THEPOWERGAME
Με τις οικονομίες της Ευρώπης να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο ύφεσης στους πρώτους μήνες του 2023, αυτή της Ιταλίας είναι η πλέον ευάλωτη όσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (EKT) προχωρά σε μεγαλύτερη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής μέσα από την αύξηση των επιτοκίων και τη μείωση των νέων τοποθετήσεων σε κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης.
Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει έρευνα των Financial Times, όπου προκύπτει πως εννέα στους 10 οικονομολόγους που συμμετείχαν σε αυτήν θεωρούν πως τα ιταλικά ομόλογα είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένα στον κίνδυνο μαζικών ρευστοποιήσεων θέσεων εάν επικρατήσει νευρικότητα στις αγορές.
Από τον ερχόμενο Μάρτιο, η ΕΚΤ θα ξεκινήσει τη μείωση των νέων τοποθετήσεων σε ομόλογα της Ευρωζώνης – με κεφάλαια από τίτλους που έχουν λήξει- κατά 15 δισ. ευρώ ανά μήνα. Απώτερος στόχος είναι να αποσύρει σταδιακά την άπλετη ρευστότητα που χορήγησε στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης για την καταπολέμηση της πανδημικής κρίσης, περιορίζοντας το τεράστιο χαρτοφυλάκιο ομολόγων, συνολικού ύψους 5 τρισ ευρώ.
Δυσάρεστη η σύσφιξη πολιτικής της ΕΚΤ
Κατά τη διάρκεια του 2022, οι αποδόσεις των ομολόγων αναρριχήθηκαν λόγω της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη που έφερε νέες προκλήσεις στην Ε.Ε. Οι τιμές στην πραγματική οικονομία οδηγήθηκαν στα ύψη, καθιστώντας επιβεβλημένη την αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, ενώ παράλληλα εκτροχιάστηκαν οι κρατικοί προϋπολογισμοί εξαιτίας ενός νέου κύματος επιδοτήσεων που χορηγήθηκαν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Σήμερα το κόστος δανεισμού της Ιταλίας κινείται στο 4,48% από το 1,36% που ίσχυε έναν χρόνο πριν.
Στα τέλη Δεκεμβρίου, η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζιόρτζια Μελόνι, εξέφρασε τη δυσφορία της αφού η ΕΚΤ προχώρησε αθροιστικά σε αύξηση του κόστους δανεισμού της Ευρωζώνης κατά 200 μονάδες βάσης από τον περσινό Ιούλιο για να δαμάσει τον υψηλό πληθωρισμό. Η Μελόνι τόνισε πως η ΕΚΤ θα πρέπει να αποφύγει τις επιλογές που υπονομεύουν τις οικονομίες της Ευρωζώνης αλλά συμπλήρωσε πως σέβεται την αυτονομία της.
Η Ιταλία έχει το υψηλότερο δημόσιο χρέος απ’ όλες τις οικονομίες της Ευρωζώνης. Κυμαίνεται στα 2,52 τρισ. ευρώ, με βάση τα περσινά στοιχεία. Το δημοσιονομικό έλλειμμα κινήθηκε στο 7,2% το 2021. Πέραν τούτου, η Ιταλία χαρακτηρίζεται από το ασταθές πολιτικό κλίμα, με τους αναλυτές να θεωρούν λάθος τις πρόωρες εκλογές που έλαβαν χώρα τον περσινό Σεπτέμβριο ύστερα από την παραίτηση του Μάριο Ντράγκι, πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη της ιταλικής κοινής γνώμης και των Βρυξελλών.
Παρόλα αυτά, η Τζιόρτζια Μελόνι, κατάθεσε έναν προϋπολογισμό που κέρδισε την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αλλά η προοπτική της ιταλικής οικονομίας, της υπ’ αριθμόν 3 στην Ευρωζώνη, δυσχεραίνεται μαζί με τις υπόλοιπες λόγω της ενεργειακής κρίσης που κλιμακώθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αρχές Δεκεμβρίου, η στατιστική υπηρεσία της χώρας (ISTAT) υποβάθμισε τις προβλέψεις για την ανάπτυξη της οικονομίας το 2023 στο 0,4% από 1,9% που είχε υπολογιστεί τον Ιούνιο.
«Τα προβλεπόμενα σενάρια χαρακτηρίζονται από τους κινδύνους που συσχετίζονται με περαιτέρω αυξήσεις στις τιμές, μια επιβράδυνση του διεθνούς εμπορίου και την επιμονή για περιοριστική νομισματική πολιτική», είχε αναφέρει η ISTAT. Ο Μουτζτάμπα Ράχμαν, επικεφαλής του Eurasia Group για την Ευρώπη, είχε τονίσει πως μια βαθύτερη του αναμενομένου ύφεση μπορεί να εντείνει ακόμη πιο πολύ τις πιέσεις για τις χώρες με υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα και υψηλό δημόσιο χρέος.