THEPOWERGAME
Η απόφαση του ΟΠΕΚ+ για μείωση της ημερήσιας παραγωγής κατά δυο εκατομμύρια βαρέλια την περασμένη Τετάρτη μπορεί να ερμηνευτεί με πολλαπλούς τρόπους. Άμεσος στόχος του ΟΠΕΚ+ είναι να διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα οι τιμές του πετρελαίου. Πράγματι, το πετρέλαιο μπρεντ στο Λονδίνο και το αργό στις ΗΠΑ κατέγραψαν εβδομαδιαία άνοδο της τάξεως του 11%, υπερβαίνοντας τα 94 και 88 δολάρια, το βαρέλι, αντίστοιχα. Aν και οι τιμές παραμένουν χαμηλότερες τουλάχιστον 25% από τα υψηλά επίπεδα που σημειώθηκαν στις αρχές του περασμένου Μαρτίου, όταν η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είχε μόλις ξεκινήσει, η Goldman Sachs εκτιμά πως το πετρέλαιο μπρεντ θα κινηθεί στα 104 δολάρια το βαρέλι το υπόλοιπο του 2022 και στα 110 δολάρια το 2023.
Όσο η Δύση και η παγκόσμια οικονομία προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στο δυσθεώρητο ενεργειακό κόστος, τον συνεπακόλουθο πληθωρισμό και την αναγκαία σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, ο ΟΠΕΚ+ κατοχύρωσε μια ακόμη φορά τη θέση του στις διεθνείς αγορές. Προχώρησε στη μεγαλύτερη μείωση της ημερήσιας παραγωγής από τον Μάρτιο του 2020, δρομολογώντας τη μείωση της παγκόσμιας προσφοράς κατά 2% από τον Νοέμβριο, όταν η ρήξη των σχέσεων ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία έχει προκαλέσει μεγάλη ενεργειακή ανασφάλεια στην Ευρώπη.
Η περιοδεία του Τζο Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή και τα στρατηγικά αποθέματα των ΗΠΑ
Οπότε η περιοδεία του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν, στη Μέση Ανατολή το καλοκαίρι δεν επηρέασε τις αποφάσεις του ΟΠΕΚ+, ο οποίος περιλαμβάνει τα 13 κράτη-μέλη του ΟΠΕΚ και 11 ακόμη χώρες με πρωταγωνιστικό παράγοντα τη Ρωσία. Υπενθυμίζουμε πως μετά τη συνάντηση με τον πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, στα μέσα Ιουλίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε δηλώσει πως ανέμενε στη λήψη «περαιτέρω μέτρα» για την αύξηση της παραγωγής τις επόμενες εβδομάδες. Όμως η Σαουδική Αραβία -η οποία είχε χαρακτηριστεί από τον Τζο Μπάιντεν ως κράτος «παρίας» μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι τον Οκτώβριο του 2018- κινείται πια εμφανώς στην αντίθετη κατεύθυνση.
Αλλαγή γεωπολιτικών ισορροπιών εν όψει ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ
Μάλιστα φαίνεται πως η Σαουδική Αραβία, το ισχυρότερο κράτος-μέλος του ΟΠΕΚ, συμπορεύεται με τη Μόσχα σε μια περίοδο που ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, εντείνει τις στρατιωτικές επιθέσεις στην νοτιοανατολική Ουκρανία. Μολονότι το Ριάντ και ο ΟΠΕΚ απέδωσαν την επικείμενη μείωση της προσφοράς στη χαμηλή πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, η απόφαση της περασμένης Τετάρτης καταδεικνύει μια αλλαγή γεωπολιτικών ισορροπιών σε μια περίοδο που ελλοχεύει κίνδυνος ύφεσης όχι μόνον στην Ευρώπη αλλά παγκοσμίως.
Πολιτικοί αναλυτές των Financial Times παρατηρούν πως η μείωση της παραγωγής του ΟΠΕΚ+ ελήφθη πέντε εβδομάδες πριν τις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, όπου οι τιμές των καυσίμων επηρεάζουν την κοινή γνώμη και άρα τις ισορροπίες στο Κογκρέσο. Ο Λευκός Οίκος δεν έκρυψε την απογοήτευση του και περιέγραψε την απόφαση αυτή «περιττή και αδικαιολόγητη», εξετάζοντας το ενδεχόμενο νέων πωλήσεων από τα στρατηγικά αποθέματα των ΗΠΑ. Από τα αποθέματα αυτά έχουν ήδη διοχετευθεί 200 εκατ. βαρέλια το τελευταίο έτος προκειμένου να αποδυναμωθούν οι υψηλές τιμές.
Αντίθετες δυνάμεις: Μείωση παραγωγής από ΟΠΕΚ+ και πλαφόν των G7 στο ρωσικό πετρέλαιο
Επιπροσθέτως, ο ΟΠΕΚ+ μειώνει τη διεθνή προσφορά πετρελαίου ενόσω οι G7, τα επτά ισχυρότερα κράτη του ανεπτυγμένου κόσμου προωθούν την επιβολή διεθνούς πλαφόν στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου. Τέλη Σεπτεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε επίσημα το πλαφόν στο πλαίσιο του όγδοου πακέτου κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας, το οποίο αποδέχτηκαν τα κράτη-μέλη την περασμένη εβδομάδα. Θεωρητικά, απαραίτητη προϋπόθεση για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου δια θαλάσσης σε τρίτες χώρες και την ασφαλιστική κάλυψη των φορτίων αυτών θα είναι η αποδοχή του πλαφόν, το οποίο δεν έχει καθοριστεί ακόμη.
Το ζητούμενο είναι να μειωθούν τα πετρελαϊκά έσοδα της Μόσχας ώστε να μην μπορεί να χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία και όχι να σταματήσουν ολοσχερώς οι εξαγωγές από τη Ρωσία, η οποία έχει τη 2η μεγαλύτερη παραγωγή μετά τις ΗΠΑ. Η Ουάσινγκτον, στο μεταξύ, επιχειρεί να πείσει όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες να υιοθετήσουν το πλαφόν στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου, υπολογίζοντας πως 50 από τις μεγαλύτερες αναδυόμενες αγορές μπορούν να εξοικονομήσουν έως και 160 δισ. δολάρια σε διάστημα 12μήνου άπαξ και εφαρμοστεί. Παράλληλα, η ΕΕ θέτει εμπάργκο στο 90% των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου από τις αρχές Δεκεμβρίου.
Όλα τα προαναφερόμενα μέτρα της Δύσης, από τα σχέδια για το ανώτατο όριο στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου μέχρι την απελευθέρωση ενός πρωτοφανούς όγκου από τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου εκ μέρους των ΗΠΑ, καταδεικνύουν τα συγκρουόμενα συμφέροντα με τον ΟΠΕΚ+. Η πρόσφατη απόφαση του ΟΠΕΚ+ έρχεται σε μια φάση που η Δύση επισπεύδει τις προσπάθειες για μεγαλύτερη ενεργειακή αυτονομία. Το κόστος ενέργειας είναι τόσο υψηλό που μακροπρόθεσμα γίνεται μη βιώσιμο για τις κοινωνίες της Δύσης.