THEPOWERGAME
Η ραγδαία αύξηση των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, των λεγόμενων Airbnb, φαίνεται ότι είναι αυτή που οδήγησε στην αύξηση στην τουριστική ζήτηση, που παρατηρείται στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, το γεγονός ότι οι πληρότητες των ξενοδοχείων σημειώνουν μια μικρή μόνο βελτίωση δείχνει ότι τα Airbnb στο κέντρο της πόλης όχι μόνο κάλυψαν τη ζήτηση, αλλά ουσιαστικά τη δημιούργησαν, χωρίς ωστόσο τα ξενοδοχεία να χάνουν τους επισκέπτες που πάντα τα προτιμούσαν για τη διαμονή τους.
Πόσοι, όμως, τουρίστες της Αθήνας είναι τελικά αυτοί που προτιμούν τα ξενοδοχεία και πόσοι τη βραχυχρόνια μίσθωση;
Στο ερώτημα αυτό επιχειρεί να απαντήσει η έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) για λογαριασμό της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών, Αττικής και Αργοσαρωνικού, σε ό,τι αφορά τον κεντρικό τομέα της Αθήνας. Τη μελέτη «Η Φέρουσα Ικανότητα Τουριστικής Ανάπτυξης της Αθήνας» παρουσίασε ο επίκουρος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Γιώργος Σώκλης.
Η Φέρουσα Ικανότητα Τουριστικής Ανάπτυξης της Αθήνας
Με βάση την ανάλυση των δεικτών που αφορούν τη Φέρουσα Ικανότητα Τουριστικής Ανάπτυξης της Αθήνας, οι ξενοδοχειακές κλίνες (ανά πληθυσμό) φτάνουν στο 57%, ενώ οι κλίνες στα υπόλοιπα καταλύματα ανήλθαν σε 43%.
Ωστόσο, τα ξενοδοχεία του κέντρου της πόλης εξακολουθούν να απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος των τουριστών που φτάνουν στην Αθήνα. Συγκεκριμένα, το 80% των τουριστών κατευθύνεται στα ξενοδοχεία και το 20% στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ενώ μόλις το 23% των διανυκτερεύσεων πραγματοποιείται σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Δείκτες Φέρουσας Ικανότητας Τουριστικής Ανάπτυξης Αθήνας
Δείκτης | Σύνολο | Συμβολή Ξενοδοχειακών Καταλυμάτων | Συμβολή Λοιπών καταλυμάτων |
Δείκτης Τουριστικής Λειτουργίας (κλίνες/πληθυσμό) | 5,2 | 57% | 43% |
Δείκτης Τουριστικής Έντασης (αφίξεις/πληθυσμό) | 384,2 | 80% | 20% |
Δείκτης Τουριστικής Πυκνότητας (διανυκτερεύσεις/έκταση) | 26.688,0 | 77% | 23% |
Οι επενδύσεις σε καταλύματα στην Αθήνα
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, τα οποία ανέλυσε η μελέτη, κατά την περίοδο 2000-2021, οι ξενοδοχειακές μονάδες αυξήθηκαν κατά 25,2% στο σύνολο της επικράτειας, μειώθηκαν κατά 2,2% στην περιφέρεια της Αττικής και αυξήθηκαν κατά 9,3% στην Αθήνα.
Εξέλιξη Ξενοδοχειακού Δυναμικού 2000-2021
Συνεπώς, κατά την τελευταία 20ετία, το ξενοδοχειακό δυναμικό της Αττικής και της Αθήνας δεν ακολούθησε τους ρυθμούς αύξησης του συνόλου της χώρας.
Κατά την περίοδο 2015-2019, η μελέτη παρατηρεί ότι τα ξενοδοχειακά δωμάτια έχουν παραμείνει σχεδόν στάσιμα, ενώ τα δωμάτια βραχυχρόνιας μίσθωσης έχουν σημειώσει ραγδαία αύξηση, προκαλώντας έτσι την αύξηση του συνολικού αριθμού των δωματίων στην περιοχή της Αθήνας.
Διαχρονική Εξέλιξη Δωματίων στην Αθήνα 2015-2019
Μπορεί να πραγματοποιούνται επενδύσεις, αλλά αυτές αφορούν κυρίως την ανακαίνιση και τον εκσυγχρονισμό υπαρχόντων ξενοδοχειακών μονάδων. Κάτι που ασφαλώς είναι θετικό, μια και βελτιώνεται η ποιότητα του προσφερόμενου προϊόντος, όμως δεν αυξάνονται οι διαθέσιμες ξενοδοχειακές κλίνες. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι τα δωμάτια που ανήκουν στις δύο υψηλότερες κατηγορίες, 4 και 5 αστέρων, καταλαμβάνουν ένα μερίδιο που υπερβαίνει το 60% στο ξενοδοχειακό δυναμικό της Αθήνας.
Τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης αυξήθηκαν σημαντικά, με αποτέλεσμα να πλησιάζουν τον αριθμό ξενοδοχειακών δωματίων. Τον Σεπτέμβριο του 2022 λειτουργούσαν 12.165 καταλύματα τύπου Airbnb στην περιοχή της Αθήνας. Αυτά τα καταλύματα εκτείνονται κυρίως στις περιοχές Εμπορικό τρίγωνο, Κουκάκι – Μακρυγιάννη, Μουσείο – Εξάρχεια, Νεάπολη, Νέος Κόσμος, Αγίου Κωνσταντίνου, Ακρόπολη, Κολωνάκι, Θησείο, Κεραμεικός, Πετράλωνα, Κυψέλη, Σταδίου, Ζάππειο, Γκάζι.
Ωστόσο, η σύγκριση της ποσοστιαίας αύξησης δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστεί ανόμοια, καθώς το 2015 λειτουργούσαν μόλις 2.116 καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης στην Αθήνα και ο ρυθμός αύξησης είναι 475% έως το 2022. Ενώ το 2015 υπήρχαν 14.748 ξενοδοχειακά δωμάτια και το 2021 (δεν αναφέρονται στοιχεία του 2022) έφτασαν τα 17.561, σημειώνοντας αύξηση κατά περίπου 20%.
Πάντως, όπως παρατήρησε ο κ. Σώκλης, «το τουριστικό προϊόν της χώρας φαίνεται ότι βρίσκεται στο στάδιο της ωρίμανσης, ενώ στην περιοχή της Αθήνας τα τελευταία χρόνια έχει γίνει υπέρβαση των βέλτιστων ορίων τουριστικής ανάπτυξης, λόγω του ότι συγκεντρώνεται ένας μεγάλος αριθμός διανυκτερεύσεων σε λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αυτή η εξέλιξη οφείλεται στη μεγάλη αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες καταλύματος τα τελευταία χρόνια, η οποία καλύφθηκε σε συντριπτικό ποσοστό μέσω της ραγδαίας εξάπλωσης καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης. Αντιθέτως, η κάλυψη της αυξημένης ζήτησης από πλευράς των ξενοδοχείων έγινε μέσω της αξιοποίησης του πλεονάζοντος δυναμικού και όχι με τη δημιουργία νέων μονάδων. Εκτιμούμε ότι οι συνθήκες είναι ώριμες για μια συζήτηση για ένα νέο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης, το οποίο θα ανανεώσει το τουριστικό προϊόν της χώρας πριν αυτό παρακμάσει».
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της ΕΞΑΑΑ, Λαμπρινή Καρανάσιου-Ζούλοβιτς, «το ζητούμενο είναι “τι θέλουμε για την Αθήνα τελικά;”. Πρέπει να το σκεφτούμε… Θέλουμε ανεξέλεγκτη δημιουργία κλινών με τον κίνδυνο να μείνουν κενές; Ή επιθυμούμε μια στρατηγική ανάπτυξη η οποία θα μας διασφαλίσει βιωσιμότητα και μια ορθή εξέλιξη σε όλα τα επίπεδα;».
Σε ό,τι αφορά στην πορεία της κίνησης στην Αθήνα, όπως τονίστηκε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης και με βάση τα πρόσφατα στοιχεία Νοεμβρίου, το 11μηνο για την Αθήνα έκλεισε με αρνητικό πρόσημο και συγκεκριμένα με (-)11% σε ό,τι αφορά στη Μέση Πληρότητα, με +1,1% στο Έσοδο ανά Διαθέσιμο δωμάτιο (RevPAR) και μικρή αύξηση της τάξης του 14,7% στη Μέση Τιμή Δωματίου (ADR) – μη ικανή να καλύψει τις ολοένα και μεγαλύτερες ανάγκες και υποχρεώσεις των 12μηνης λειτουργίας ξενοδοχείων της Αθήνας.