THEPOWERGAME
Τα δεδομένα άλλαξαν άρδην για τις τράπεζες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, με τις καταθέσεις να «απενοχοποιούνται» ύστερα από μια περίοδο που θεωρούνταν ανώφελες ή ακόμη και ανεπιθύμητες λόγω των σχεδόν μηδενικών ή και αρνητικών επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών.
Στην Ελβετία, η UBS και η Credit Suisse χρέωναν προ τριετίας πελάτες με καταθέσεις άνω των 2 εκατ. ελβετικών φράγκων έως και 0,75% μόνον και μόνον για να διατηρούν τα χρήματά τους εκεί. Πέρσι, όταν το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ήταν αρνητικό και οι καταθέσεις αυξήθηκαν λόγω των lockdown της πανδημίας, οι Deutsche Bank και Commerzbank είχαν ενημερώσει τους πελάτες πως θα πλήρωναν ετήσιο επιτόκιο 0,5% εάν ήθελαν να διατηρούν μεγάλες καταθέσεις. Στις ΗΠΑ, οι τράπεζες αποθάρρυναν τις επιχειρήσεις να κρατούν κεφάλαια σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου, προσφέροντας όσο το δυνατόν χαμηλά επιτόκια, σημειώνουν αναλυτές στους Financial Times και το Bloomberg.
Τα επιτοκιακά περιθώρια, δηλαδή η διαφορά ανάμεσα στα επιτοκιακά έσοδα (από δάνεια) και τα επιτοκιακά έξοδα (από καταθέσεις), είχαν συρρικνωθεί επί σειρά ετών λόγω της χαλαρής νομισματικής πολιτικής από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και έπειτα. Παράλληλα, όμως, ήταν υποτονικές οι πληθωριστικές πιέσεις, διατηρώντας σε χαμηλά επίπεδα την πραγματική αύξηση των μισθών. Μετά την πανδημία και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός έχει επανέλθει στο υψηλό 40ετίας σε ΗΠΑ και Βρετανία, ενώ έχει φθάσει σε ιστορικό υψηλό στην Ευρωζώνη. Αντιμέτωπες με αλματώδεις ανατιμήσεις, οι κεντρικές τράπεζες προχωρούν επιθετικά σε μεγάλες αυξήσεις των βασικών επιτοκίων.
Διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες
Στις ΗΠΑ, μάλιστα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) έχει αυξήσει το κόστος δανεισμού πάνω 300 μονάδες βάσης. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προτίθεται να επαναλάβει μια αύξηση της τάξεως των 75 μονάδων βάσης επί δεύτερη διαδοχική συνεδρίαση αυτήν την εβδομάδα. Ήδη το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων έχει ήδη αναρριχηθεί από -0,50% στο 0,75% εντός του 2022. H Τράπεζα της Αγγλίας έχει αναπροσαρμόσει επτά φορές προς τα πάνω το βασικό της επιτόκιο στο 2,25%. Παράλληλα όλες αναδιπλώνουν τα τεράστια χαρτοφυλάκια ομολόγων που έχουν συσσωρεύσει από τη δευτερογενή αγορά, μειώνοντας ή παγώνοντας νέες τοποθετήσεις.
Στερούμενες, παράλληλα, την άφθονη ρευστότητα που παρείχαν τα αποκαλούμενα ποσοτικά μέτρα χαλάρωσης των κεντρικών τραπεζών, οι εμπορικές τράπεζες διεκδικούν ρευστό από καταθέσεις ενώ τα επιτόκια που χρεώνουν στις χορηγήσεις δανείων είναι υψηλότερα. Σημειωτεόν δε πως το κόστος εξυπηρέτησης των δανείων αυξάνεται ταχύτερα από τα επιτόκια των καταθέσεων.
ΗΠΑ: μεγάλη αύξηση εσόδων από τόκους
Στις ΗΠΑ, οι εμπορικές τράπεζες επιδιώκουν να προσφέρουν όσο το δυνατόν πιο ελκυστικά προϊόντα για να προσελκύσουν κεφάλαια. Στα μέσα Οκτωβρίου, η Apple ανακοίνωσε συνεργασία με την Goldman Sachs, προσφέροντας στους κατόχους πιστωτικών καρτών τη δυνατότητα να έχουν καταθέσεις με υψηλό επιτόκιο χωρίς καμία προμήθεια.
H JPMorgan ανακοίνωσε ιστορικά υψηλά κέρδη χάρις στα υψηλότερα επιτόκια δανείων. Τα καθαρά έσοδα από τόκους διαμορφώθηκαν στα 17,6 δισ δολάρια το γ΄ τρίμηνο. Παρομοίως η Bank of America δημοσιοποίησε τα υψηλότερα τριμηνιαία έσοδα από τόκους της τελευταίας δεκαετίας, φθάνοντας τα 13,8 δισ δολάρια. Υψηλά έσοδα από τόκους είχαν επίσης οι Morgan Stanley και Citigroup, αλλά η συνολική κερδοφορία τους διολίσθησε κατά 29% και 25%, αντίστοιχα, από πέρσι λόγω των φτωχών επιδόσεων από την επενδυτική τραπεζική. Παρομοίως, τα καθαρά κέρδη της JPMorgan ήταν χαμηλότερα κατά 17% το γ΄ τρίμηνο σε σχέση με έναν χρόνο πριν.
UBS: πτώση καθαρών κερδών το γ΄ τρίμηνο
Οπότε τα υψηλότερα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών δεν αποτελούν από μόνα τους τη χρυσή συνταγή για την κερδοφορία των τραπεζών. Μολονότι, παραδείγματος χάριν, ο ελβετικός όμιλος UBS παρουσίασε αύξηση της τάξεως του 38% των καθαρών εσόδων από τόκους στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού για το γ΄ τρίμηνο, τα καθαρά κέρδη της περιόδου υποχώρησαν κατά 24% στα 1,7 δισ δολάρια λόγω της μεγάλης αναταραχής που επικρατεί στις αγορές. «Οι πελάτες είναι προβληματισμένοι για τον επίμονο πληθωρισμό, τις αυξημένες τιμές ενέργειας, τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις μακροχρόνιες επιπτώσεις από την πανδημία» σημείωσε ο Ραλφ Χάμερς, διευθύνων σύμβουλος της UBS.
ΕΚΤ: αίνιγμα οι προθέσεις για τη διαχείριση του ζητήματος των TLTROs
Στο μεταξύ, η ΕΚΤ προσπαθεί να περιορίσει το όφελος που αποκομίζουν οι τράπεζες της Ευρωζώνης με το να παρκάρουν κεφάλαια από τα προγράμματα φθηνών δανείων TLTROs. Το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων κινείται πια σε θετικό πρόσημο ενώ οι τράπεζες έλαβαν από την ΕΚΤ πιστώσεις εν μέσω πανδημίας με αρνητικό επιτόκιο.
Πηγές της ΕΚΤ υπολογίζουν πως το όφελος για τις τράπεζες της Ευρωζώνης μπορεί να φθάσει έως και 40 δισ ευρώ, ετησίως, από αυτήν τη διαφορά, με το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων να εκτιμάται πως θα κινηθεί στο 2% μέχρι τα τέλη του έτους. Είναι ένα ζήτημα που αναμένεται να συζητηθεί στη συνεδρίαση της Πέμπτης αν και τα περιθώρια ευελιξίας της ΕΚΤ είναι περιορισμένα.