THEPOWERGAME
Με το ενδιαφέρον στραμμένο στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης (και όχι μόνο), η κυβέρνηση κατέθεσε χθες (σ.σ. Τρίτη 23.02) στην Ελληνική Βουλή το σχέδιο νόμου με το οποίο αναμένεται να αναδιαμορφωθεί το πλαίσιο δημοσίων συμβάσεων και προμηθειών στο δημόσιο τομέα, αλλά και στον τομέα άμυνας της χώρας.
Το σχέδιο νόμου με τίτλο «Εκσυγχρονισμός, απλοποίηση και αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων, ειδικότερες ρυθμίσεις προμηθειών στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας και άλλες διατάξεις για την ανάπτυξη και τις υποδομές».
Σύμφωνα με την έκθεση αξιολόγησης συνεπειών στόχο έχει την πλήρη αναμόρφωση του νόμου 4412/2016 που αποτελεί το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο για ζητήματα δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων.
Σκοπός του νέου μακροσκελέστατου θεσμικού πλαισίου που έρχεται, είναι η απλοποίηση και διασαφήνιση των διατάξεων, η μείωση της γραφειοκρατίας, η αύξηση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, η επέκταση της χρήσης των ηλεκτρονικών εργαλείων (e-procurement).
Η αύξηση επίσης της συμμετοχής των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων και η αντιμετώπιση παθογενειών, όπως το ζήτημα των υπερβολικά χαμηλών προσφορών και η υπερβολική προσκόλληση στην τυπικότητα έναντι της ουσίας των προσφορών.
Σημειώνεται ότι ο ν. 4412/2016, καίτοι συνιστά ένα σχετικά πρόσφατο θεσμικό πλαίσιο προμηθειών και σύναψης δημοσίων συμβάσεων έχει τροποποιηθεί πάνω από 385 φορές ήτοι σχεδόν 80 φορές για κάθε χρόνο ισχύος.
«Ο ν. 4412/2016 παρουσιάζει πλήθος προβλημάτων που έχουν επισημανθεί από τις αναθέτουσες αρχές και τους οικονομικούς φορείς. Η προσπάθεια για την αντιμετώπισή τους, ως σήμερα, υπήρξε αποσπασματική και, σε αρκετές περιπτώσεις, μη επαρκής», αναφέρει η ανάλυση συνεπειών ρύθμισης (ΑΣΡ) που συνοδεύει το σχέδιο νόμου.
Βασικός στόχος του νέου θεσμικού πλαισίου έκτασης 350 σελίδων, είναι η απλοποίηση των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων. Μάλιστα ενόψει της εφαρμογής του Ταμείου Ανάκαμψης απαιτείται η δημιουργία ενός ευέλικτου θεσμικού πλαισίου υλοποίησης των έργων που θα οδηγήσουν σε απορρόφηση των υπέρογκων κοινοτικών πόρων που έχουν διατεθεί στη χώρα μας.
«Η αύξηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος δημοσίων συμβάσεων αναμένεται να ενισχύσει τις δυνατότητες του Ελληνικού Δημοσίου στην πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων αλλά και στην ταχύτερη απορρόφηση και αξιοποίηση ενωσιακών κονδυλίων και χρηματοδοτικών διευκολύνσεων, ιδίως, ενόψει της προγραμματικής περιόδου ΕΣΠΑ 2021 – 2027 και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων του Recovery and Resilience Fund (RRF) για την υποστήριξη της ανάταξης και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι κρίσεων», αναφέρει η ΑΣΡ.
Το σχέδιο νόμου διαρθρώνεται σε τρία μέρη:
- Θέματα δημοσίων συμβάσεων προμήθειων, υπηρεσιών και έργων
- Θέματα δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων στους τομείς της άμυνας και της ασφαλείας
- Λοιπές διατάξεις.
Το πρώτο μέρος αφορά σε συμβάσεις και προμήθειες του ευρύτερου δημοσίου τομέα και το δεύτερο μέρος σε συμβάσεις και προμήθειες του τομέα της άμυνας της χώρας. Οι λοιπές διατάξεις αφορούν σε ρυθμίσεις για την Επιτροπή Ανταγωνισμού, την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΑ), την ρύθμιση και οργάνωση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) και άλλα θέματα του υπουργείου Μεταφορών & Επικοινωνιών (προσβασιμότητα ΑΜΕΑ, έκδοση οικοδομικών αδειών κ.λπ.).
Τι αλλάζει στις δημόσιες συμβάσεις
Το σχέδιο νόμου αν και υπογράφεται από το σύνολο του υπουργικού συμβουλίου έχει ως βασικούς εισηγητές τον υπουργό Ανάπτυξης & Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη και τον υπουργού Υποδομών & Μεταφορών Κώστα Καραμανλή.
Σύμφωνα μάλιστα με το υπουργείο Υποδομών οι σημαντικότερες αλλαγές που έρχονται θα συμβάλουν καταλυτικά και στην κατασκευή ποιοτικότερων έργων, και στη σύντμηση του σημερινού χρόνου εκτέλεσης, αλλά και σε ένα πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ αναδόχου και Δημοσίου, αμβλύνοντας τα σημεία της εκείνα, που αποτελούσαν για πολλά χρόνια σημεία τριβής μεταξύ τους.
Ειδικότερα στις δημόσιες συμβάσεις στις σημαντικότερες αλλαγές συγκαταλέγονται:
- η ενίσχυση του συστήματος μελέτη – κατασκευή, ώστε να μπορεί να εκκινεί η διαδικασία δημοπράτησης των έργων με χαμηλότερο βαθμό ωριμότητας απ’ ό, τι ισχύει σήμερα.
- η ταχύτερη εκκίνηση της δημοπράτησης έργων ειδικής σημασίας για την οικονομία της χώρας, έργων δηλαδή που είναι ενταγμένα στο άρθρο 7Α του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων, σε σχέση με το τι ισχύει σήμερα. Στα μεγάλα έργα προβλέπεται, επίσης, η εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν στις στρατηγικές ιδιωτικές επενδύσεις για την ταχύτερη δημοπράτησή τους.
- η αντιμετώπιση των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών στα έργα. Με τις νέες προβλέψεις, θα πρέπει να αιτιολογείται όποια προσφορά έχει απόκλιση μεγαλύτερη των δέκα ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων των προσφορών που υποβλήθηκαν. Η αιτιολόγηση αυτή θα αποτελεί δεσμευτική συμφωνία και τμήμα της σύμβασης ανάθεσης, που δεν μπορεί να μεταβληθεί καθ’ όλη την διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης.
- η θεσμοθέτηση της ιδιωτικής επίβλεψης έργων και μελετών, δηλαδή η δυνατότητα να μπορεί να ασκηθεί επίβλεψη από πιστοποιημένο ιδιωτικό φορεά, ο οποίος θα διαθέτει τις αναγκαίες εξειδικευμένες γνώσεις. Ιδιαίτερα για τις μελέτες θα μπορούν να προσλαμβάνονται ιδιώτες εξειδικευμένοι μηχανικοί (checkers) στο στάδιο της παραλαβής,
- η μετατροπή του συστήματος παρακολούθησης των έργων από ελεγκτικό – που είναι σήμερα – σε δηλωτικό. Με τον νέο τρόπο θα διευκολύνονται οι επιμετρήσεις και οι λογαριασμοί του έργου κι έτσι θα επιταχυνθούν οι πληρωμές των λογαριασμών,
- η θεσμοθέτηση – για έργα προϋπολογισμού άνω των 10 εκατ. ευρώ – της δυνατότητας διαιτητικής επίλυσης κάθε διαφοράς που προκύπτει σχετικά με την εφαρμογή, την ερμηνεία ή το κύρος μιας σύμβασης. Επίσης εισάγεται ο θεσμός του φιλικού διακανονισμού ως δυνατότητα επίλυσης των διαφορών πριν την προσφυγή στη διαιτησία,
- η προώθηση του εκσυγχρονισμού, της ψηφιοποίησης και της απλοποίησης των διαδικασιών, καθώς καθιερώνεται η υποχρεωτική τήρηση από τον ανάδοχο ηλεκτρονικού ημερολογίου του έργου σε ελεύθερο λογισμικό ευρείας χρήσης,
- η δυνατότητα πρόβλεψης κινήτρου – πριμ πρόσθετης αμοιβής ίσης έως 5% της συμβατικής δαπάνης για παράδοση έργων νωρίτερα από τη συμβατική προθεσμία.
- η κατάργηση των κληρώσεων για την ανάδειξη των επιτροπών, που προκαλούσαν καθυστερήσεις στην διεξαγωγή των διαγωνισμών.
- η ίδρυση Ενιαίου Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών.