THEPOWERGAME
Μετά από έναν μαραθώνιο διαπραγματεύσεων τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία τα ξημερώματα της Τρίτης για το σχέδιο έκτακτης ανάγκης όσον αφορά στην κατανάλωση φυσικού αερίου, το οποίο καταρτίστηκε με σκοπό να αμβλυνθεί ο αντίκτυπος της δυνητικής πλήρους διακοπής του εφοδιασμού των 27 από τη Ρωσία, μεταδίδει το Γερμανικό Πρακτορείο.
Το σχέδιο προβλέπει οικειοθελή μείωση κατά 15% της κατανάλωσης φυσικού αερίου από τα κράτη μέλη της ΕΕ κατά την περίοδο από την 1η Αυγούστου 2022 ως την 31η Μαρτίου του 2023, εξήγησαν διπλωμάτες στο dpa νωρίς σήμερα το πρωί. Επιπλέον, προβλέπει τη δημιουργία μηχανισμού που θα σημαίνει συναγερμό σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση σε περίπτωση εκτεταμένων ελλείψεων αερίου και την εφαρμογή δεσμευτικών στόχων ως προς την εξοικονόμηση και τη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων.
Για την επίτευξη συμφωνίας χρειάστηκε να μετριαστούν αρκετοί από τους αυστηρότερους όρους του αρχικού σχεδίου και να θεσπιστούν αρκετές ρήτρες εξαίρεσης, ενώ η οροφή των δεσμευτικών ορίων εξοικονόμησης ανέβηκε.
Μια σημαντική διαφορά σε σχέση με την αρχική πρόταση της Κομισιόν, είναι πως η επιβολή δεσμευτικών στόχων θα αποφασίζεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή από τα κράτη-μέλη της ΕΕ και όχι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η διαδικασία έγκρισης του τροποποιημένου σχεδίου έκτακτης ανάγκης αναμένεται να αρχίσει αργότερα σήμερα, σε ειδικό συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας. Σύμφωνα με τους διπλωμάτες που επικαλείται το Γερμανικό Πρακτορείο, η έγκρισή του με ενισχυμένη πλειοψηφία αναμένεται να είναι εύκολη.
Οι εξαιρέσεις που συμφωνήθηκαν σημαίνουν ότι χώρες όπως η Κύπρος, η Μάλτα και η Ιρλανδία δεν θα χρειάζεται να αποθηκεύουν απόθεμα αερίου, αφού τα συστήματα διανομής τους δεν συνδέονται απευθείας με εκείνα άλλων κρατών μελών. Η υποχρεωτική εξοικονόμηση αερίου θα μπορεί εξάλλου να μειώνεται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, για παράδειγμα όταν οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης είναι γεμάτες, σε περιπτώσεις διακοπών της ηλεκτροδότησης ή για τη χρήση του αερίου από τη βιομηχανία, ως πρώτης ύλης.
Διπλωματικό μπρα ντε φερ
Υπενθυμίζεται ότι για να φτάσουμε εδώ σημειώθηκε ένας τριήμερος μαραθώνιος διαβουλεύσεων. Διπλωμάτες που γνωρίζουν την πορεία τέτοιων διαπραγματεύσεων αναφέρουν πως τα πράγματα μέσα στο Σαββατοκύριακο ήταν «δύσκολα» και εξηγούσαν ότι αν περάσει αυτή η πρόταση θα είναι η επιτομή των συμβιβασμών, καθώς μετά το αντιπαραγωγικό διήμερο, από τη Δευτέρα ξεκίνησε ο βομβαρδισμός των τροποποιήσεων, σε μία προσπάθεια να στρογγυλέψουν όσο περισσότερο γίνεται οι γωνίες.
Από τη στιγµή που η Κοµισιόν πρότεινε στα κράτη-µέλη ενιαία µείωση της κατανάλωσης αερίου κατά 15% από τον Αύγουστο µέχρι και τον Μάρτιο, διπλωµατικές αντιπροσωπείες από τα 27 κράτη-µέλη έχουν αποδυθεί σε έναν διαπραγµατευτικό µαραθώνιο για να καταλήξουν σε µια συνολική αντιπρόταση που αναµένεται να παρουσιάσουν ενώπιον του σηµερινού συµβουλίου υπουργών Ενέργειας. Με την αντιπρότασή τους τα κράτη-µέλη ζητούν να είναι µικρότερη η µείωση της κατανάλωσης στην οποία θα υποχρεούνται χώρες µε µεγάλα αποθέµατα φυσικού αερίου, όπως επίσης και χώρες που εξάγουν φυσικό αέριο σε άλλες χώρες-µέλη είτε µέσω φορτώσεων LNG είτε µέσω αγωγών. Στην περίπτωση αυτή θα καλύπτεται από την εξαίρεση η Ισπανία, που αντέδρασε ευθύς εξαρχής µε τη σύσταση της Κοµισιόν και κατέστησε σαφές ότι δεν πρόκειται να συµµορφωθεί, καθώς δεν εξαρτάται από τη Ρωσία για την τροφοδοσία της στο αναγκαίο καύσιµο.
Η θέση της Ελλάδας
Πρέπει να σημειωθεί ότι αναμένεται νέα παρέμβαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για την κατανάλωση φυσικού αερίου στη βιομηχανία ενόψει του Συμβουλίου των Υπουργών Ενέργειας που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη. Όπως σημειώνουν, κεντρική ιδέα της πρότασης του πρωθυπουργού είναι η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού για τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στη βιομηχανία έναντι αποζημίωσης, με στόχο να μπορέσει η Ευρώπη να αντιμετωπίσει τις απώλειες που θα προκύψουν σε περίπτωση διακοπής του φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Ένας από τους όρους που ενοχλεί την Ελλάδα, ήταν ότι ο υπολογισμός του 15% γίνεται επί του μέσου όρου της χρήσης της τελευταίας 5ετίας. Ο Κώστας Σκρέκας είχε τονίσει από την πρώτη στιγμή ότι η πενταετία δεν γίνεται δεκτή διότι τα προηγούμενα δύο χρόνια ήταν ιδιαίτερα μειωμένη η χρήση λόγω πανδημίας, ενώ φέτος λόγω έντονου τουρισμού στην Ελλάδα η χρήση έχει εκτοξευτεί. Φαίνεται λοιπόν ότι μία από τις τροπολογίες μειώνουν αυτή την 5ετία στο ένα έτος.
Αβεβαιότητα. Μόνο αβεβαιότητα
Ως γνωστόν οι αγορές θέλουν να ξέρουν τί τους επιφυλάσσει το μέλλον και αυτή τη στιγμή στα futures του φυσικού αερίου τα πάντα φωνάζουν «αβεβαιότητα». Κανείς δεν γνωρίζει τι πρόκειται να συμβεί σήμερα στην συνεδρίαση της Κομισιόν και φυσικά κανείς δεν γνωρίζει τι σκέφτεται να κάνει ο Πούτιν.
Ένας λογικός παρατηρητής θα μπορούσε να σχολιάσει ότι σε φυσιολογικές συνθήκες η Κομισιόν, πριν φέρει μία τόσο αμφιλεγόμενη πρόταση, θα είχε κάνει τις βολιδοσκοπήσεις της και θα είχε συγκεντρώσει την απαραίτητη πλειοψηφία, ήτοι 15 χώρες με 65% πληθυσμιακή κάλυψη. Πολλοί όμως που γνωρίζουν τα των διαδρόμων των Βρυξελλών σχολιάζουν ότι συχνά η Κομισιόν είναι απρόσεκτη και δεν κάνει πάντα τα σχετικά «μαγειρέματα». Και συνεχίζουν, ότι στην προκειμένη περίπτωση ίσως να θεωρήθηκε ότι εφόσον την εξοικονόμηση του 15% τη ζητεί η Γερμανία, οι περισσότεροι -ακόμη κι αν δυσανασχετήσουν- θα συμβαδίσουν, καθώς μία δυνατή γροθιά στην οικονομία της Γερμανίας θα έχει απόνερα στην ανάπτυξη όλης της Ευρώπης.
Οι διαφορές,όμως, ανάμεσα στον Νότο και τον Βορρά στην εξάρτηση του αερίου και γενικώς στην ενεργειακή διαχείριση, είναι πολύ μεγάλες και οι παράκτιες χώρες που έχουν τερματικούς σταθμούς LNG θέλουν να εξαιρεθούν εντελώς από κάθε υποχρεωτικό μέτρο. Το βασικό τους επιχείρημα είναι ότι εφόσον εξάγουν αέριο μέσω των εγκαταστάσεων αυτών δείχνουν την αλληλεγγύη προσφέροντας την μοναδική απάντηση για την ώρα στο φυσικό αέριο, που είναι το υγροποιημένο. Σε αυτή την ομάδα χωρών φυσικά και ανήκει και η Ελλάδα, της οποίας -ειρήσθω εν παρόδω- οι εφοπλιστές είναι με κάτοχοι του μεγαλύτερου τμήματος του παγκόσμιου στόλου πλοίων LNG. Όπως έγραφε η γερμανική Handelsblatt στα μέσα της περασμένης εβδομάδας, οι «Greeks» εδώ και πέντε χρόνια έχουν διαβλέψει την αξία της μεταφοράς LNG και έχουν επενδύσει μαζικά σε τέτοια πλοία. Σήμερα λοιπόν οι ελληνικές πλοιοκτήτριες εταιρίες ελέγχουν πάνω από το 1/5 του παγκόσμιου τονάζ. Από τα 641 τάνκερ LNG που κυκλοφορούν παγκοσμίως, τα 135 ανήκουν σε Έλληνες εφοπλιστές. Και εννοείται ότι και τα ημερήσια ναύλα έχουν εκτοξευτεί. Από τα 80.000 δολάρια που ήταν το 2021 σήμερα είναι στα 120.000 δολάρια.
Την ίδια στιγμή, πολλοί κατηγορούν την Ευρώπη ότι στην πολιτική του φυσικού αερίου έχει να επιδείξει μόνο λάθη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ η Ευρώπη έχει θέσει τα τελευταία χρόνια πράσινους στόχους που είχαν το φυσικό αέριο ως ενεργειακό μέσο μετάβασης, δεν άλλαξε το trend μείωσης της παραγωγής φυσικού αερίου που έχει εδώ και 50 χρόνια. Το 1980 η Ευρώπη παρήγατε 149 δισ. κυβικά μέτρα, όταν το 2021 έπεσε μόλις στα 42. Δηλαδή μείωση παραγωγής 72%, όταν την ίδια στιγμή ο υπόλοιπος πλανήτης έχει αυξήσει την παραγωγή του κατά 182%. Και αυτό σημαίνει μόνο ένα πράγμα: Αύξηση της εξάρτησης της Ευρώπης από τρίτες χώρες και φυσικά πρώτη απ’ όλες τη Ρωσία.
Μοιραία, λοιπόν, ερχόμαστε στην χθεσινές ανακοινώσεις της κρατικά ελεγχόμενης Gazprom, που δεν ήταν κάτι άλλο, παρά η πραγμάτωση των προειδοποιήσεων Πούτιν της περασμένης εβδομάδας. Ο Ρώσος πρόεδρος είχε εκφράσει μία σειρά «φόβων» του σε πολλαπλές παρουσίες του σε διάφορα ενεργειακά φόρα. Κύρια επωδός του ήταν ότι οι δύο τουρμπίνες του Nord Stream δεν αναμένεται να λειτουργήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και ενδέχεται να κλείσει ο αγωγός, καθώς θα πρέπει και η δεύτερη τουρμπίνα να συντηρηθεί. Επιπλέον, όπως τόνιζε ο Ρώσος πρόεδρος, οι κυρώσεις που επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν επιτρέπουν την μεταφορά της τουρμπίνας στις εγκαταστάσεις του Nord Stream. Και ω του θαύματος, η Gazprom ανακοίνωσε ακριβώς αυτά. Ότι δηλαδή, τα έγγραφα ώστε να παραλάβει η Μόσχα την τουρμπίνα δεν είναι σωστά και ότι νέες τεχνικές δυσκολίες αναγκάζουν την μείωση της ημερήσιας παραγωγή στον σταθμό συμπίεσης Portovaya από αύριο Τρίτη. Έτσι, οι ποσότητες του σταθμού θα μειωθούν στα 33 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (mcm) φυσικού αερίου την ημέρα, από την πλήρη ικανότητα συμπίεσης που ξεπερνά τα 160 mcm ανά μέρα.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
