THEPOWERGAME
Πιο κοντά από ποτέ βρίσκονται οι ΗΠΑ και το Ιράν, με τη μεσολάβηση της ΕΕ, στην αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 (JCPOA), από την οποία είχε αποχωρήσει η αμερικανική κυβέρνηση επί Τραμπ. Η συμφωνία θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για αύξηση των εξαγωγών αργού από τη μεσανατολική χώρα, κατά τουλάχιστον 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα ή περίπου 1% της παγκόσμιας προσφοράς σε έξι μήνες, ενώ συνολικά οι ιρανικές εξαγωγές θα μπορούσαν να φτάσουν τα 3 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Γεγονός που θα αποτελούσε σωτήρια «ένεση» στην παγκόσμια αγορά, ρίχνοντας την τιμή του πετρελαίου και αυξάνοντας τα διαθέσιμα αποθέματα, και φυσικά για την ίδια την ιρανική οικονομία, που από το 2018 πλήττεται από τις κυρώσεις. Οι ΗΠΑ ωστόσο επικαλούνται και τις ανησυχίες για τα γρήγορα βήματα που έχει κάνει το Ιράν στο πυρηνικό του πρόγραμμα, μέσα στα χρόνια που έσπασε η συμφωνία, θεωρώντας πως με την επάνοδό της θα μπορέσει να αποτρέψει τη δυνατότητα του Ιράν να ολοκληρώσει και να βρίσκεται σε θέση να κινητοποιήσει άμεσα το πυρηνικό του οπλοστάσιο.
Στις αρχές της εβδομάδας, ο Τζοζέπ Μπορέλ, επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, διεμήνυσε ότι οι περισσότερες χώρες που εμπλέκονται στη διαπραγμάτευση συμφωνούν πλέον με την ευρωπαϊκή πρόταση μεσολάβησης (να σημειωθεί εδώ πως στα μέλη της συμφωνίας περιλαμβάνονται και τα μόνιμα μέλη του ΣΑ του ΟΗΕ, δηλαδή η Ρωσία και η Κίνα), ενώ μεσοβδόμαδα οι Ηνωμένες Πολιτείες απέστειλαν και τη δική τους απάντηση. Αυτές οι εξελίξεις ήρθαν μετά την απόφαση του Ιράν να υποχωρήσει σε κάποιες από τις βασικές διεκδικήσεις του, που έθεταν όμως προσκόμματα στην πρόθεση της Ουάσινγκτον να προχωρήσει με τη συμφωνία.
Μεταξύ αυτών, ήταν το αίτημα από τις ΗΠΑ να εγγυηθούν πως κανένας πρόεδρος μελλοντικά δεν θα μπορεί να πάρει πίσω τη συμφωνία -όπως έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ- κάτι που ωστόσο δεν μπορεί να εγγυηθεί η αμερικανική πλευρά. Επίσης, το Ιράν υπαναχώρησε στο αίτημά του να κλείσει ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) την έρευνά του για την προέλευση πολλαπλών ιχνών πυρηνικού υλικού που βρήκαν οι επιθεωρητές σε διάφορες τοποθεσίες τα τελευταία χρόνια. Φέρεται να υποχωρεί, τέλος, και στην απαίτηση να αφαιρεθεί η οργάνωση Φρουροί της Επανάστασης από την λίστα των ΗΠΑ με τις τρομοκρατικές οργανώσεις.
Η απόπειρα σε βάρος του Ρουσντί
Των εξελίξεων προηγήθηκαν έντεκα μήνες έμμεσων συνομιλιών -μέσω διαμεσολαβητών- των δύο πλευρών στη Βιέννη, οι οποίες παρ’ ολίγον να δυναμιτιστούν όμως, από την απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του διάσημου συγγραφέα Σαλμάν Ρουσντί. Παρότι το Ιράν δεν ανέλαβε την ευθύνη για την δολοφονική επίθεση, η Φετβά που έβγαλε σε βάρος του Ρουσντί (με αφορμή την έκδοση των «Σατανικών Στίχων» ο Αγιατολάχ Χομεϊνί το 1989 εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ, ενώ αμέσως μετά την επίθεση, πλήθος ιρανικών ΜΜΕ έσπευσαν να τη χαρακτηρίσουν «θεϊκή τιμωρία».
Από την εφαρμογή μίας αναθεωρημένης συμφωνίας, το Ιράν έχει να κερδίσει την πρόσβαση σε αποθέματα σε σκληρό συνάλλαγμα εκτιμώμενου ύψους 100 δισ. δολαρίων, που αυτή τη στιγμή έχουν «παγώσει», λόγω των αμερικανικών κυρώσεων, σε ξένες τράπεζες, ενώ τα έσοδα από τις εξαγωγές αργού πετρελαίου θα αποτελούσαν σημαντική τόνωση για την ιρανική οικονομία. Σύμφωνα με τον Μπιτζάν Κατζεπούρ, αναλυτή για την ιρανική οικονομία, ενισχύοντας τα κρατικά έσοδα κατά 65 δισ. δολάρια το χρόνο, με βάση τις τρέχουσες τιμές. Αντίθετα, μία αποτυχία συμφωνίας μπορεί να οδηγούσε ακόμη και στην επιβολή από πλευράς ΗΠΑ, νέων δευτερογενών κυρώσεων στο Ιράν.
Από την άλλη πλευρά, και οι ΗΠΑ έχουν τις ανησυχίες τους. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times, βασισμένο σε πληροφορίες από τις ισραηλινές και αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, το Ιράν αναπτύσσει δίκτυο υπόγειων τούνελ νότια του πυρηνικού σταθμού της Νατάνζ, στο οποίο πιστεύεται πως η Τεχεράνη θέλει να δημιουργήσει νέες πυρηνικές εγκαταστάσεις που θα είναι προστατευμένες από πιθανές επιθέσεις ή κυβερνοεπιθέσεις.
Η αντίδραση του Ισραήλ
Πάντως το Ισραήλ, που σταθερά αντιτάσσεται στην αναβίωση της συμφωνίας για τα πυρηνικά του Ιράν, φέρεται να στέλνει τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας στην Ουάσινγκτον, προκειμένου να εκθέσει τις αντιρρήσεις του. Πιέσεις ασκούνται και μέσω του λόμπι Αμερικανοϊσραηλινή Επιτροπή Δημοσίων Υποθέσεων (AIPAC), ενώ σφοδρή αντίθεση φέρει και η «γερακίσια» δεξαμενή σκέψης Ίδρυμα για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών (FDD).
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
