THEPOWERGAME
Όσο επανασχεδιάζεται ο ενεργειακός χάρτης της Ευρώπης, κάθε χώρα-μέλος της ΕΕ επιδιώκει να θωρακίσει τα συμφέροντα της, είτε ως αγοραστής, είτε ως προμηθευτής, παρά τις εξαγγελίες των κυβερνώντων για τη χάραξη κοινής στρατηγικής. Με τις γεωπολιτικές εντάσεις ανάμεσα στην ΕΕ και τη Μόσχα να κλιμακώνονται και να οξύνεται έτσι η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, τα σχέδια κατασκευής του αγωγού «MidCat» (Μidi Catalonia) για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Καταλονία στη νότιο-δυτική Γαλλία επανήλθαν στην επιφάνεια αφού είχαν παγώσει το 2019.
Τότε, το έργο απορρίφθηκε από τις αρμόδιες αρχές της Γαλλίας και της Ισπανίας επειδή δεν ανταποκρίνονταν στις ανάγκες της αγοράς εκείνη την εποχή παρά την υποστήριξη που είχε εκδηλωθεί από την ΕΕ Σήμερα οι συνθήκες έχουν αλλάξει άρδην. Με τη Ρωσία να έχει διακόψει τις ροές από τον αγωγό Nord Stream 1, η Γερμανία μαζί με τις χώρες της Ιβηρικής χερσονήσου ασκούν πιέσεις στη Γαλλία να δώσει το πράσινο φως για την ολοκλήρωση του αγωγού.
Εκτός της Μαδρίτης, η Πορτογαλία συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις καθώς επωφελείται από τον αγωγό μέσω διασύνδεσης με την Ισπανία. Μετά από πρόσφατη συνάντηση με τον αρμόδιο υφυπουργό της Γαλλίας για την Ευρώπη Λόρενς Μπουν, ο Πορτογάλος ομόλογος του Tιάνγκο Αντούνες δήλωσε πως «έχουν την προθυμία να εξετάσουν εκ νέου το ζήτημα αφού άκουσαν τα επιχειρήματα της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Γερμανίας».
Η αποστασιοποίηση του Παρισιού από τον MidCat
Όμως, εκτός από τις αντιδράσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων στη Γαλλία που αντιστέκονται στην περαιτέρω εκμετάλλευση ορυκτών καυσίμων για ενέργεια, το Παρίσι είναι επιφυλακτικό λόγω του ανταγωνισμού που θα επιφέρει ο αγωγός MidCat στον εγχώριο ενεργειακό κλάδο. Ένα από τα επιχειρήματα του Παρισιού είναι πως υπάρχουν ήδη δυο αγωγοί που συνδέουν τη Γαλλία με την Ισπανία που δεν αξιοποιούνται επαρκώς. Ειδήμονες επισημαίνουν, όμως, πως αυτό ίσχυε πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου από το Κρεμλίνο ως γεωπολιτικό όπλο εναντίον της Ευρώπης. Σήμερα η εξασφάλιση προμηθειών ενέργειας για ερχόμενο χειμώνα αλλά και το μεσοπρόθεσμο μέλλον έχει μετατραπεί σε αγώνα δρόμου για τις κυβερνήσεις.
Μολονότι η Γαλλία ήταν κάποτε η χώρα με τις μεγαλύτερες εξαγωγές ενέργειας στην Ευρώπη, ενδεχομένως φέτος να μην καταφέρει να καλύψει ούτε τις ανάγκες των πολιτών της καθώς σχεδόν το ήμισυ των πυρηνικών αντιδραστήρων βρίσκονται σε φάση συντήρησης. Αν και η κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν δεν έχει διαφωνήσει ευθέως με τον MidCat, είχε υποστηρίξει από τον περασμένο μήνα πως οι νέοι τερματικοί σταθμοί στη βόρεια και ανατολική Ευρώπη θα κατασκευαστούν ταχύτερα και με χαμηλότερο κόστος. Προ ημερών, ο πρόεδρος Μακρόν είπε πως είναι «εντελώς λανθασμένη» η πεποίθηση πως ο MidCat μπορεί να συνεισφέρει στην επίλυση των ενεργειακών προβλημάτων της Ευρώπης.
Υποστήριξη του MidCat από τον Σολτς, έτοιμος μέχρι το 2023 λέει η Ισπανία
Μέχρι πρότινος, η Ισπανία υπολόγιζε πως ο Midcat, ο οποίος θα διέρχεται των Πυρηναίων, χρειάζεται μια πενταετία για να ολοκληρωθεί αλλά τελευταία δεσμεύτηκε πως οι εργασίες μπορούν να ολοκληρωθούν το 2023. Από την πλευρά της Γερμανίας, ο καγκελάριος, Όλαφ Σόλτς, είχε πει πως η «υφιστάμενη κρίση» καθιστά ξεκάθαρη την ανάγκη για ευρωπαϊκή συνεργασία στην ενέργεια. Μάλιστα, η κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ, ευελπιστεί στη χρηματοδότηση του έργου με κεφάλαια από την Ε.Ε, προσδιορίζοντας το συνολικό κόστος για την Ισπανία να ανέρχεται στα 375 εκατ. ευρώ. Η Γαλλία αξιολογεί το συνολικό κόστος του έργου τουλάχιστον στα 3 δισ. ευρώ.
Επτά τερματικούς σταθμούς διαθέτουν Ισπανία και Πορτογαλία
Η Ισπανία μαζί με την Πορτογαλία αποβλέπουν στην κατασκευή του MidCat διότι διαθέτουν συνολικά επτά τερματικούς σταθμούς LNG που θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τις ενεργειακές ανάγκες της δυτικής Ευρώπης. Ένας από αυτούς τους τερματικούς σταθμούς, ο μεγαλύτερος στην ηπειρωτική Ευρώπη, βρίσκεται στη Βαρκελώνη. Ένα ακόμη ισχυρό επιχείρημα από την πλευρά των χωρών της Ιβηρικής Χερσονήσου είναι πως ο MidCat θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την προώθηση της τεχνολογίας πράσινου υδρογόνου προς τη Βόρεια Ευρώπη, δίνοντας πιθανότατα πάτημα στις Βρυξέλλες για να χρηματοδοτήσουν το έργο. Είναι ένα αξιόλογο διαπραγματευτικό χαρτί δεδομένου ότι σήμερα η ΕΕ προσπαθεί να υποστηρίξει την «πράσινη ατζέντα» της ενώ τα κράτη-μέλη στρέφονται ξανά στα ορυκτά καύσιμα εν όψει του χειμώνα.
Ο επίμαχος αγωγός MidCat έχει τη δυνατότητα να ανοίξει τον δρόμο στη μεταφορά επτά δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, ετησίως, που αναλογεί περίπου το ένα πέμπτο της ετήσιας κατανάλωσης στην Ισπανία και σε επτά δεξαμενόπλοια LNG ανά μήνα. Η χωρητικότητα του είναι, σαφώς, μεγαλύτερη περίπου στα επτά με οκτώ δισ. κ.μ. που μεταφέρονται συνολικά από τους δυο υφιστάμενους αγωγούς που συνδέουν την Ισπανία με τη Γαλλία. Όπως δήλωσε αυτήν την εβδομάδα στους Financial Times η υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Τερέσα Ριβέρα, «είναι μια συζήτηση που υπερβαίνει τα όρια των διμερών σχέσεων της Ισπανίας με τη Γαλλία. Είναι ερωτήματα που αφορούν τις υποδομές των δυο χωρών. Υπάρχει μια μεγαλύτερη εικόνα που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη».
Ούτως ή άλλως η ΕΕ οφείλει να διαφοροποιήσει και να αξιοποιήσει στο έπακρο τις επιλογές της όσο το δυνατόν περισσότερο, δεδομένου ότι ελάμβανε 155 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου, ετησίως, από τη Ρωσία, δηλαδή το 45% όλων των εισαγωγών φυσικού αερίου.