως αποτέλεσμα του Νόμου που δημοσιεύτηκε σήμερα- ένα ξεχωριστό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, όπως συμβαίνει σε όλα τα μεγάλα μουσεία, έχοντας μεγαλύτερη αυτονομία και ευελιξία να μπορέσει να διεκδικήσει το δικό του ρόλο και τη δική του θέση στον παγκόσμιο χάρτη των μουσείων -και όχι απλά μια οργανική μονάδα του Υπουργείου Πολιτισμού.
«Θεωρώ ότι είναι μία πολύ σημαντική μεταρρύθμιση στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την διαχείριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς» συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός.
Από την πλευρά της η υπουργός Πολιτισμού Λινά Μενδώνη είπε μεταξύ άλλων ότι η επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου συμβάλλει ουσιαστικά στην αναγέννηση της ευρύτερης περιοχής του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, και προβάλλει την εθνική διάσταση του Μουσείου, το οποίο συνδέει με το παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι.
Και απευθυνόμενη στον πρωθυπουργό κατέληξε:
«Σήμερα ολοκληρώνεται ο πρώτος δύσκολος -ομολογώ- κύκλος για την υλοποίηση ενός έργου, το οποίο εσείς οραματιστήκατε, ενστερνιστήκατε, παρακολουθείτε προσωπικά. Συμπίπτει χρονικά με την ολοκλήρωση σχεδόν της πρώτης κυβερνητικής σας θητείας. Το βλέμμα μας είναι ήδη στραμμένο στο μέλλον, στην δεύτερη θητεία σας, όπως άλλωστε και οι δυνάμεις μας. Στο τέλος της δεύτερης κυβερνητικής τετραετίας σας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο θα είναι απολύτως διαφορετικό. Στο χώρο του σημερινού προκηπίου θα υπάρχει κήπος, μία πράσινη πλατεία, αλλά και ένα δεύτερο κτήριο, οργανικά συνδεδεμένο, αλλά όχι ανταγωνιστικό με το υφιστάμενο μνημείο, το οποίο, όπως θα δείτε, αφορά στην πόλη, επικοινωνεί με την πόλη, ενώ συγχρόνως δημιουργεί ένα υψηλής αισθητικής κέλυφος, το οποίο συμμετέχει στην ενιαία έκθεση των πολύτιμων συλλογών, δεκάδων χιλιάδων αριστουργημάτων της αρχαίας ελληνικής τέχνης, που διαθέτει αυτό το Μουσείο».
Αναλυτικά η ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη:
Κυρίες και κύριοι, είναι πραγματικά δύσκολο να προσθέσω πολλά, μετά από αυτή την πολύ εντυπωσιακή παρουσίαση την οποία παρακολουθήσαμε.
Σήμερα, έχω τη βαθιά πεποίθηση ότι ένα προσωπικό μου όνειρο γίνεται πραγματικότητα. Το πολιτικό μου γραφείο ήταν για πολλά χρόνια λίγους δρόμους πιο πέρα, στην οδό Χαλκοκονδύλη, περνούσα συχνά μπροστά από το Αρχαιολογικό Μουσείο, έζησα ταυτόχρονα τα χρόνια της υποβάθμισης του ιστορικού κέντρου της Αθήνας και πάντα ήταν στο μυαλό μου αυτή η ιδέα, του πώς θα μπορούσαμε να κάνουμε μία σημαντική παρέμβαση στο πιο σημαντικό μας μουσείο, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Πώς θα μπορούσαμε ταυτόχρονα όχι μόνο να το επεκτείνουμε, αλλά να δημιουργήσουμε και ένα νέο τοπόσημο. Και κυρίως να χρησιμοποιήσουμε αυτό το εμβληματικό έργο ως μία ευκαιρία για να αναβιώσει ουσιαστικά μία ολόκληρη γειτονιά. Με πολλή και σκληρή δουλειά και μεθοδική παρακολούθηση είμαστε σήμερα στο σημείο να έχουμε κάνει ένα πρώτο σημαντικό βήμα για την υλοποίηση αυτού του οράματος.
Θέλω να ευχαριστήσω ξεχωριστά όχι μόνο την Υπουργό Πολιτισμού και το επιτελείο της, που ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή αυτής της προσπάθειας, θέλω να ευχαριστήσω τον Αντρέα Κούρκουλα για τη σπουδαία δουλειά την οποία έκανε ως επικεφαλής της Επιτροπής Αξιολόγησης. Θέλω να ευχαριστήσω όλα τα αρχιτεκτονικά γραφεία, από το εξωτερικό και από την Ελλάδα, που συμμετείχαν σε αυτόν τον άρτια οργανωμένο διεθνή διαγωνισμό. Θέλω να ευχαριστήσω ξεχωριστά τον Νικόλα και την Ειρήνη Λαιμού, για τη χρηματοδότηση του πρώτου σταδίου αυτής της προσπάθειας, το αποτέλεσμα του οποίου είχατε την ευκαιρία να παρακολουθήσετε σήμερα. Και θα ήθελα -δεν το κάνω συχνά, αλλά αισθάνομαι την ανάγκη σήμερα- να ευχαριστήσω και προσωπικά τη σύζυγό μου Μαρέβα, η οποία αθόρυβα και χωρίς να διεκδικήσει ποτέ οποιαδήποτε προβολή, υπήρξε η καρδιά αυτής της μεγάλης προσπάθειας.
Πιστεύω ότι αυτό το οποίο παρακολουθήσαμε σήμερα είναι μία παρέμβαση η οποία πληροί τις βασικές προϋποθέσεις τις οποίες είχαμε θέσει εξ αρχής: πώς θα δημιουργήσουμε περισσότερο χώρο για να εκθέσουμε τα σπουδαία εκθέματα μιας από τις σημαντικότερες συλλογές παγκοσμίως, καθώς σήμερα εκθέτουμε λιγότερο του 10% αυτών που έχουμε στις αποθήκες μας. Πώς, ταυτόχρονα, θα φέρουμε το Μουσείο πιο κοντά στην Πατησίων, πιο κοντά στην πόλη. Και πώς -νομίζω σε αυτό ο κ. Chipperfield και ο κ. Γυφτόπουλος έχουν απόλυτο δίκιο- δεν θα ανταγωνιστούμε το υφιστάμενο κτίριο και θα σεβαστούμε την διακριτή του ιστορικότητα.
Είναι στην κρίση σας εάν η πρόταση αυτή, η οποία επιλέχθηκε ομόφωνα από την επιτροπή, επιτυγχάνει αυτούς τους στόχους.
Σίγουρα, όμως, θα αποτελέσει μία σημαντικότατη παρέμβαση στον αστικό ιστό της πόλης, αλλά και μια μοναδική ευκαιρία να μπορέσουμε να προσελκύσουμε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο περισσότερους επισκέπτες. Γιατί πάντα με προβλημάτιζε το γεγονός ότι κάτι παραπάνω από 500.000 επισκέπτες έρχονται κάθε χρόνο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όταν φιλοξενεί αυτόν τον απίστευτο πλούτο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Πιστεύω ότι αυτό θα αλλάξει και μπορεί να αλλάξει ως αποτέλεσμα της υλοποίησης αυτού του πολύ οραματικού σχεδίου το οποίο παρουσιάστηκε σήμερα.
Προφανώς, έχουμε ακόμα πολλή δουλειά μπροστά μας. Έχουμε όμως όχι απλά το χρονοδιάγραμμα, έχουμε και το απαραίτητο εργαλείο, τον οδικό χάρτη στη διάθεσή μας, για το πώς θα δρομολογήσουμε από εδώ και στο εξής τις μελέτες -που θα κοστίσουν αρκετά χρήματα- για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε το έργο αυτό.
Η πρόθεσή μας είναι όλες οι μελέτες να χρηματοδοτηθούν από ιδιωτικές δωρεές και στη συνέχεια, προφανώς, η κατασκευή του μουσείου και του περιβάλλοντα χώρου να χρηματοδοτηθούν από εθνικούς και από ευρωπαϊκούς πόρους.
Το χρονοδιάγραμμα το οποίο έχουμε καθορίσει είναι ένα χρονοδιάγραμμα αρκετά σφιχτό αλλά είμαι απολύτως σίγουρος ότι θα μπορέσουμε να το υλοποιήσουμε, διότι υπάρχει μεράκι, διάθεση και τεχνογνωσία για να μπορέσουμε αυτό το πολύ όμορφο όραμα το οποίο σας παρουσιάστηκε σήμερα, να γίνει πράξη το συντομότερο δυνατόν.
Και βέβαια σε αυτό θα συμβάλει και το γεγονός ότι πια το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μαζί με τέσσερα ακόμα μουσεία, γίνεται -ως αποτέλεσμα του Νόμου που δημοσιεύτηκε σήμερα- ένα ξεχωριστό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, όπως εξάλλου συμβαίνει σε όλα τα μεγάλα μουσεία, έχοντας μεγαλύτερη αυτονομία και ευελιξία να μπορέσει να διεκδικήσει το δικό του ρόλο και τη δική του θέση στον παγκόσμιο χάρτη των μουσείων -και όχι απλά μια οργανική μονάδα του Υπουργείου Πολιτισμού. Θεωρώ ότι είναι μία πολύ σημαντική μεταρρύθμιση στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την διαχείριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Ο δρόμος, λοιπόν, είναι ανοιχτός. Θέλω και πάλι να ευχαριστήσω τον David Chipperfield και την ομάδα του, τον κ. Γυφτόπουλο και την ομάδα του, γιατί πράγματι μας άνοιξαν τα μάτια σε ένα καινούριο κόσμο.
Δεν είμαι αρχιτέκτονας, ούτε θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ αυτό το οποίο είδαμε. Ήξερα, όμως, ότι ήθελα και θέλαμε να κάνουμε κάτι το οποίο πραγματικά να είναι ταυτόχρονα εντυπωσιακό, να σέβεται το υφιστάμενο δομημένο περιβάλλον αλλά να πληροί -και αυτό το θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό- και τις αρχές της βιωσιμότητας για την οποία με τόσο πάθος μάς μίλησε ο David. Το γεγονός, δηλαδή, ότι τα υλικά τα οποία θα χρησιμοποιηθούν είναι ντόπια υλικά, νομίζω ότι στέλνει ένα μήνυμα για το πώς πολιτισμός και βιωσιμότητα πρέπει να είναι δύο έννοιες οι οποίες από εδώ και στο εξής θα ταυτίζονται.
Και πάλι, λοιπόν, ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όσους οραματίστηκαν αυτή την πρόταση, σε όσους εργάστηκαν για να την επιλέξουν και τώρα είναι στο χέρι μας να φροντίσουμε ώστε να περάσουμε όσο το δυνατόν πιο σύντομα από το σχέδιο στην πραγματικότητα.
Πράσινα μονοπάτια
Το αρχιτεκτονικό προσχέδιο των γραφείων Chipperfield και Αλέξανδρου Τομπάζη που επιλέγησαν στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την επέκταση και αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, εμπλουτίζει το υπάρχον εμβληματικό κτίριο του 19ου αιώνα με 20.000 τμ., επεκτείνοντας την βάση του έως τον δρόμο και δημιουργώντας δύο υπόσκαφους εκθεσιακούς χώρους. Αντίστοιχα, πάνω από τους δύο αυτούς ορόφους δημιουργούνται κυκλικά και προσβάσιμα από όλες τις πλευρές, πράσινα μονοπάτια, με αναφορές ρομαντισμού που αντανακλούν την υπάρχουσα τοπογραφία του ιστορικού κτιρίου των Λούντβιχ Λάνγκε και Ερνστ Τσίλερ.
Τα νέα κτίρια, κατασκευασμένα από βιώσιμα, ντόπια υλικά, θα συνδέονται με το υπάρχον κτίριο σε ένα αρμονικό σύνολο που θα ισορροπεί μεταξύ παλιού και νέου, χωρίς να ανταγωνίζεται την υφιστάμενη αρχιτεκτονική, τόνισαν στην παρουσίαση της αρχιτεκτονικής τους πρότασης απόψε, σε εκδήλωση στο Αρχαιολογικό Μουσείο, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ισχυρότερες σχέσεις μεταξύ μουσείου και πόλης
«Ο πρώτος στόχος ήταν περισσότεροι και καλύτεροι χώροι. Ο δεύτερος και πιο δύσκολος, ήταν να δημιουργήσουμε ισχυρότερες σχέσεις μεταξύ μουσείου και πόλεως» είπε ο αρχιτέκτονας Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ.
Τα ενοποιημένα κτίρια και ο γενικότερος σχεδιασμός, θα «συνομιλεί» με τα άλλα εμβληματικά κτίρια της περιοχής, όπως του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, στου οποίου τα κτίρια δεν θα επεκταθεί το μουσείο, και με το «Ακροπόλ» – χωρίς να γίνει υπόγεια σύνδεση όπως αρχικά προβλεπόταν.
Η επιλογή των αρχιτεκτονικών γραφείων, μετά από κλειστό διαγωνισμό, έγινε από επταμελή διεθνή πολυεπιστημονική επιτροπή αξιολόγησης των δέκα προτάσεων που υπέβαλαν οι συμπράξεις ελληνικών και ξένων αρχιτεκτονικών γραφείων. Πρόεδρος της επιτροπής ήταν ο καθηγητής του ΕΜΠ Ανδρέας Κούρκουλας και η απόφαση ήταν ομόφωνη.
Τέλος, σημειώνεται ότι στην διάρκεια της παρουσίασης της αρχιτεκτονικής μελέτης για την επέκταση και αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αρχαιολόγοι, εργαζόμενοι, βρίσκονταν συγκεντρωμένοι έξω από το μουσείο με πανό και συνθήματα διαμαρτυρίας, κατά του νομοσχεδίου που μετατρέπει πέντε μεγάλα δημόσια μουσεία της χώρας σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.