Η Βρετανία πληρώνει το βαρύ τίμημα του Brexit

Χρήστος Κίσσας

PhD in Finance, συγγραφέας του «Green Finance»

Η στερλίνα ανεβαίνει κάθε φορά που φουντώνουν οι φήμες για παραίτηση της Λιζ Τρας (την οποία οι περισσότεροι θεωρούν δεδομένη και θέμα χρόνου). Είναι πλέον προφανές ότι το παγκόσμιο οικονομικό κραχ, δηλαδή η κατάρρευση της εμπιστοσύνης στις αγορές, όταν και αν γίνει, θα ξεκινήσει με αφορμή τις εξελίξεις στην Αγγλία. Οι αφελείς θεώρησαν ότι κάνοντας ένα Brexit όλα τους τα προβλήματά θα λύνονταν ως δια μαγείας. Η Βρετανία θα γινόταν φορολογικός παράδεισος, η κοινοτική συνδρομή θα πήγαινε στο εθνικό σύστημα υγείας, τα imperial units θα αντικαθιστούσαν τα μετρικά, ώστε να ικανοποιούνταν οι ηλικιωμένοι κλπ. Τελικά όλα αυτά αποδείχτηκαν αυταπάτες. Όχι μόνο φορολογικός παράδεισος δεν έγινε η Βρετανία αλλά μόλις μίλησαν για μείωση των φόρων το νόμισμα κατέρρευσε· (γιατί άραγε δεν αποφάσιζαν παράλληλα με τις μειώσεις φόρων και μείωση των κρατικών δαπανών, αλλά προτίμησαν τη δανειακή χρηματοδότηση του ελλείμματος;) Γενικά έγινε εμφανές ότι τα προβλήματα είναι πολύ βαθύτερα από την απλή συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν λύνονται από δημαγωγούς πολιτικούς που περιφέρονται με ένα τσαμπί μπανάνες και λένε ότι το μέγεθός τους ορίζεται από τη «γραφειοκρατία των Βρυξελλών». Οι Βρυξέλλες μπορεί να έχουν ευθύνη για πολλά πράγματα, αλλά όχι για την παρακμή της βιομηχανικής μηχανής της κάθε χώρας και ειδικά των πρώτων χωρών της βιομηχανικής επανάστασης. Η κριτική προς την ΕΕ πρέπει να είναι ουσιαστική, στοχευμένη και αληθής· τα ψέματα μπορεί να δημιουργούν μια παροδική ευφορία στους αποδέκτες τους αλλά δεν έλυσαν ποτέ κανένα πρόβλημα.

Φυσικά, η παρούσα κρίση δεν οφείλεται αποκλειστικά στο Brexit, αλλά είναι στενά συνδεδεμένη με αυτό. Η χώρα είναι εδώ και πολλά χρόνια σε μια ιδιάζουσα οικονομική κατάσταση, με τη βιομηχανία της αποδυναμωμένη και σχεδόν εξ’ ολοκλήρου σε ξένη ιδιοκτησία, με έντονες εισοδηματικές και κοινωνικές διαφορές, με ένα εθνικό σύστημα υγείας σε πολύ άσχημη κατάσταση, (θυμόμαστε πολύ πριν το κόβιντ, όταν οι αρχές έκαναν έκκληση στους φοιτητές της ιατρικής να κάνουν βάρδιες στα δημόσια νοσοκομεία διότι δεν υπήρχαν γιατροί) κλπ. Το Brexit όξυνε όλα τα παραπάνω και δημιούργησε διασπαστικές τάσεις στη βρετανική κοινωνία. Επικράτησαν οι πιο γελοίοι πολιτικοί, με επιχειρήματα το ποιός είναι πιο «πατριώτης» και ποιος θα εφαρμόσει την πιο σκληρή στάση έναντι των Ευρωπαίων, το εμπόριο με την ΕΕ υποχώρησε, οι δημόσιες υπηρεσίες ασχολήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά με την υλοποίηση του Brexit, η Σκωτία θέλει νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της και την επανασύνδεση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με δυο λόγια, τα έκαναν θάλασσα.

Η περίπτωση της Βρετανίας θα παραμείνει στην Ιστορία ως το πιο ηχηρό παράδειγμα των επιπτώσεων της δημαγωγίας και του άκρατου λαϊκισμού από ανεύθυνους πολιτικούς, με την καταστροφική συνδρομή του λαϊκού τύπου.