THEPOWERGAME
Οι ακαδημαϊκοί δεν διαγωνίζονται για να γράψουν την πιο διασκεδαστική ερευνητική εργασία της χρονιάς. Ωστόσο, ο Yu Tse Heng, που τώρα εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, ο Christopher Barnes του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον και ο Kai Chi Yam του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης αξίζουν υπόκλιση. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022 η τριάδα εξέτασε την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι η κάνναβη αυξάνει τη δημιουργικότητα.
Οι ερευνητές στρατολόγησαν μια ομάδα Αμερικανών που παίρνουν το ναρκωτικό για ψυχαγωγικούς λόγους και τους ζήτησαν να περάσουν από κάποια τυποποιημένα τεστ δημιουργικότητας (από τη σκέψη νέων χρήσεων για ένα τούβλο μέχρι ιδέες που θα έφερναν χρήμα σε ένα μουσικό συγκρότημα). Ορισμένοι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν στο τεστ αμέσως μετά τη λήψη κάνναβης, ενώ μια ομάδα ελέγχου το έκανε μόνο αν είχαν περάσει 12 ώρες από την τελευταία τους κατανάλωση. Ανεξάρτητοι αξιολογητές αξιολόγησαν το πόσο καινοτόμες ήταν οι ιδέες τους.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κάνναβη αύξησε την ευθυμία των χρηστών, η οποία θεωρείται ότι ενθαρρύνει την πλάγια σκέψη. Η χρήση ναρκωτικών οδήγησε επίσης τα άτομα να αξιολογούν τη δική τους δημιουργικότητα και εκείνη των άλλων συμμετεχόντων πιο ψηλά. Το πρόβλημα είναι ότι οι ανεξάρτητοι αξιολογητές δεν μπόρεσαν να διακρίνουν καμία επίδραση στην πραγματική ποιότητα των σκέψεών τους. Οι χρήστες κάνναβης φτιάχνονταν και θεωρούσαν δεόντως τα πάντα εντυπωσιακά, ανεξάρτητα από το αν ήταν ή όχι. Ένα από τα αδιαμφισβήτητα συμπεράσματα της μελέτης είναι ότι «οι ηγέτες μπορεί να θέλουν τους υπαλλήλους νηφάλιους, ειδικά κατά την αξιολόγηση των ιδεών».
Μπορεί να νομίζετε ότι είναι αυτονόητο, όμως η αναζήτηση τρόπων απελευθέρωσης της δημιουργικότητας φαίνεται να μπερδεύει τα μυαλά των στελεχών. Υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη χρήση ψυχεδελικών ουσιών στον εργασιακό χώρο, όχι απλώς ως προνόμιο για την υγεία, αλλά και ως τρόπος τόνωσης της καινοτόμου σκέψης. Ωστόσο, πριν παρουσιάσετε την πρόταση για το βιβλίο σας «The Smartest Guys on the Mushroom», αφιερώστε ένα λεπτό. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο «Nature», ένα επιστημονικό περιοδικό, εξέτασε τα αποτελέσματα της λήψης χαμηλών δόσεων ψιλοκυβίνης και κατέληξε σε παρόμοιο συμπέρασμα με την εργασία για την κάνναβη: οι συμμετέχοντες μπορεί να έκαναν το ταξίδι, αλλά δεν υπήρχαν πολλά στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι αυτό κατέληξε σε έναν δημιουργικό προορισμό.
Η χρήση ναρκωτικών αποτελεί την ακραία προσέγγιση σε μια σειρά τεχνικών που έχουν στόχο να οδηγήσουν τους ανθρώπους σε έναν πιο καινοτόμο τρόπο σκέψης. Υπάρχουν συγκεκριμένες ασκήσεις που έχουν σχεδιαστεί για να ενθαρρύνουν την «αποκλίνουσα σκέψη», όπως το να σκιτσάρεις το άτομο δίπλα σου ή να σχεδιάσεις ένα μοναδικό σάντουιτς (τι θα έλεγες για πατσά και μια πρέζα ξινά σταφύλια;). Υπάρχουν δραστηριότητες ανάπτυξης του ομαδικού πνεύματος, από περιστροφή πιάτων και καραόκε μέχρι δωμάτια απόδρασης και πυροβασία (προειδοποίηση ασφαλείας: αν βιώσετε ένα εγκεφαλικό κύμα κατά τη διάρκεια αυτής της άσκησης, μη σταματήσετε ποτέ για να το καταγράψετε).
Και υπάρχει μια σχεδόν καθολική εμμονή με τη μετατροπή τμημάτων των γραφείων σε παιδότοπους: έπιπλα με έντονα χρώματα, αιώρες, πίνακες, καρέκλες για ενήλικες που βρίσκονται πολύ χαμηλά στο έδαφος. Η ιδέα είναι ότι η χρήση ενός αντισυμβατικού χώρου μπορεί να βοηθήσει στην τόνωση καινοτόμων σκέψεων. Αλλά πολλά εξαρτώνται από το προφίλ του πονήματος.
Σε ένα πείραμα που διεξήχθη από τον Manuel Sosa του INSEAD Business School και τον Sunkee Lee του Carnegie Mellon University, δόθηκε στους συμμετέχοντες ένα φύλλο χαρτί με 40 κύκλους και τους ζητήθηκε να σχεδιάσουν αντικείμενα του πραγματικού κόσμου που περιείχαν αυτό το σχήμα. Οι άνθρωποι που είχαν τοποθετηθεί σε έναν αντισυμβατικό χώρο εργασίας είχαν χειρότερες επιδόσεις από εκείνους που βρίσκονταν σε ένα τυπικό γραφείο, επειδή κολλούσαν στα κυκλικά αντικείμενα που βρίσκονταν κοντά τους (τα πήγαν καλύτερα από εκείνους που εργαζόταν σε αίθουσες διαχωρισμένων γραφείων σε τεστ που το περιβάλλον δεν μπορούσε να ασκήσει επιρροή).
Οι ομαδικές δραστηριότητες έχουν κι αυτές τη θέση τους: ονομάζεται κόλαση. Ωστόσο, οι απεγνωσμένες προσπάθειες πυροδότησης της δημιουργικότητας μπορεί να είναι αυτοκαταστροφικές, με τον ίδιο τρόπο που όταν λέτε στον εαυτό σας ότι πρέπει να κοιμηθείτε, είναι βέβαιο ότι θα μείνετε ξύπνιοι. Πολλά στοιχεία δείχνουν ότι το να μην κάνετε απολύτως τίποτα είναι μια καλύτερη επιλογή. Αφήνοντας το μυαλό να περιπλανηθεί είναι ένας καλός τρόπος για να ξεκλειδώσετε λαμπρές ιδέες. Ο Aaron Sorkin, ένας διάσημος συγγραφέας σεναρίων, έκανε ντους πολλές φορές την ημέρα ως τρόπο να ξεπεράσει το συγγραφικό μπλοκάρισμα.
Η ίδια η ανία μπορεί να είναι ένα χρήσιμο κίνητρο για έμπνευση. Σε μια μελέτη που παρουσιάστηκε το 2013 οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που είχαν αντιγράψει τηλεφωνικούς αριθμούς -ή, ακόμα καλύτερα, απλώς τους είχαν διαβάσει- πριν από τη συμμετοχή τους σε ένα τεστ δημιουργικότητας, είχαν καλύτερες επιδόσεις από εκείνους που δεν είχαν αντιγράψει. Η πλήξη, θεωρούσε ο Friedrich Nietzsche, είναι εκείνη η δυσάρεστη «νηνεμία» της ψυχής που προηγείται ενός ευτυχισμένου ταξιδιού και ενός λυτρωτικού ανέμου. Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από την πλήξη για να σε κάνει να γράψεις, συμφωνούσε η νεαρή Άγκαθα Κρίστι. Ίσως θα μπορούσε να είχε πετύχει πολύ περισσότερα αν είχε ένα πουφ, μερικά Lego και λίγο μπάφο. Ή, τελικά, η δημιουργικότητα να μη χρειάζεται καθόλου τέτοια στερεότυπα.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
