THEPOWERGAME
Η έξαρση των μεταναστών σε ξεχαρβαλωμένες βάρκες που διασώθηκαν στη Μεσόγειο στις 23 και 24 Ιουλίου φάνηκε να αντανακλά το χάος που επικρατεί στην ιταλική πολιτική. Πάνω από 2.000 κατέκλυσαν το κέντρο υποδοχής της Λαμπεντούζα. Δύο ημέρες νωρίτερα ο πρόεδρος Sergio Mattarella ανακοίνωσε ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν στις 25 Σεπτεμβρίου, μετά την παραίτηση του Mario Draghi από την πρωθυπουργία. Όπως και κατά τη διάρκεια της πολύ μεγαλύτερης κρίσης του 2014-16, ο αυξανόμενος αριθμός των μεταναστών αποτελεί βούτυρο στο ψωμί της ιταλικής ακροδεξιάς.
Στις τελευταίες γενικές εκλογές του 2018, οι φόβοι για ανεξέλεγκτη μετανάστευση βοήθησαν τη σκληροδεξιά Λέγκα του Βορρά να κερδίσει αρκετές ψήφους για να μπει στην κυβέρνηση ως ο μικρότερος εταίρος ενός συνασπισμού με το αριστερό Κίνημα Πέντε Αστέρων (M5S). Αν και το Κίνημα Πέντε Αστέρων λειτούργησε ως φρένο για τη Λέγκα, τα δύο λαϊκιστικά κόμματα δημιούργησαν ένα κύμα ανησυχίας στην Ευρώπη και συγκρούστηκαν επανειλημμένα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τότε, συνδυαστικά, το ποσοστό ψήφων της Λέγκας και του άλλου σκληρού δεξιού κόμματος της Ιταλίας, των Αδελφών της Ιταλίας (FDI), ήταν κάτω από 22%.
Πέντε χρόνια μετά η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Η Λέγκα έχει χάσει σημαντική υποστήριξη, ενώ οι Αδελφοί, των οποίων, παραδόξως, ηγείται μια γυναίκα, η Giorgia Meloni (στη φωτογραφία με τον Silvio Berlusconi και τον Matteo Salvini της Λέγκας), έχουν αυξήσει τη δημοτικότητά τους. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στα δύο κόμματα περίπου το 37% των ψήφων.
Αν προσθέσετε ένα 8-9% για το κόμμα Forza Italia του κ. Berlusconi και ορισμένες μικρότερες ομάδες, η Δεξιά φαίνεται ότι θα πετύχει μια πειστική νίκη, ίσως μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα της επιτρέψει να κυβερνήσει μια πλήρη πενταετία. Θα είναι μια ιδεολογικά συνεκτική δεξιά, στην οποία θα κυριαρχούν οι Αδελφοί της Ιταλίας και θα έχει απεκδυθεί των πιο φιλελεύθερων στοιχείων της. Αυτόν τον μήνα αρκετοί νομοθέτες της Forza Italia, συμπεριλαμβανομένων και των τριών υπουργών της στην απερχόμενη κυβέρνηση, εγκατέλειψαν το κόμμα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον ρόλο του κ. Berlusconi στην απομάκρυνση του κ. Draghi.
Αντίθετα, οι αντίπαλοι της Δεξιάς βρίσκονται σε κωμική σύγχυση. Ο Enrico Letta, ηγέτης του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD), έχει αποκλείσει μια εκλογική συμμαχία με το Κίνημα Πέντε Αστέρων, επειδή και αυτό βοήθησε στην πτώση του κ. Draghi. Ο Carlo Calenda, ο ηγέτης της Δράσης, μιας κεντρώας ομάδας που έχει απορροφήσει ορισμένους «πρόσφυγες» της Forza Italia, φαίνεται ανοιχτός σε μια συμφωνία με το PD, αλλά θέλει ο υποψήφιος πρωθυπουργός να είναι ο κ. Draghi και όχι ο κ. Letta. Και δύο μικρά αριστερά κόμματα αρνούνται να συμμετάσχουν αν το κάνει ο κ. Calenda. Ο Matteo Renzi, πρώην πρωθυπουργός που εγκατέλειψε το PD το 2019 για να σχηματίσει ένα νέο κόμμα, το Italia Viva, έχει δηλώσει ότι θα κατέβει μόνος του.
Πολλά μπορούν να αλλάξουν πριν από τις εκλογές. Η υποστήριξη για το PD φαίνεται να έχει αυξηθεί από τότε που ο κ. Draghi απομακρύνθηκε. Διασημότητες όπως η μικτής φυλής τραγουδίστρια Elodie Di Patrizi έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για την προοπτική μιας κυβέρνησης με επικεφαλής την κ. Meloni. Καθώς η προεκλογική εκστρατεία εξελίσσεται, το κεντρικό ζήτημα θα είναι η έκταση του ριζοσπαστισμού των Αδελφών.
Υπάρχουν δύο κομμάτια που συνδέονται με αυτό. Το πρώτο είναι αν μια σκληροδεξιά κυβέρνηση θα εξασφάλιζε στην Ιταλία το πλήρες μερίδιο των επιχορηγήσεων και των χαμηλού κόστους δανείων από το πρόγραμμα της ΕΕ για την αποκατάσταση της πανδημίας, αξίας άνω των 200 δισ. ευρώ (203 δισ. δολάρια). “Αυτό που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής είναι το εύκολο κομμάτι”, δηλώνει ο Francesco Grillo, διευθυντής του Vision, ενός κέντρου μελετών που παρακολουθεί την εφαρμογή του προγράμματος. Διαπίστωσε ότι, από τους 96 στόχους που είχαν τεθεί από τις Βρυξέλλες και τους οποίους η κυβέρνηση του κ. Draghi είχε επιτύχει, όλοι εκτός από τρεις αφορούσαν τη δημιουργία ενός διοικητικού πλαισίου για επενδύσεις. Με άλλα λόγια, είχαν δαπανηθεί μόνο 2-3 εκατ. ευρώ, δηλαδή λιγότερο από το 0,0015%,. Μέχρι το 2026, μια κυβέρνηση που έχει συνηθίσει να πραγματοποιεί επενδύσεις κεφαλαίου ύψους 15 δισ. ευρώ ετησίως θα πρέπει να τις αυξήσει σε σχεδόν 50 δισ. ευρώ. Ακόμη και ο “Super Mario”, όπως ήταν γνωστός ο κ. Draghi, θα το έβρισκε δύσκολο.
Ο κίνδυνος είναι ο διάδοχός του να περιπλέξει περαιτέρω την πρόκληση επιμένοντας σε αλλαγές. Μετά την παραίτηση του κ. Draghi, η κ. Meloni έχει εκφράσει τη δυσαρέσκειά της για πτυχές του σχεδίου που συμφωνήθηκε με τις Βρυξέλλες. Οι ιδέες του κόμματός της εκτίθενται σε ένα ηλεκτρονικό φυλλάδιο που εμφανίζεται σε περίοπτη θέση στον ιστότοπο των Αδελφών. Διαφέρουν σημαντικά από το υφιστάμενο σχέδιο. Για παράδειγμα, οι Αδελφοί θέλουν να χρησιμοποιήσουν ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων για την κατασκευή μιας γέφυρας που θα συνδέει τη Σικελία με την ηπειρωτική χώρα.
Το άλλο ζήτημα που θα κυριαρχήσει στην εκστρατεία είναι η ιδεολογία. Οι Αδελφοί προέρχονται από το νεοφασιστικό κίνημα που ανέλαβε την κληρονομιά του Benito Mussolini μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Valerio Alfonso Bruno του Κέντρου Ανάλυσης της Ριζοσπαστικής Δεξιάς, ενός βρετανικού παρατηρητηρίου, δήλωσε ότι δεν αναμένει οι Αδελφοί να διαφέρουν πολύ από άλλα συντηρητικά κόμματα στην εξωτερική πολιτική, αλλά η σκέψη τους στην οικονομική πολιτική είναι άκρως προστατευτική και κορπορατιστική. Τάσσονται υπέρ της εθνικοποίησης ενός μεγάλου τμήματος της βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένων των αεροδρομίων και των σιδηροδρόμων. Επικεντρώνονται επίσης στην προστασία των μικρών επιχειρήσεων αντί της προώθησης των μεγαλύτερων.
Αλλά στην εσωτερική και κοινωνική πολιτική η ιδεολογία των Αδελφών θα μπορούσε να γίνει έντονα αισθητή. Ο βιογράφος της κας Meloni, Francesco Giubilei, λέει ότι η είσοδος των Αδελφών στη σκληρή αλλά όχι ακροδεξιά ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σηματοδότησε μια αλλαγή. Κατά την άποψή του, το κόμμα στράφηκε προς “ένα συντηρητισμό με λατινικό σχέδιο, που περιλαμβάνει μεγαλύτερη προσήλωση στο κράτος πρόνοιας από ό,τι στις αγγλόφωνες κοινωνίες”. Μια τέτοια κρατικιστική προσέγγιση είναι πλέον κοινή μεταξύ των λαϊκιστικών-εθνικιστικών κομμάτων, όπως το Fidesz της Ουγγαρίας. Ενώ το ECR περιλαμβάνει ορισμένους Χριστιανοδημοκράτες, έχει και σκληρά δεξιά μέλη, όπως το ισπανικό κόμμα Vox.
Το διαδικτυακό φυλλάδιο των Αδελφών, με μια φωτογραφία νεαρών λευκών τυλιγμένων με την ιταλική σημαία, αντανακλά την έντονα νατιβιστική του στάση. Αντιτίθεται στη χορήγηση ιθαγένειας στα παιδιά που γεννιούνται στην Ιταλία από μετανάστες γονείς. Επιθυμεί σημαντική αύξηση της παιδικής μέριμνας για να βελτιωθεί το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό γεννήσεων της Ιταλίας και ναυτικό αποκλεισμό για να σταματήσει η παράνομη μετανάστευση.
Ο κ. Bruno πιστεύει ότι η προσπάθεια της κ. Meloni να δώσει στο κίνημά της ευρύτερη απήχηση κρύβει την επιμονή “ενός πιο κλειστού στοιχείου που παραμένει πιστό στις ρίζες του στο [καταργημένο, νεοφασιστικό] Ιταλικό Κοινωνικό Κίνημα (MSI)”. Οι Αδελφοί εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το σύμβολο του MSI, τη τρίχρωμη φλόγα. “Γιατί”, αναρωτιέται ο κ. Bruno, “ένα μετριοπαθές κόμμα να θέλει να διατηρήσει κάτι τέτοιο στο λογότυπό του;”. Η Ευρώπη ενδέχεται να το μάθει σύντομα.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr.Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
