THEPOWERGAME
Ποιοι είναι οι βασικοί προορισμοί των σιτηρών της Ουκρανίας μετά Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας, δηλαδή της συμφωνίας Μόσχας-Κιέβου που επιτεύχθηκε τον περασμένο Ιούλιο χάρις στη διαμεσολάβηση του ΟΗΕ και της Τουρκίας; Η πλειοψηφία των φορτίων από τα τρία κυριότερα λιμάνια στη νότια Ουκρανία πορεύτηκε, κυρίως, στην Ισπανία, την Κίνα, την Τουρκία, την Ιταλία και την Ολλανδία, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ.
Πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς σίτου από την Ουκρανία ήταν η Αίγυπτος, η Ινδονησία και το Μπαγκλαντές. Μάλιστα, η συνολική αγροτική παραγωγή της Ουκρανίας έπαιζε καίριο ρόλο στην επισιτιστική ασφάλεια της Αφρικής και της Ασίας, με το 90% των εξαγωγών σίτου να πορεύονται σε ορισμένες από τις πιο μη προνομιούχες περιοχές του κόσμου.
Παράγοντες των αγορών τονίζουν πως από τον Αύγουστο δόθηκε προτεραιότητα στην εκπλήρωση συμβολαίων που είχαν συναφθεί πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου. Επιπροσθέτως ορισμένες χώρες όπως η Τουρκία λειτουργούν ως μεσάζοντες ως προς την επεξεργασία των τροφίμων, με ανεπτυγμένη αλευροβιομηχανία. Η Ισπανία έχει ισχυρή κτηνοτροφία, αποτελώντας τον βασικότερο προμηθευτή χοιρινού κρέατος στην Κίνα. Πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Ισπανία προμηθεύονταν το 20% των εισαγόμενων δημητριακών από την Ουκρανία και μπορούσε να καλύπτει τις ανάγκες της για την παραγωγή κτηνοτροφών.
Εξαγωγές σιτηρών 12 εκατ. μ.τ. έναντι των 20 εκατ. που είχαν εγκλωβιστεί από τη ρωσική εισβολή
Από τον Αύγουστο μέχρι και την περασμένη εβδομάδα, η οι εξαγωγές καλαμποκιού από την Ουκρανία ξεπέρασαν τους 4,8 εκατ. μετρικούς τόνους. Η Ουκρανία, αναπλήρωσε, παράλληλα, εξαγωγές έως και 3,4 εκατ. μ.τ σιταριού, καταδεικνύοντας το μέγεθος της αποσταθεροποίησης που επέφερε η ρωσική εισβολή στις διεθνείς αγορές τροφίμων. Εδώ και ένα τετράμηνο έχουν αποχωρήσει συνολικά από την Ουκρανία πάνω από 12 εκατ. τόνοι αγροτικών εμπορευμάτων, συμπεριλαμβανομένου ηλιέλαιου και κραμβέλαιου.
Πριν την πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας παρέμεναν εγκλωβισμένοι στην Ουκρανία πάνω από 20 εκατ. τόνοι σιτηρών, προκαλώντας έντονες διακυμάνσεις στο κόστος των τροφίμων. Μετά τη σύναψη της συμφωνίας των σιτηρών μεταξύ Μόσχας-Κιέβου υπήρξε αποκλιμάκωση των τιμών στα βασικά αγροτικά εμπορεύματα, με την τιμή του σιταριού να κινείται σήμερα στα 7,6 δολάρια το μπούσελ από τα 12 και πλέον δολάρια στα μέσα Μάιου.
Πάνω από 2 εκατ. τόνοι σε σιτηρά με προορισμό την Ισπανία
Ο μεγαλύτερος όγκος των εξαγωγών κατευθύνθηκε στην Ισπανία με συνολικά φορτία άνω των δυο εκατ. μετρικών τόνων από τον Αύγουστο μέχρι και την περασμένη εβδομάδα. Στην Τουρκία πορεύτηκαν συνολικά φορτία άνω των 1,6 εκατ. τόνων.
Προς την Κίνα και την Ιταλία υπολογίζεται πως έχουν κινηθεί απευθείας περίπου 1,5 και 1,1 εκατ. μετρικοί τόνοι, αντίστοιχα, ενώ στην Ολλανδία αναλογούν λίγο έως πολύ 832 χιλιάδες μ.τ, σύμφωνα με την επίσημη σελίδα της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας. Παράλληλα στη Νότια Κορέα έχουν αποσταλεί πάνω 325 χιλιάδες μετρικοί τόνοι, στη Λιβύη 233 χιλιάδες μ.τ., στην Τυνησία περίπου 208 χιλιάδες μ.τ. και στην Κένυα σχεδόν 105 χιλιάδες μ.τ.
BBC: Το 44% σε χώρες υψηλού εισοδήματος
Πιο συγκεκριμένα, το 44% των σιτηρών από την Ουκρανία κατευθύνθηκε σε χώρες υψηλού εισοδήματος και το 30% σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, όπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα του BBC. Το γεγονός αυτό δημιούργησε πρόσφορο έδαφος για την άσκηση κριτικής από το Κρεμλίνο, το οποίο απέκρουσε ισχυρισμούς της Δύσης πως μια συμφωνία για την επανέναρξη των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων από την Ουκρανία ήταν απαραίτητη για να αποφευχθεί η κορύφωση της επισιτιστικής κρίσης στον φτωχό κόσμο.
Εντούτοις μετά την Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας αναχαιτίστηκε η άνοδος των τιμών τροφίμων, η οποία ναι μεν ξεκίνησε από τις καθυστερήσεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες εν μέσω της πανδημίας πλην όμως κορυφώθηκε δραματικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Αύγουστο είχαν σταματήσει οι εξαγωγές σιτηρών από την Οδησσό, το Τσορντομόρσκ και το Pivdennyi/Yuzhhy στη νότια Ουκρανία.
Παράλληλα η Μόσχα προχώρησε τον περασμένο Μάρτιο, λίγο μετά την εισβολή των στρατευμάτων της στη γειτονική χώρα, σε προσωρινή αναστολή των πωλήσεων δικών της σιτηρών και λιπασμάτων, εντείνοντας την αποσταθεροποίηση των αγορών τροφίμων.
Η Ουκρανία με τη Ρωσία αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής σιταριού και καλαμποκιού, ενώ η Ρωσία με τη Λευκορωσία παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεθνείς αγορές λιπασμάτων. Προς στιγμήν οι ανοδικές τάσεις επανήλθαν στις τιμές του σιταριού και του καλαμποκιού διότι δεν ήταν βέβαιο εάν η Ρωσία θα συμφωνούσε με την παράταση της συμφωνίας που έληγε στις 19 Νοεμβρίου. Τελικά, όμως, η Μόσχα συναίνεσε στην ισχύ της συμφωνίας για τουλάχιστον ακόμη 120 ημέρες.