THEPOWERGAME
Η πρόβλεψη μιας παγκόσμιας ύφεσης συνήθως σε κάνει να ξεχωρίζεις από το πλήθος. Σήμερα ξεχωρίζουν εκείνοι που δηλώνουν ότι η παγκόσμια οικονομία θα αποφύγει την ύφεση. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ηγείται μιας ευρείας προσπάθειας σφιχτής νομισματικής πολιτικής, και, από τον Μάρτιο, έχει αυξήσει τα επιτόκια κατά 2¼ ποσοστιαίες μονάδες, ενώ αναμένεται να προχωρήσει σε αύξηση κατά μια ακόμα μονάδα μέχρι τον Δεκέμβριο. Η Ευρώπη έχει ξεμείνει από φυσικό αέριο λόγω της μείωσης των προμηθειών από τη Ρωσία. Η κινεζική ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί απότομα ως αποτέλεσμα των lockdowns που απορρέουν από την πολιτική περί μηδενικού Covid, ενώ οι ανησυχίες αυξάνονται για τις εύθραυστες αγορές ακινήτων της.
Το κλίμα είναι τόσο ζοφερό που πολλοί επενδυτές αναρωτιούνται αν η ύφεση δεν είναι ήδη εδώ. Το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί. Η πανδημία έχει προκαλέσει χάος στους οικονομικούς δείκτες. Ο πληθωρισμός έχει οδηγήσει την καταναλωτική εμπιστοσύνη στα τάρταρα, αλλά όταν οι άνθρωποι ερωτώνται για τα προσωπικά τους οικονομικά και όχι για το σύνολο της οικονομίας, είναι πολύ πιο ευδιάθετοι. Τα απογοητευτικά στοιχεία για το ΑΕΠ της Αμερικής δεν συμβαδίζουν με άλλες μετρήσεις της παραγωγής ή με την αύξηση των μισθολογίων των εργοδοτών. Οι έρευνες για τη μεταποίηση καταγράφουν τα ασθενέστερα αποτελέσματά τους από τις πρώτες ημέρες της πανδημίας, αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι καταναλωτές εξακολουθούν να προτεραιοποιούν τις δαπάνες τους μετά τη χειρότερη φάση της πανδημίας (αγοράζουν λιγότερο εξοπλισμό για γυμναστική στο σπίτι, αλλά δημιουργούν περισσότερες ουρές στα αεροδρόμια). Ακόμα και η επιβράδυνση της Κίνας θα μπορούσε να βοηθήσει την Ευρώπη σε μικρό βαθμό, μειώνοντας την παγκόσμια ζήτηση για υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Ανεξάρτητα από το αν οι οικονομίες συρρικνώνονται ήδη, είναι δύσκολο να δούμε πώς θα μπορέσουν να αποφύγουν την ύφεση κατά το επόμενο έτος, καθώς η νομισματική σύσφιγξη έχει ήδη ξεκινήσει και η Ευρώπη οδεύει προς έναν ζοφερό χειμώνα. Το θετικό είναι ότι τόσο τα υψηλότερα επιτόκια όσο και το ενεργειακό σοκ θα φέρουν κέρδη που μακροπρόθεσμα θα ενισχύσουν την παγκόσμια οικονομία.
Ορισμένες υφέσεις είναι αυτοτροφοδοτούμενες, καθώς τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά μειώνουν τις δαπάνες τους ή οι αθετήσεις πληρωμών διαχέονται σε ένα εύθραυστο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Με λίγες εξαιρέσεις, όπως η φρενήρης αγορά ακινήτων του Καναδά, οι σημερινές μεγάλες οικονομίες υποφέρουν από ελάχιστα τέτοια τρωτά σημεία.
Στην πραγματικότητα, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις φαίνονται ισχυρές.
Τα τραπεζικά υπόλοιπα των φτωχότερων αμερικανικών νοικοκυριών είναι περίπου 70% «παχύτερα» από ό,τι το 2019. Ακόμα και η απειλή μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στις αναδυόμενες αγορές -η συνήθης ανησυχία όταν η Fed αυξάνει τα επιτόκια- δεν είναι αυτή που ήταν κάποτε. Αυτό οφείλεται εν μέρει στη στροφή προς τα χρέη που εκφράζονται σε τοπικά νομίσματα και όχι σε δολάρια.
Το κύριο παγκόσμιο οικονομικό ρήγμα είναι ο πληθωρισμός. Ευτυχώς, εξακολουθεί να μην «πονάει» ιδιαίτερα. Την τελευταία φορά που η Fed έσφιξε τόσο δραματικά τη νομισματική πολιτική, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι τιμές είχαν υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Σήμερα το ποσοστό είναι μόλις 29%, επειδή ο πληθωρισμός απογειώθηκε μόλις πέρυσι. Αν και η αμερικανική οικονομία έχει υπερθερμανθεί σοβαρά, οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό παραμένουν μέτριες. Η καλύτερη ιστορική αναλογία δεν είναι ίσως η παρατεταμένη μάχη με τον στασιμοπληθωρισμό της δεκαετίας του 1970, αλλά η έκρηξη των τιμών καταναλωτή που ακολούθησε τη μαζική αναστάτωση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ύφεση που έφερε το τέλος αυτού του πληθωρισμού ήταν ρηχή και άφησε ελάχιστα σημάδια. Μια ήπια ύφεση θα απομακρύνει τις αυξήσεις των τιμών από την οικονομία και αυτή τη φορά. Ήδη, οι αγορές στοιχηματίζουν ότι οι αμερικανικές τιμές θα αυξηθούν κατά περίπου 3,8% το επόμενο έτος, λιγότερο από το μισό του τρέχοντος πληθωρισμού.
Αλλού, η κύρια ώθηση για τον πληθωρισμό είναι η εκτίναξη των παγκόσμιων τιμών των τροφίμων και της ενέργειας και τα προβλήματα των εφοδιαστικών αλυσίδων που αυξάνουν τις τιμές των εισαγόμενων αγαθών. Ορισμένες ελλείψεις έχουν ήδη μειωθεί. Οι τιμές του σιταριού έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 40% από την πρόσφατη κορύφωσή τους τον Μάιο. Οι τιμές του πετρελαίου έχουν επίσης μειωθεί τον τελευταίο καιρό. Οι εφοδιαστικές αλυσίδες ανακάμπτουν. Δυστυχώς, η έλλειψη φυσικού αερίου στην Ευρώπη επιδεινώνεται. Αν και οι κυβερνήσεις κάνουν ό,τι μπορούν για να προστατεύσουν τους καταναλωτές από τις συνέπειες, αν το δελτίο καταστεί αναγκαίο, η βιομηχανική παραγωγή και συνεπώς το ΑΕΠ θα μειωθούν, ίσως απότομα σε εκτεθειμένες οικονομίες όπως η Γερμανία. Καθώς η παραγωγή συρρικνώνεται, ο πληθωρισμός θα αυξηθεί περαιτέρω.
Ωστόσο, με τον ίδιο τρόπο που μια ύφεση θα μπορούσε να απαλλάξει την αμερικανική οικονομία από το πρόβλημα του πληθωρισμού, έτσι και η Ευρώπη θα μπορούσε να βγει από την ύφεση έχοντας ξεπεράσει τον εφησυχασμό της σχετικά την προσφορά ενέργειας. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής συνειδητοποίησαν με καθυστέρηση ότι μια προσεκτικά διαχειριζόμενη στροφή προς την καθαρή ενέργεια αμβλύνει παράλληλα την εξάρτησή τους από αυταρχικά καθεστώτα.
Σε όλο τον κόσμο, οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξάνονται ραγδαία και οι κυβερνήσεις που ήταν προηγουμένως επιφυλακτικές απέναντι στην πυρηνική ενέργεια – βασικό μέρος ενός ενεργειακού δικτύου χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα – αναθεωρούν την αντίθεσή τους σε αυτήν. Ακόμα και η Ιαπωνία, η οποία υπέστη την καταστροφή της Φουκουσίμα το 2011, ελπίζει να επανεκκινήσει περισσότερους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Αν ο κόσμος βγει από την επερχόμενη ύφεση με τον πληθωρισμό υπό έλεγχο και σε πορεία προς πιο πράσινες, πιο ασφαλείς ενεργειακές προμήθειες, ο πόνος δεν θα έχει πάει στράφι.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr.Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
