THEPOWERGAME
Από τα τέλη του 2022, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, αναφέρουν σημαντικές ελλείψεις σε φάρμακα και μάλιστα σε μία περίοδο έξαρσης των ιώσεων, με την παράλληλη εμφάνιση κορονοϊού, γρίπης, βρογχιολίτιδας (RSV) και στρεπτόκοκκου τύπου Α. Πόσο μεγάλες όμως είναι οι ελλείψεις αυτές και πώς αντιμετωπίζονται; Σύμφωνα με έρευνα που έγινε το διάστημα Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2022 από την Ένωση Ευρωπαίων Φαρμακοποιών (PGEU), μέλος της οποίας είναι και ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος, διαπιστώνει πως -σε σύνολο 29 κρατών, δηλαδή εκτός από την ΕΕ και οι βαλκανικές χώρες και η Τουρκία- σχεδόν το 25% αναφέρει ελλείψεις σε 600 φάρμακα, το 20% σε 200-300, ενώ ακόμη περίπου 14% των κρατών καταγράφει ελλείψεις 300-400 σκευασμάτων, το 7% ελλείψεις σε 400-500 σκευάσματα και επιπλέον 7% σε 500-600! Σύμφωνα δε με το Politico και το Euractiv, στη Γερμανία είναι σε έλλειψη 408 σκευάσματα, στο Βέλγιο σχεδόν 300, στην Αυστρία πάνω από 600 και σε Ιταλία και Γαλλία οι ελλείψεις και τα προβλήματα προμηθειών αφορούν σε ως και 3.000 (κάποια απ’ αυτά με ίδια δραστική ουσία).
Ποιες συνέπειες έχουν αυτές οι ελλείψεις στην αντιμετώπιση της υγείας του πληθυσμού. Με βάση τα στοιχεία της ίδια έκθεσης, η συντριπτική πλειοψηφία αναφέρει ως βασικό αποτέλεσμα τη δυσφορία και την ενόχληση των πελατών τους (σε ποσοστό πάνω από 93%), όμως ένα ποσοστό 13,79% (ποσοστό που αντιστοιχεί σε 4 χώρες) αναφέρει πως οι ελλείψεις οδηγούν σε θάνατο του ασθενούς, ποσοστό 21% πως προκαλούν ανεπιθύμητες παρενέργειες και ένα ποσοστό κοντά στο 35% ιατρικά λάθη! Άλλες συνέπειες των ελλείψεων είναι η κατώτερη του βέλτιστου θεραπεία του ασθενούς (58%), ενώ για το 72% αυξάνεται η συμμετοχή των ασφαλισμένων και σε ποσοστό σχεδόν 90% οδηγεί σε διακοπή θεραπειών. Οι ελλείψεις φαρμάκων σε πολλές περιπτώσεις είναι χρόνιο πρόβλημα, αλλά τα ¾ απαντούν πως οι ελλείψεις του φετινού χειμώνα είναι χειρότερες από τον περσινό.
Οι μεγαλύτερες ελλείψεις παρατηρούνται στα αντιβιοτικά -ειδικά στην αμοξικιλλίνη- στα σιρόπια για το βήχα, την παρακεταμόλη και τα αντιυπερτασικά φάρμακα, ενώ οι ειδικοί εκτιμούν πως η έξαρση των ιώσεων έχει ενισχυθεί και από το εξασθενημένο ανοσοποιητικό των ασθενών που πέρασαν τα δύο προηγούμενα χρόνια σε lockdown και φορώντας μάσκες.
Η πανδημία αποτελεί άλλωστε και τον λόγο που μειώθηκε η παραγωγή από πλευράς φαρμακευτικών, με αποτέλεσμα η φετινή αυξημένη ζήτηση (και μάλιστα από τους πρώτους μήνες του φθινοπώρου) να τους βρει, όπως συνέβη και σε άλλους τομείς της οικονομίας, απροετοίμαστους. Το 65% αποδίδει τις ελλείψεις στην διαταραχή των εφοδιαστικών αλυσίδων, το 55% στην τιμολογιακή πολιτική των εταιρειών, το 48% στις αυξήσεις στη ζήτηση, το 42% στις εθνικές στρατηγικές τιμολόγησης των χωρών, το 30% τις παράλληλες εξαγωγές σε τρίτες χώρες και χαμηλότερα ποσοστά σε (εν γένει) ανεπάρκειες στις εφοδιαστικές αλυσίδες, καθυστερήσεις στην έγκριση σκευασμάτων και ανακλήσεις φαρμάκων.
Από πλευράς φαρμακευτικών, η ολλανδική Centrient Pharmaceuticals ανέφερε στο Politico ότι το εργοστάσιό της μείωσε την παραγωγή κατά το ¼ εξαιτίας των υψηλών τιμών στην ενέργεια, ενώ στην ίδια χώρα η κυβέρνηση χρειάστηκε να διασώσει μία άλλη εταιρεία, την InnoGenerics, που οδηγήθηκε σε χρεοκοπία, προκειμένου να κρατήσει ανοιχτή την μονάδα παραγωγής της. Η Sandoz μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς στην ευρωπαϊκών αγορά γενοσήμων, δια εκπροσώπου της, έκανε λόγο για ελλείψεις σε πρώτες ύλες και προβλήματα στην παραγωγή.
Ως αποτέλεσμα, κάποια κράτη παίρνουν την απόφαση να μειώσουν τις παράλληλες εξαγωγές σκευασμάτων για να ενισχύσουν τα αποθέματα (όπως έκανε η Ελλάδα για τις παράλληλες εξαγωγές σε περισσότερα από διακόσια ελλειπτικά φάρμακα), αλλά και η Ρουμανία και το Βέλγιο, το οποίο τον Ιανουάριο δημοσίευσε διάταγμα με βάση το οποίο σε περίπτση κρίσης, οι αρχές θα παύσουν τις εξαγωγές. Σε άλλες χώρες πάλι, όπως στη Γερμανία, η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να απελευθερώσει το σύστημα τιμολόγησης των φαρμάκων, που αυτή τη στιγμή δεσμεύει τα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία να στρέφονται στις πλέον συμφέρουσες τιμές της αγοράς.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής Ένωσης Γενοσήμων Medicines for Europe, Άντριαν βαν ντεν Χόβεν, οι αγορές αντιβιοτικών αναμένεται να σταθεροποιηθούν σε περίπου ένα μήνα υπό την προϋπόθεση ότι θα μειωθεί ο ρυθμός των λοιμώξεων. Από πλευράς του, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ), ο οποίος από τον Μάρτιο έχει επεκτείνει τις αρμοδιότητές του για την αντιμετώπιση των φαρμακευτικών ελλείψεων, ανακοίνωσε στις 26 Ιανουαρίου ότι, προς στιγμήν, οι ελλείψεις αντιβιοτικών δεν είναι τόσο σοβαρές ώστε να τις χαρακτηρίσει «μείζον γεγονός», κάτι που θα του επέτρεπε να αναλάβει συντονισμένη δράση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Η κατάσταση ανά χώρα
Γερμανία
Όπως καταγράφει το Euractiv, σύμφωνα με το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Φαρμάκων και Ιατρικών Συσκευών, τα σκευάσματα που δεν είναι διαθέσιμα στη χώρα και ξεπερνούν τα 300, περιλαμβάνουν αντιβιοτικά, φάρμακα για τον διαβήτη, αντικαρκινικά φάρμακα, αντιυπερτασικά και παυσίπονα. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο, το 80% των φαρμάκων είναι γενόσημα, που παράγονται σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, από όπου οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις είναι σημαντικές, ενώ στα αντιβιοτικά το ποσοστό φτάνει το 100%. Τα φαρμακεία προχωρούν σε παρασκευή κάποιων σκευασμάτων.
Γαλλία
Το γαλλικό υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε στις 14 Δεκεμβρίου ότι οι ελλείψεις σε αντιβιοτικά (κυρίως αμοξυκιλλίνης) και στην παρακεταμόλη για τα παιδιά θα επιμείνουν για κάποιες εβδομάδες και προέτρεψε τους Γάλλους να κάνουν υπομονή. Συνολικά οι ελλείψεις σε φάρμακα και τα προβλήματα στις προμήθειες, που ξεκίνησαν εδώ και μήνες, αφορούν σε 3.000 σκευάσματα. Μεταξύ των μέτρων που ελήφθησαν, η διαφοροποίηση των πηγών εισαγωγής, ενώ και εδώ τα φαρμακεία προχωρούν σε παρασκευή κάποιων σκευασμάτων.
Βρετανία
Στη Βρετανία, η Ένωση Ανεξάρτητων Φαρμακείων χαρακτήρισε την έλλειψη αμοξυκιλλίνης «πολύ ανησυχητική», καθώς η χώρα βιώνει έξαρση της οστρακιάς και του στρεπτόκοκκου Α. Μέσα στο καλοκαίρι, είχαν επίσης καταγραφεί ελλείψεις σε ορισμένα φάρμακα για τον διαβήτη, ενώ σε έλλειψη ήταν και η αριπιπραζόλη, ένα φάρμακο που συνταγογραφείται για τη σχιζοφρένεια, την διπολική διαταραχή και τον αυτισμό.
Ιταλία – Πορτογαλία
Ο Οργανισμός Φαρμάκων της Ιταλίας (AIFA) ανέφερε την έλλειψη περισσότερων από 3.000 σκευασμάτων. Ο διευθυντής της Aifa Ντομένικο Ντι Τζιόρτζιο, δήλωσε στην Il Manifesto ότι σε περίπτωση πραγματικής κρίσης, «μπορεί να αναληφθεί δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο με κοινές αγορές, όπως συνέβη με τα εμβόλια κατά του Covid».
Στην Πορτογαλία, η Εθνική Αρχή Φαρμάκων πιέζει για τη δημιουργία «ενός καταλόγου κρίσιμων φαρμάκων» που θα της επιτρέψει να δράσει σε περιόδους κρίσης.
Βουλγαρία
Πάνω από 300 φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων αντιβιοτικών, λείπουν από τα φαρμακεία στη Βουλγαρία, δήλωσε ο πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Φαρμακείων Νικολάι Κοστόφ. Όπως είπε η ζήτηση τον φετινό Δεκέμβριο ήταν διπλάσια, σε σχέση με το 2021, χωρίς όμως οι διανομείς να έχουν προγραμματίσει διπλάσιες ποσότητες και ότι είναι ήδη πολύ αργά για να γίνουν συμβάσεις για νέες προμήθειες.
Σουηδία
Ιδιαίτερο πρόβλημα έχει δημιουργηθεί στους ασθενείς με επιληψία, καθώς αρκετοί διαφορετικοί τύποι φαρμάκων για την επιληψία βρίσκονται σε έλλειψη. Μεγάλα είναι τα προβλήματα και για τους καρκινοπαθείς και ασθενείς με ρευματοπάθειες, που δυσκολεύονται να καλύψουν την τακτική αγωγή τους.
Τσεχία
Λόγω της έλλειψης βασικών φαρμάκων, όπως η πενικιλίνη, οι γιατροί αναγκάζονται να συνταγογραφούν αντιβιοτικά ευρέος φάσματος αντί για αντιβιοτικά στενού φάσματος, τα οποία στοχεύουν σε συγκεκριμένους τύπους βακτηρίων. Σύμφωνα με το Επιμελητήριο Φαρμακοποιών, ορισμένα φάρμακα μπορεί να λείπουν μέχρι την άνοιξη, κυρίως λόγω της διακοπής προμηθειών από γειτονικές χώρες και την Κίνα.
Πολωνία
Ιδιαίτερα μεγάλη είναι η έλλειψη στα αναλγητικά και αντιπυρετικά φάρμακα, όπως είπε στο Πολωνικό Πρακτορείο Ειδήσεων (PAP) ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Επιμελητηρίου της Σιλεσίας, Μικοζάι Κονσταντί. Πρόσθεσε πως λείπουν επίσης αντιβιοτικά, ιδίως σε παιδιατρικές δόσεις, νευρολογικά ή διαβητικά φάρμακα, μορφίνη και αντικαρκινικά σκευάσματα.
Σλοβενία
Στη Σλοβενία υπάρχει ένας κανονισμός που απαιτεί από τις αλυσίδες φαρμακείων να προμηθεύονται από κοινού φάρμακα για να διατηρούν τις τιμές σε χαμηλά επίπεδα. Μέσα στον τελευταίο χρόνο, τα φαρμακεία αναγκάστηκαν να παραβιάσουν το νόμο αυτό για να διατηρήσουν τις προμήθειες. Η προμήθεια 200 φαρμάκων έχει διακοπεί, παρότι στην αγορά κυκλοφορούν ισοδύναμα γενόσημα.
Σλοβακία
Στη Σλοβακία, οι ασθενείς αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε κοινά μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως παιδικά υπόθετα για τον πυρετό και αναλγητικά και δισκία για τον πονόλαιμο. Το Υπουργείο Υγείας προτείνει την αντικατάσταση ενός συνταγογραφούμενου φαρμάκου με άλλο φάρμακο που περιέχει την ίδια δραστική ουσία.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
